Uladz³m³r M³kalaev³ch SHyc³k. Dubl³
---------------------------------------------------------------------
U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
---------------------------------------------------------------------
Projdze chas, z zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
Magchyma, geta adbudzecca ¢zho ¢ nastupnym stagoddz³, magchyma, znachna
paznej. Ale nasha mara ne hocha chakac', my ¢zho cyaper hocham vedac', shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u byaskoncaj prastory. Ab ³h prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.
Na chyrvanavatuyu pustynyu mora chasu klal³sya do¢g³ya cen³ bl³zk³h gor.
Zalac³sty kalmaty klubok Sonca ¢zho v³se¢ nad samym garyzontam. ² bez tago
gusta-f³yaletavae neba pacyamnela zus³m. YAshche nekal'k³ hv³l³n, ³ mars³yanskaya
noch, amal' takaya zh rapto¢naya, yak zyamnaya ¢ trop³kah, agorne ¢s¸ navokal.
- Dze mog dzecca Barys? - ugolas paduma¢ YAnka, nezdavolena paz³rayuchy ¢
akno.
YAnka by¢ adz³n, ³ yamu n³hto ne adkaza¢. Tady ¸n zapal³¢ agn³ mayaka, yak³
¢zvysha¢sya na dobruyu sotnyu metra¢ nad daham ³h vyprabaval'naj stancy³. ²
adrazu, byccam u adkaz, zleva zam³gcel³ fary ¢syudyhoda.
YAnka prygledze¢sya. Barys marzyankaj pyta¢sya: "Ty na baze?"
Usm³hnu¢shysya, YAnka getak zha, pam³gvayuchy svyatlom mayaka, ³ran³chna
adkaza¢:
- Racyya sapsavalasya?
U dynam³ku rady¸suvyaz³ pachu¢sya ¢zdyh, sapenne, potym prahrypela:
- Zus³m zaby¢sya.
Pachu¢shy golas Barysa, YAnka zanepako³¢sya:
- Ty chago?
- Glupstva. Pryedu - raskazhu.
YAnka ¢sm³hnu¢sya, burknu¢: "Tayamn³cy mars³yanskaga dvara" ³ pajsho¢ da
kanapy kryhu rascharavany. N³choga ne zdarylasya, dy ne mozha zdarycca ¢ getym
pryvychnym, yak na Zyaml³, stanov³shchy. Zruchnaya meblya, utul'ny pakoj. Navat
rady¸ ³ toe, yak zvychajna ¢ gety chas tam, doma, peradae aposhn³ya pavedamlenn³.
Us¸ zvychajna, us¸ ³dze sva³m paradkam, byccam ty ³ ne pak³da¢ Zyaml³.
Ale vos' golas dyktara sta¢ bol'sh zvonk³, ushvalyavany. ¨n zagavary¢ pra
padryhto¢ku galaktychnaj ekspedycy³, ³ YAnka raptam uspomn³¢: "Nastupnyya my".
² ¢zho ³nshym³ vachyma, z halodnaj c³ka¢nascyu paglyadze¢ navokal syabe. A ¢ serca
papa¢zla nezdavolenasc'.
YAny z Barysam byl³ asno¢nym³ kandydatam³ ¢ nastupnuyu galaktychnuyu
ekspedycyyu. Gety ³h pal¸t na Mars by¢ aposhnyaj tren³ro¢kaj. ²m daval³
magchymasc' pazhyc' u nezyamnyh umovah ³ tym samym pe¢nym chynam padryhtavacca
da tago nechakanaga, shto mozha sustrecca na dal¸k³h ³ chuzhyh planetah. Zaduma
byla prav³l'naya, suprac' yae YAnka ne pyarechy¢. Ale vyn³k³... ¨n chaka¢
bol'shaga. H³ba geta padryhto¢ka, kal³ yany tut akruzhany pryvychnym³ recham³ ³,
navat vyhodzyachy za parog stancy³, bol'sh adchuvayuc' syabe dze-nebudz' u Gob³,
chym na Marse? Adz³nae, shto napam³nae pra kosmas, - kascyum, adnak ³ ¸n tak³
l¸gk³, shto yago amal' ne za¢vazhaesh...
Znadvorku pachulasya gudzenne, zatrymcel³ sceny. Vyarta¢sya Barys. YAnka
pajsho¢ sustrakac' tavarysha.
- Naslann¸ nejkae, - skaza¢ Barys, vylazyachy z kab³ny.
- SHto takoe?
- Mne zdalosya, - Barys kryhu sume¢sya, ale dakonchy¢, - byccam ty
napa¢zasypany pyaskom. Tol'k³ shlem tyrchyc'.
YAnka zdz³v³¢sya, ma¢lya¢, chago tol'k³ ne prydumae chalavek, potym
nahmury¢sya:
- Treba bylo paglyadzec'.
- Dyk ty azva¢sya, a tym chasam ³ scyamnela.
- Tady za¢tra, - vyrashy¢ YAnka.
Na tym ³ pagadz³l³sya, a ran³caj, kal³ prachnul³sya, nad pustynyaj bushava¢
uragan. CHyrvanavatyya smerchy, zv³vayuchysya na tonk³h nagah, byccam kryvavyya
zdan³, pyatlyal³ vakol stancy³.
- At, uchora mne zdalosya, n³choga ne bylo, - mahnu¢ rukoj Barys. - Pajdu
lepsh padramantuyu ¢syudyhod.
Pa zakrytym prahodze ¸n pajsho¢ u garazh. Paby¢shy tam nejk³ chas, Barys
prybeg da YAnk³ ¢shvalyavany. Adchyn³¢shy dzvery, kryknu¢:
- Prapa¢ Gan³med!
- Pra¢da?
- Us¸ abshuka¢, - ¸n apusc³¢sya na padlogu, ashalomleny prapazhaj.
- Znachyc', uchora by¢ Gan³med. Sapsava¢sya ³ ¢pa¢.
- Vos' yak byvae. A kudy ty yago pasyla¢? - uznya¢ galavu Barys.
- Uchora - n³kudy. ¨n pav³nen byc' na mescy, - adkaza¢ YAnka.
- Znachyc', uc¸k.
- Nu, vedaesh! - abury¢sya YAnka. - Geta ne vo¢k.
- Ale ty yago ne pasyla¢, ne? ² ya taksama. Dyk shto tady?
- Gm... - YAnka adk³nu¢ germashlem ³ pachuha¢ patyl³cu.
U po¢dzen' pyaschany buran sc³h. Kasmana¢ty apranul³sya ³ vyjshl³ z
pamyashkannya. Na pa¢dn¸vy ¢shod ad stancy³, yak hapala voka, grebnyam³ hval'
zastylaga mora cyagnul³sya barhany. Bylo c³ha-c³ha, ³ ad getaga para¢nanne z
moram rab³lasya bol'sh perakana¢chym. Sonca svyac³la na ¢syu svayu mars³yanskuyu
s³lu.
- Dze tabe zdalosya? - spyta¢ YAnka.
YAny ne ¢zyal³ ¢syudyhod, bo daroga byla bl³zkaya. A hadz³c' pehatoj tut
bylo navat bol'sh pryemna, chym na rodnaj planece, - chalavek na Marse vazhyc'
amal' u dva z palovaj razy mensh. Peraskakvayuchy z grebenya na greben',
sl³zgayuchysya na sypuchym pyasku, kasmana¢ty ¢reshce dajshl³ da peradgor'ya.
- Nedze tut, - skaza¢ Barys. Zrab³¢shy yashche nekal'k³ kroka¢, upe¢nena
pa¢tary¢: - Tut, - ³ dlya pe¢nasc³ acharc³¢ rukoj u pavetry krug.
Ale c³ ¸n pamyl³¢sya, c³ ¢s¸ zasypa¢ nyada¢n³ shal¸ny vecer, bo znajsc³
n³choga ne ¢dalosya.
YAnka kryknu¢ u shlemafon:
- Gan³med! Gan³med!
¨n zrab³¢ geta hutchej dlya achystk³ sumlennya ³ navat pavyarnu¢sya, kab ³sc³
nazad. ² raptam u navushn³kah neshta zap³shchala ³ praz tresk razrada¢ danesl³sya
do¢gachakanyya slovy:
- R-10, nazvany Gan³medam, vyartaecca na bazu. R-10, nazvany
Gan³medam...
Pachu¢shy robata, lyudz³ zasmyayal³sya. Nepakoj adrazu zn³k, ustup³¢shy mesca
vesyalosc³, dlya yakoj, darechy, byl³ padstavy. Nehta z kanstruktara¢, zhadayuchy
padkresl³c' dasc³pnasc' svajgo tvarennya, uv¸¢ u yago pragramu getae "nazvany
Gan³medam", ³ robat tol'k³ tak za¢s¸dy zaya¢lya¢ ab sabe. ² YAnka ³ Barys chul³
geta neadnojchy, ale n³kol³ yashche ne adchuval³ takoga zadaval'nennya.
Hutka pakaza¢sya ³ sam Gan³med. ¨n ³sho¢ pavazhny, padobny na chalaveka,
perakananaga ¢ sva¸j vysokaj godnasc³, zadz³rayuchy mehan³chnyya nog³, yak³ya
gruzl³ ¢ pyasku ³ pak³dal³ na ³m glybok³ya slyady.
U ³nfarmacy³, yakuyu pryn¸s robat, ne bylo n³choga ³stotnaga. "Bachy¢ garu,
zahodz³¢ u grot, adchu¢ elektrarazrady". Ne zmog ¸n rastlumachyc' ³ tago, pa
chy¸j kamandze vyjsha¢ z bazy.
- V³dac', nyada¢na vybra¢sya z pyasku. Pakul' lyazha¢, neshta ¢ sheme
razladz³lasya, - vyrashy¢ Barys.
Geta bylo padobna na pra¢du, ³ YAnka z ³m zgadz³¢sya.
Nadyshla noch. C³haya, maroznaya. Pakrytaya ³neem pustynya halodna
pabl³skvala pad zmennym svyatlom Fobasa ³ Dejmasa, yak³ya n³by naperagonk³
spyashal³sya pa yarkazornym nebe.
Zavarozhanyya nezvychajnym harastvom, kasmana¢ty ne magl³ adysc³ ad akna,
hacya strelk³ gadz³nn³ka ¢zho da¢no pram³nul³ l³chbu dvanaccac'. Raptam
Gan³med, yak³ znahodz³¢sya ¢ garazhy razam z ³nshym³ robatam³, vymav³¢: "R-10,
nazvany Gan³medam, bachy¢ u pustyn³ skafandr chalaveka".
Frazu prynyala s³stema ¢nutranaj suvyaz³ ³ peradala ¢ dynam³k, shto by¢
ustano¢leny ¢ salone.
- Ty shto-nebudz' zrazume¢? - pavyarnu¢sya YAnka da tavarysha.
- N-ne, - razgublena adkaza¢ toj. - Mus³c', robat zus³m sapsava¢sya.
Gej, Gan³med, zajdz³ da nas.
Praz hv³l³nu robat uvajsho¢ u salon.
- Dze ty bachy¢ skafandr? - zada¢ yamu Barys pytanne ³ napruzhana sachy¢,
yak u shklyanyh vachah-l³nzah uspyhvayuc' roznakalyarovyya ³skark³.
Gan³med patupa¢, yak chyms'c³ zbyantezhany chalavek, ³ slova ¢ slova
pa¢tary¢ toe, shto gavary¢ ranej.
- Treba praveryc' yago. - Barys nak³rava¢sya da robata.
- Pachakaj, - spyn³¢ yago YAnka. - Gan³med, dze ty bachy¢ skafandr? -
zrab³¢ ¸n nac³sk na slove "dze".
Gan³med pabl³ska¢ vachyma-l³nzam³ ³ skaza¢ kaardynaty:
- Pa¢dn¸vy ¢shod, tryccac' sekund ad kantrol'naga merydyyana.
- Tam, - shapnu¢ Barys, adstupayuchy nazad ³ peravodzyachy razgubleny poz³rk
to na YAnku, to na robata.
- Ne glyadz³ na myane tak, ya ³ sam n³choga ne razumeyu, - razv¸¢ rukam³
YAnka.
- R-10 ne razumee taksama, - pragrama robata, zdol'naya da anal³zu tago,
shto adbyvaecca navokal, spracavala. Mehan³chny golas pragucha¢ pryglushana ³,
yak zdalosya, bol'sh ra¢nadushna, chym za¢s¸dy, n³by robat neshta veda¢ ³ ne hace¢
skazac'.
YAnka padysho¢ da Gan³meda, adklyuchy¢ yago ad zneshnyaga asyaroddzya ³ vykl³ka¢
robata¢-ramontn³ka¢. YAny praveryl³ ¢syu shemu, ale n³yak³h adh³lennya¢ ad normy
ne znajshl³.
- Vy abodva bachyl³ neshta adno ³ toe, shto pal³chyl³ za skafandr. Ale
geta, nape¢na, bylo neshta ³nshae, - skaza¢ YAnka, vysluha¢shy daklad
ramanc¸ra¢. - Treba pashukac'.
- Adz³n dzen' uzho strac³l³.
- Vykra³m yashche nekal'k³ gadz³n.
- Dyk noch, - ne zdava¢sya Barys.
- Gan³med aryentuecca ¢ cemry, - rashucha skaza¢ YAnka ³ pacha¢ zb³racca.
Apranu¢shysya cyaplej, kasmana¢ty vyjshl³ sa stancy³. Maroz n³by pabol'sha¢,
vysmakta¢shy aposhnyuyu v³l'gac' z ³ bez tago suhoga ³ pustoga pavetra. ²nej
lyazha¢ vakol, yak sneg, nog³ ko¢zal³sya. ² tol'k³ Gan³med ³sho¢ byccam pa ro¢nym
³ cv¸rdym asfal'ce. Lyudz³ ledz' paspyaval³ za ³m.
Nareshce robat spyn³¢sya, pastaya¢ kryhu, da¢shy nagruzku svajmu
elektronnamu mozgu, ³ ¢ shlemafonah kasmana¢ta¢ praguchala: "Tut".
Dzve malen'k³ya rydl¸¢k³, yak³ya lyudz³ specyyal'na zahap³l³ z saboj,
ugryzl³sya ¢ sypuchy pyasok. Pad metrovym plastom lyazha¢... shlem. Prazrysty
naperadze, metal³chny z patyl³cy ³ cemen³. YAkraz tak³, yak³ya byl³ zaraz na
galovah kasmana¢ta¢. YAny navat z³rnul³ adz³n na adnago, paduma¢shy, c³ ne
zaby¢sya syabar apranuc' svoj shlem. Ale ¢s¸ bylo ¢ paradku. YAnka ¢zya¢ znahodku
¢ ruk³, pakruc³¢, aglyadayuchy z us³h bako¢. Pa ¢s³m v³dac', geta byla ³h rech,
yakuyu, adnak, yany n³kol³ ne gublyal³.
Na bazu vyarnul³sya mo¢chk³, dumayuchy kozhny pra znahodku.
Nareshce Barys prapanava¢:
- Pavedam³m na Zyamlyu.
- Pra shto?
- Pra shlem.
- Ty zh ne vedaesh, chyj ¸n. A shto, kal³ ³ tam ne vedayuc'? Na Marse
ekspedycy³ byvayuc' redka, asabl³va ¢ getym ra¸ne. Turysty taksama. Na¢rad c³
nam shto pe¢nae adkazhuc'. Davaj budzem shukac' gaspadara shlema.
U toj zha dzen' Barys na ¢syudyhodze adprav³¢sya na dvoe sutak da
Pa¢dn¸vaga polyusa. Adkla¢shy byaguchyya spravy, yak³h nazb³ralasya nyamala, YAnka
zase¢ u b³bl³yatecy. YAna byla ne takaya bagataya, yak na dal'n³h kasm³chnyh
karablyah, ale ¢s¸-tak³ ¢ ¸j mozhna bylo znajsc³ davol³ po¢nyya zvestk³ pra
planety Sonechnaj s³stemy ³ ekspedycy³ da ³h. SHlem by¢ novaj, magchyma,
aposhnyaj madel³. Tamu ¢ glyb³nyu gado¢ YAnka vyrashy¢ ne zab³racca, a
abmezhava¢sya aposhnyaj palav³naj veku.
N³choga, shto hoc' yak³m-nebudz' chynam namyakala b na pahodzhanne ³hnyaj
znahodk³, ¸n, adnak, ne znajsho¢. U aposhn³ya gady Mars navedva¢sya vel'm³ mala,
³ pra zgublenyya tut rechy ne maglo byc' ³ gutark³. Da tago zh za gety chas u
ra¸ne, dze znahodz³l³sya kasmana¢ty, ne stupala naga n³vodnaga drugoga
chalaveka.
Ale shlem ³snava¢. ² kal³ yago ne zgub³l³ lyudz³, to... YAnka ¢sm³hnu¢sya.
Tak mozhna dadumacca chort vedae da chago. Kab kryhu razveyacca, ¸n vyrashy¢
pragulyacca ³ zahap³¢ z saboj Gan³meda. Hoc' ³ robat, a ¢s¸ zh spadarozhn³k, z
yak³m mozhna, zanudz³¢shysya, perak³nucca slovam.
Myascovasc' pastupova pavyshalasya. ² kal³ YAnka, adpachyvayuchy, az³rnu¢sya,
budynak stancy³ by¢ dal¸ka ¢n³ze. Bely, abneseny l¸gkaj metal³chnaj agarozhaj,
¸n vyglyada¢ yak kazachny. YAk uspam³n ab nyazby¢naj mary dzyac³nstva. YAnku
zrab³lasya navat sumna.
Gan³med, yakomu byl³ nedastupnyya emocy³ chalaveka, zavarushy¢sya pershy.
YAnka z c³kavascyu z³rnu¢ na svajgo mehan³chnaga pamochn³ka. YAgo za¢s¸dy
c³kav³la reakcyya dakladnaga matematychnaga mozgu na toe, shto zahaplyala
chalaveka. Robat ne ¢bachy¢ harastva. ¨n zrab³¢ krok ³ spakojna skaza¢:
- Bachu slyady.
YAnka ¢zdrygnu¢, padn¸s da vachej b³nokl'. Sprava ad stancy³, prykladna
na pa¢daroze da pershyh adroga¢, v³¢sya lancuzhok chornyh kropak. YAny ³shl³
adnekul' z-za barhana, ap³sval³ pyatlyu ³ haval³sya ¢ skalah. Slyady byl³
svezhyya, bo ¢ragan bushava¢ yashche za¢chora. Robaty ³h pak³nuc' ne magl³. Paslya
vypadku z Gan³medam garazh zamykal³. Adnak YAnka zapyta¢ u Barysa pa rady¸, c³
ne bluka¢ toj sam vakol bazy.
- YA ne vylaz³¢ z mashyny, - pavedam³¢ Barys ³ ¢ svayu chargu pac³kav³¢sya:
- A shto?
- Bachu slyady nechyh nog, - rastlumachy¢ YAnka.
- Mne vyartacca?
- Aga, - skaza¢ YAnka ³ dakranu¢sya da Gan³meda, yak da zhyvoj ³stoty: -
Hadzem.
Lya yamak, yak³ya akazal³sya slyadam³ robata takoga zh klasa, shto ³ Gan³med,
spyn³l³sya.
- R-10 treba vyarnuc', - zrab³¢ vyvad Gan³med, necyarpl³va perastupayuchy z
nag³ na nagu.
- Adnu hv³l³nku, - yak chalaveku, skaza¢ YAnka ³ vykl³ka¢ stancyyu.
A¢tamatychnae rele ¢klyuchyla telesuvyaz'. Na malen'k³m pahodnym ekrane ¢zn³k
vyglyad garazha znutry. Use robaty byl³ na mescy. Dlya pe¢nasc³ ¸n peral³chy¢ ³h
dva razy. Pamylk³ ne bylo. YAnka nahmury¢sya ³ skaza¢: - Budzem shukac'.
CHalavek ³ robat pajshl³ pa sledze.
YAnka ma¢cha¢, ashalomleny novaj zagadkaj. Pra¢du kazhuchy, ¸n ne pryma¢ yae
¢sur'¸z. Zdavalasya, shto ¢ nastupnae ³mgnenne getae naslann¸ zn³kne ³ ¢s¸
akazhacca m³razhom, galyucynacyyaj. Ale m³nal³ hv³l³ny, ³ razam z ³m³ cyakl³
yamk³-slyady, pak³nutyya adnym z robata¢, yakoga, adnak, n³hto ne vypuska¢ na
volyu.
Gan³med, naadvarot, vyglyada¢ nadzvychaj dzejnym, navat zaklapochanym. ¨n
chasta nah³lya¢sya dolu, maca¢ glebu ³ kamenn³, cherpayuchy dlya syabe ³nfarmacyyu, ³
yago marmytanne ¢ves' chas chulasya ¢ YAnkavym shlemafone.
- SHto tam u cyabe, stary? - nareshce spyta¢ YAnka.
- R-10 prajsho¢ tut try gadz³ny nazad. Hutkasc' chatyry k³lametry ¢
gadz³nu.
YAnka ¢zho da¢no perasta¢ zdz³¢lyacca sa zdol'nascej Gan³meda za¢vazhac' ³
anal³zavac' fakty. Ale zaraz skeptychna, navat z nejk³m zlaradstvam, paduma¢:
"Hoc' raz ty pamyl³¢sya, mehan³chnaya dusha!"
Gan³med ne pamyl³¢sya. Kal³ Sonca pachalo ¢zho havacca za dal'n³m³
vyarshynyam³ gornaga hrybta, na adnoj z teras na barvovym fone vyachernyaga neba
YAnka za¢vazhy¢ c¸mnuyu postac'. Geta mog byc' tol'k³... robat. YAnka pamorga¢
vachyma. Pryv³d ne prapa¢. ¨n ³snava¢ nayave, dakladnaya kop³ya Gan³meda.
- Barys, Barys! - as³plym golasam zagavary¢ YAnka. - YA, zdaecca,
var'yaceyu.
- K nachy budu, chakaj myane. Magchyma, geta nebyaspechna.
- Nebyaspek³ ne bachu, - umyasha¢sya ¢ razmovu lyudzej Gan³med, - CHuesh? -
nervova zasmyaya¢sya YAnka. - Vyartajsya. A cyaper byvaj, hachu paglyadzec', pakul'
ne scyamnela.
Zbl³zku robat by¢ padobny na Gan³meda yashche bol'sh. YAnka azh razzlava¢sya.
¨n vyrashy¢, shto geta ³m nehta na¢myslya naryhtava¢ roznyh zagadak, kab
praveryc', c³ zdol'ny yany aryentavacca ³ raskryvac' tayamn³cy. ¨n padysho¢ da
robata ³ zagada¢:
- ²dz³ za mnoj!
Robat uzdrygva¢, u yago televachah uspyhval³ agen'chyk³. ¨n by¢ dzejny,
YAnka geta bachy¢, ale zasta¢sya gluh³ da s³gnalu chalaveka. Adno z dvuh: abo
shto-nebudz' sapsavalasya ¢ ³m, abo ¸n ne razume¢.
- Praver, Gan³med! - YAnka adysho¢ ubok.
Gan³med zrab³¢ krok da svajgo sabrata. CHuzhynec, byccam baronyachysya,
vystav³¢ uperad ruk³. Gan³med, natknu¢shysya na perashkodu, spyn³¢sya.
Tym chasam us¸ navokal zal³la noch, c¸mnaya ³ gustaya, nepaduladnaya navat
yark³m zorkam. Za try krok³ ne bylo n³choga v³dac'. A chuzhy robat pa-ranejshamu
ne dazvalya¢ padysc³ da syabe. YAnka ne veda¢, shto rab³c'.
- Ne p³l'navac' zha yago da sv³tannya, - skaza¢ Barys, daveda¢shysya ab
getym. - Pasta¢ce veshku z pelengataram ³ ³dz³ce dadomu.
- Razygryvayuc' nas, - usm³hnu¢sya Barys, kal³ yany sustrel³sya z YAnkam na
stancy³.
- Vel'm³ zh uzho nedarechna, - zaduml³va za¢vazhy¢ YAnka.
Pakry¢dzhanyya kasmana¢ty paslal³ na Zyamlyu telegramu. Adkaz atrymal³ pad
ran³cu. Zyamlya ³h ne razumela ³ pytalasya, c³ zdarovyya yany.
- SHto skazhash? - uzrushany YAnka spyn³¢sya perad Barysam.
- Mozha, paslac' getaga nahabnaga robata da yago tvorca¢ ³ zanyacca
spravam³? Nam ne tak mnoga zastalosya byc' tut.
- Badaj, prav³l'na, - zgadz³¢sya YAnka, - c³kava tol'k³, adkul' ¸n
uzya¢sya?
- Pryvyadz³ syudy, tady davedaeshsya, - perasmyknu¢ plyachyma Barys.
S³gnaly pelengatara raz-poraz adb³val³ takty ¢ dynam³ku. YAnka
apranu¢sya, pakl³ka¢ Gan³meda ³, uzho vyhodzyachy, z³rnu¢ na strelk³
kaardynatara. YAny pakazval³, shto veshka znahodz³cca ¢zho ¢ drug³m mescy.
- Z nagam³ yana, c³ shto? - zdz³v³¢sya YAnka.
Na terase ne bylo n³ robata, n³ veshk³.
- Dze yany? - YAnka bezdapamozhna agledze¢sya.
- Slyady vyaduc' u gory, - padkaza¢ Gan³med, pa nejk³h adnamu yamu vyadomyh
znakah vyznachy¢shy napramak, u yak³m zn³k chuzhy robat.
- Pajshl³ na¢zdagon, - skaza¢ YAnka.
- YA z taboj, - pavedam³¢ yamu pa racy³ Barys.
M³nal³ gadz³ny, Gan³med us¸ v¸¢ ³ v¸¢ lyudzej. Nareshce yany trap³l³ ¢
skal³sty gushchar, padobny na m³f³chny lab³rynt, z yakoga chalaveku n³kol³ ne
vybracca. Kal³ lyudz³ stam³l³sya, Gan³med, n³by zdagada¢shysya pra ³h pakuty,
nyrnu¢ pad kamennuyu arku ³ vyjsha¢ u vuzkuyu dal³nu. Sprava yana cyagnulasya
nekudy ¢dalyachyn', pramaya, yak vektar. A zleva vyhad z yae zakryvala nevysokaya,
vastraverhaya gara. Gan³med pavyarnu¢ uleva, zrab³¢ nekal'k³ kroka¢ ³
spyn³¢sya, zadra¢shy krugluyu plastykavuyu galavu. Lyudz³ taksama zadral³ galovy.
Vyarshynya gary nagadvala speluyu sasnovuyu shyshku, z yakoj vos'-vos'
pasyplecca yantarnae nasenne...
- Barys! - YAnka hap³¢ tavarysha za plyacho.
Kamennyya pyal¸stk³ shyshk³ varuhnul³sya, ³ z-pad ³h na samym verse bl³snula
shklo.
- Akulyar fotaaparata?! - YAnka macnej sc³snu¢ plyacho Barysa.
Akulyar z hv³l³nu paglyadze¢ na ³h ³ zno¢ shava¢sya.
- Nas za¢vazhyl³, - golas Barysa dryzha¢ ad hvalyavannya, - chuesh,
za¢vazhyl³!
- Hto?
- ² ty yashche pytaeshsya? Tut, nape¢na, havayucca pryshel'cy z chuzhoga svetu.
- Navoshta ³m havacca? - ne zgadzha¢sya YAnka z tavarysham.
- Geta zh vel'm³ prosta. YAny ne vedayuc' nashyh namera¢.
- ²menna prosta. Geta mne ³ ne padabaecca. - YAnka paduma¢ kryhu ³
pakrochy¢ pa vuzk³m prahodze, yak³ v³¢sya pam³zh bazal'tavyh nagruvashchvannya¢.
Ale ne paspe¢ ¸n prajsc³ ³ dzesyac³ metra¢, yak pachu¢sya gul adnekul' z
glyb³n³ planety. YAnka na ³mgnenne zam¸r, prysluho¢vayuchysya, potym uparta
matnu¢ galavoj ³ pakrochy¢ dalej. Gul uzmacn³¢sya. Ad yago dryzhal³ navakol'nyya
gory.
- Vyarn³sya! - kryknu¢ Barys.
YAnka ne paspe¢ adkazac', yak Gan³med peragaradz³¢ yamu darogu.
- CHalaveku nel'ga, - bez emocyj pramov³¢ ¸n.
Ad nechakanasc³ YAnka adstup³¢. Gul pamensha¢.
- Gan³med, - zagada¢ Barys, - ³dz³ zrab³ zdymk³.
Aho¢nyya ¢stano¢k³, yak³ya pagrozl³va reagazal³ na z'ya¢lenne ¢ pol³ ³h
dzejnasc³ chalaveka, robata prapusc³l³ besperashkodna.
Gan³med vyarnu¢sya praz gadz³nu. Kasmana¢ty tut zha prayav³l³ pl¸nku ³
syarod skal, u zacenenym kutku, pachal³ praglyadac' yae.
Gan³med papracava¢ dobrasumlenna, ale geta byla dobrasumlennasc'
mashyny, a ne chalaveka. ¨n fatagrafava¢ us¸, shto bachy¢, ³ tamu vyluchyc' z
vazhnaga ne³stotnae bylo cyazhka. Kamenny haos raptam zmyan³¢sya prastornaj
zalaj. Ne paspel³ lyudz³ yae razgledzec', yak na ekrane z'yav³l³sya dzvery. Potym
ekran pasvyatle¢, ³ abrysy ¢zho zna¸maj zaly adlyustraval³sya na ¢syu yago shyrynyu.
Na gety raz Gan³med saryentava¢sya dobra. Adlyustravanne pachalo rasc³, ³
kasmana¢ty ¢bachyl³, shto perad ³m³ pul't.
- A mozha, u yago ³nshae pryznachenne? - zasumnyava¢sya YAnka.
- SHkala, cyferblaty, ³ndykatary. YAny pabl³skvayuc' agen'chykam³. YAsna -
geta pul't. Mozha, tut sabrany ¢se kanaly, pa yak³h nehta k³rue dzejnascyu?..
- CHy¸j? - spyta¢ nasmeshl³va YAnka.
- Hacya b tyh, hto cyabe spyn³¢, - adparyrava¢ Barys. - Adnak kep³k³
¢bok. My yashche ne pragledzel³ ¢s¸.
Praektar byccam by tol'k³ ³ chaka¢ getyh slo¢. U nastupnuyu hv³l³nu
kasmana¢ty ¢bachyl³ ¢zho zna¸maga robata, a pobach - zus³m takoga zh, tol'k³ bez
galavy. Vakol yago zav³halasya mnostva chlen³styh mehan³chnyh ruk.
- Majsternya, - ne hava¢ zahaplennya Barys, - vos' ¸n, chuzhy rozum!
YAnka ne adkaza¢. ¨n staya¢ zaduml³vy, zasyarodzhany, byccam hace¢ neshta
zrab³c'.
- YA pajdu, - nareshce c³ha skaza¢ ¸n. Persh chym Barys paspe¢ adkazac',
yago ³ sled prasty¢.
Raptam magutny gul, us¸ narastayuchy, vyrva¢sya z netra¢, skalanu¢ gory.
²mgnennyya shturshk³, yak shtormavyya hval³, nakochval³sya adz³n na drug³. Spalohany
Barys pakl³ka¢:
- YAnka! YAnka!
Prajshla hv³l³na, yakaya zdalasya Barysu vechnascyu. ² kal³ pachal³ rushycca
gory, z-za skaly, neshta trymayuchy ¢ ruce, vybeg YAnka. Shap³¢shy syabra, ¸n
pamcha¢sya prech ad getaga strashnaga mesca. YAnka pasgte¢ yashche za¢vazhyc', yak
usled ³m zno¢ pryadkrylasya aptychnae voka. A potym u pavetra ¢znyalasya sheraya
scyana kranutyh z gn¸zda¢ kamennya¢. YAnka ³ Barys upal³. Hv³l³ny praz dzve ¢s¸
bylo skonchana. Tam, dze tol'k³ shto stayala vezha, lyazhala kucha ablomka¢.
- |h, ty! - tol'k³ ³ skaza¢ Barys YAnku, kal³ yany vyarnul³sya dadomu.
- SHto ya?
- Z chuzhoj cyv³l³zacyyaj sustrel³sya, a ty... Cyaper us¸ zag³nula.
- Toe-s¸e zahavalasya.
- Karysc³ ad yago. - Barys ne mog supako³cca. - Razumeesh, yakaya c³kavaya
cyv³l³zacyya. YAny pryslal³ syudy sva³h robata¢, mashyny. ² tyya vyvuchal³ Mars.
- A chym ty rastlumachysh, shto ³h robaty byl³ padobnyya na Gan³meda?
- Pomn³sh, Gan³med zn³ka¢? YAny yago shap³l³, vyvuchyl³ budovu ³ zrab³l³
nekal'k³ tak³h samyh robata¢.
- CHamu zh Gan³med n³choga ne pavedam³¢ ab getym?
- O, yany ascyarozhnyya. Vedayuchy yago budovu, razradz³l³ pe¢ny sektar
elektronnaj pamyac³. - Barys kryhu supako³¢sya, padbadz¸rany ¢lasnaj ³deyaj. -
SHto, skazhash neveragodna?
- Veragodna, ³ navat vel'm³.
- Tady radyruj na Zyamlyu. - Ubachy¢shy, shto YAnka ne varushycca, uskryknu¢:
- Ne marudz', a to ya sam.
- Barys, pachakaj hv³l³nu, - papras³¢ YAnka ³ pakl³ka¢: - Gan³med! -
Cyazhka tupayuchy, n³by stomleny ad nyada¢n³h padzej, Gan³med uvajsho¢ u pakoj. -
Daj mne tuyu rech, shto ya zahap³¢ z saboj.
- Kal³ laska, - Gan³med pracyagnu¢ ruku, na dalon³ yakoj lyazha¢ chorny
cyl³ndryk.
YAnka ¢zya¢ yago, pakruc³¢ perad vachyma ³, zdz³¢leny, n³by ¢pershynyu bachy¢,
zapyta¢:
- Geta toe?
- Toe, - u ton adkaza¢ robat.
- Z³rn³, Barys.
Barys glyanu¢ na cyl³ndryk, potym shap³¢ nozh ³ rasparo¢ metal³chnuyu
abgortku. Na padlogu pasypal³sya kryshtal³k³.
- Try¸dy... - skaza¢ ¸n.
- Tak, try¸dy, yak³m³ karystal³sya lyudz³ gado¢ sto nazad, - pacverdz³¢
YAnka. - N³choga ne razumeyu.
- Mozha, us¸-tak³ zapros³m kasm³chny centr? - napomn³¢ Barys.
- Davaj spachatku razbyaromsya sam³, - prapanava¢ YAnka. - Gan³med, prynyas³
danyya strukturnaga anal³zu plastyka znojdzenaga shlema.
- Ty pra neshta zdagadvaeshsya? - azhyv³¢sya Barys.
YAnka ne adkaza¢. ¨n uvazhl³va ¢glyada¢sya ¢ l³chby, yak³ya byl³ nap³sany na
papercy, prynesenaj robatam.
- N³choga ne razumeyu, - pa¢tary¢ YAnka svae nyada¢n³ya slovy, - struktura
nedaskanalaya. My cyaper rob³m lepshy plastyk. Ne, tut neshta ne toe. Al'bo nas
vodzyac' za nos, al'bo... Geta, nape¢na, zyamnoga pahodzhannya. Radyruj, Barys!
Adkaz pryjsho¢ na gety raz na dz³va hutka ³ getk³ zh na dz³va nevyrazny:
Zyamlya zapatrabavala padrabyaznasc³.
YAnka zakadz³rava¢ tekst ³ ¢stav³¢ pavedamlenne ¢ peradatchyk. Nekal'k³
hv³l³n u pako³ bylo chuvac' pap³skvanne racy³. Kal³ yano skonchylasya, Barys
skaza¢:
- Pajshl³ spac'. Cyaper yany ne tak hutka razbyarucca.
Zasnuc' yany ne paspel³. Hv³l³n praz tryccac' pry¸mn³k prynya¢ s³gnal, ³
na stol papa¢zla papyarovaya stuzhka. YAnka ledz' dachaka¢sya kanca peradachy.
Shap³¢shy stuzhku, pabeg da Barysa.
- SHto? - ushap³¢sya toj.
- Ty ne pamyl³¢sya, - smyaya¢sya YAnka.
- Cyv³l³zacyya?
- Tak, - YAnka kryhu pamarudz³¢, lyubuyuchysya zbyantezhanym tvaram tavarysha,
³ nareshce zl³tava¢sya: - Zyamnaya. Sens ty ¢gada¢. Sto tryccac' gado¢ tamu
nazad, kal³ lyudz³ yashche tol'k³ maryl³ pra svae padarozhzhy da zorak, da Al'fy
Centa¢ra byla adpra¢lena a¢tamatychnaya stancyya. YAna byla abstalyavana tak, shto
magla ¢stup³c' u kantakt z magchymaj cyv³l³zacyyaj na adnoj z planet getaj
zork³, sabrac' neabhodnyya zvestk³ ³ vyarnucca na Zyamlyu. Ale suvyaz' sa
stancyyaj abarvalasya ne¢zabave paslya yae startu. Prychyna byla nevyadomaya azh da
getaga chasu. Pakul' my z taboj vypadkova ne nabryl³ na yae. V³dac', neshta
pashkodz³la stancyyu, ³ yana zamest Centa¢ra trap³la na Mars.
- C'fu ty... - Barys adchuva¢ syabe pakry¢dzhanym.
- Ne byaduj, druzha, - zasmyaya¢sya YAnka, - nedze nas z taboj yashche chakae
nezna¸maya cyv³l³zacyya...
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT