- Zdorovo. Nu chto, rebyatki, teper' s vami delat'?
My molchali.
- Mozhet byt' opyat' dogovorimsya? Vy chto-nibud' mne, tol'ko poser'eznej,
a ya vas ne videl. Tak kak?
- Pojdet, - skazal Gorbatyj. - My tol'ko soberem shmotki i skazhem posle
etogo vam.
Pod vnimatel'nym vzglyadom Nikolaeva i ego sputnikov, my sobrali
palatku, ryukzaki i Gorbatyj podoshel k oficeru.
- Vot, voz'mite, - on vytashchil iz karmana rubahi kartu razvedchika i
protyanul ee Nikolaevu, - Po nej kopali.
Nikolaev rvanul kartu, razvernul i vpilsya v nee glazami.
- Ah, svolochi, nu kak oni lovko. Ty posmotri, tochno eta tochka otmechena
i eta. Da. Ne zhal' otdavat'?
- ZHal'.
- Eshche by. Teper' dujte otsyuda. My eshche s vami v gorode pogovorim.
Gde-to nazojlivo shumel traktor. SHum ego stanovilsya vse blizhe i blizhe.
On probivalsya po staroj zabroshennoj doroge, lomaya molodnyak pochti
pyatidesyatiletnej davnosti.
My shli po lesu i rugali etogo nedonoska Nikolaeva.
- Nado perepryatat' dokumenty i karty, - skazal ya.
- Sejchas ne lez'. Esli my ih privedem k domu Miry - eto konec. Nado
predupredit' Miru, chtob spryatala. YA mozhet potom, kogda budet pospokojnej,
voz'mu vse u nee i perepryachu.
- Dogovorilis'.
Iyun'. 1989 g.
Menya i Gorbatogo vyzvali v Bol'shoj dom.
Nikolaev byl ne odin. Znakomyj strogij polkovnik sidel na divane i
prezritel'no razglyadyval nas.
- My kartu izuchili, - nachal Nikolaev, - Proshlis' po vsem mestam.
Horoshaya karta. Tak gde vy ee nashli?
- V nashej zemlyanke, pod Mgoj.
- Tak, tak. Tut vot kakaya k vam pros'ba, rebyata. Vernite vse dokumenty,
chto vy nashli i u nashih, i u nemcev.
- U nas ih net.
- A eto chto, kak vy dumaete?
Nikolaev brosil na stol fotografii bunkera s pustymi stolami i sejfom.
- Ryadom s vashimi raskopami my nashli uzhe ograblennyj pustoj bunker.
Tol'ko kovry, skelety i mebel' ostalis' nam. YA ne somnevayus', chto vy uzhe
pobyvali v nem. Nashi eksperty uvereny, chto eto byl krupnyj shtab.... korpusa
i kto-to nedavno zalez tuda.
- My tam ne byli, - ugryumo otvetil Gorbatyj.
- A vas, Samsonov, v proshlom godu lovila miliciya, kazhetsya zdes'.
Ko mne, otorvavshis' ot divana, podoshel polkovnik. On vzyal kartu so
stola Nikolaeva i tknul pal'cem v otmetku razvedchika.
- CHto vy, menya nikto ne lovil. Sergej Nikolaevich mozhet podtverdit', on
menya videl na platforme, my pogovorili i ya uehal v gorod.
- Gde zh vy tam byli, togda?
- Na beregu Mgi, kosterok razzheg, prospal vsyu noch' i syuda, v gorod
vyehal.
- |h, Samsonov, Samsonov. Vy zhe vlipli. Po karte razvedchika my nashli
vashu bazu i v nej yashchiki s oruzhiem. V odnom yashchike ne hvataet desyat'
"val'terov". Da, da, teh samyh "val'terov", chto po svoim kanalam my zakazali
u vas. Vot akty ekspertiz, kotorye podtverzhdayut identichnost' pistoletov vsej
partii v etom yashchike.
- A prichem zdes' ya?
- Pritom, chto vashi pal'chiki byli v toj i drugoj partii. Vot i zdes',
akty ekspertiz.
- CHto vy ot nas hotite? - ponyav, chto ya popalsya, sprosil Gorbatyj.
- Dokumenty, chto vy stashchili v etom bunkere.
- Oni budut poslezavtra.
- A pochemu ne segodnya?
- Nado ezdit' po gorodu i v raznyh mestah sobirat' dokumenty u druzej i
drugih lyudej.
- Nu, chto zh. My zhdem vas poslezavtra.
Kogda my vyshli, Gorbatyj skazal.
- Horosho oni tebya raskrutili. Vot svolochi. No my s toboj, to chto nuzhno
ne otdadim.
- A naschet perepiski ZHdanova, Geringa, Al'berta i prochih bumag?
- Ni v koem sluchae ne otdavat'. Sejchas my torguemsya i nas ne sazhayut, a
za eti dokumenty nas ne poshchadyat. Prosto unichtozhat.
- Kak ty dumaesh', za nami sledyat?
- Ne znayu, no moj sovet - ni kogo iz nashih znakomyh postarajsya ne
naveshchat'. V sluchae neobhodimosti, postarajsya projti iz svoego doma, cherdakom
i kryshami. Tak zhe vozvratis'.
My s Gorbatym opyat' v znakomom kabinete u Nikolaeva. Polkovnika net, no
v kabinete sidit molodoj, neznakomyj nam paren'.
- Vot prinesli, Sergej Nikolaevich.
Gorbatyj vytryahnul meshok, dokumenty i papki razletelis' po vsemu stolu.
Molodoj paren' podnyalsya so svoego mesta i podoshel k nam. On nachal smotret'
dokumenty i sortirovat' ih po pachkam.
- Nu kak, Viktor Afanas'evich?
- Podlinnye, Sergej Nikolaevich, no togo chto my ozhidali, net. Zato est'
voinskie knizhki i familii v nih, imenno teh, o kom vy ne raz upominali.
- Vot kak? Tak eto vse rebyata? Vy ne obmanyvaete?
- Net, Sergej Nikolaevich.
- Horosho. Vot chto naposledok ya vam skazhu. CHtob bol'she my vas na
raskopah ne videli. |to nashe poslednee preduprezhdenie. Ponyali?
- Srazu doshlo do nutra, - vyrvalos' u Gorbatogo.
- Raz ponyali, valyajte otsyuda.
SKLAD
Avgust. 1989 g.
- Gorbatyj, ya kazhetsya nashel. Smotri, eti nakladnye ukazyvayut, chto gruzy
so stancii Volosovo napravlyalis' na Begunicy i zdes' oni uhodili v les. Na
etoj nemeckoj karte, mezhdu Volosovo i Begunicam v levoj storone dorogi,
stoit krestik u proseki. Zdes' sploshnye gorki i holmy. Po nashej fotokarte,
snyatoj s samoleta, proseki uzhe net, sploshnye massivy obrabotannoj zemli,
sredi lesov. I eto, ya dumayu, vot zdes', u holma.
- YA tozhe prishel k takomu vyvodu. Tak kak, risknem?
- Risknem. Vyezzhaem bez palatki. Lopaty berem tol'ko zhelezom. Palki
srubim tam. Vstrecha v Volosovo, na krayu poselka.
- YA poshel gotovit'sya. Do zavtra.
Polovina gorki byla zaseyana kleverom, na drugoj ros berezovyj les. My
nachali shurf v lesu mezhdu berez. Dva metra sploshnoj netronutoj gliny.
- Poshli otsyuda, - predlozhil ya.
My poshli vniz k lesistoj podoshve holma. Ne dohodya metrov desyat' do nee,
ya nachinayu snimat' dern. Pervye polmetra proshli s trudom i ya hotel uzhe
brosit', kak vdrug poshel pesok. Dergayu Gorbatogo za rukav i my nachinaem
ostervenelo vykidyvaem grunt. Lopaty odnovremenno udarilis' v derevo.
Bol'shie brevna pokazalis' naruzhu.
- Nashli, - pochemu-to shepotom skazal Gorbatyj.
- Nashli, - kak eho povtoril ya.
My sorientirovalis' otnositel'no napravleniya breven i pomchalis' k
podoshve holma. Lopaty mel'kali s vybroshennoj zemlej. My probivali transheyu v
holm i vdrug... Lopaty udarilis' v derevo.
- Beri topor, ya ogolyu dva stvola, - skomandoval Gorbatyj.
Begu za toporom na vershinu i obratno. Dve lesiny ogoleny uzhe na metr
dlinny. Lesiny sohranilis' iz-za gliny neploho, nesmotrya na to, chto proshlo
bol'she soroka let, i ya potrudilsya na slavu, prevrativ v shchepu drevesinu. Laz
gotov, i pervyj s fonarem, v nego vlezaet Gorbatyj.
Bol'shaya ploshchad' sklada zabita yashchikami, mezhdu nimi rovnymi ryadami
dorozhki. Nekotorye iz yashchikov razbity, torchat kovry, gobeleny, farforovaya
posuda. Vhod s drugoj storony. Vozle nego znakomye yashchiki s oruzhiem i
patronami.
Podhozhu k bol'shim potemnevshim yashchikam i pytayus' lopatoj skovyrnut'
kryshku s odnogo iz nih.
- Stoj, - govorit Gorbatyj.
On podhodit ko mne s fomkoj.
- Nashel v kancelyarskom stole, u vhoda. Daj poprobuyu.
Kryshka legko otvalivaetsya. Skidyvayu sloj struzhki i pod luchom fonarya
zazheltel bugorkami yantar'.
- YUrka, eto plity, naverno, iz yantarnoj komnaty.
- Ne mozhet byt', oni utopleny v Kaliningrade!
- Ty chto, ne vidish'?
Gorbatyj pripodnimaet odnu plitu, dlinnoj gde-to poltora metra i kladet
ee na kraj yashchika. Pod sleduyushchim sloem struzhki poyavilas' drugaya yantarnaya
plita.
My zabrasyvaem plity v yashchik i nakidyvaem kryshku. Nachinaem vzlamyvat'
vse yashchiki podryad. Tam kartiny, zdes' serebryanye sosudy, v drugom ikony. Bozhe
moj, teper' my znaem - eto nagrablennye polkovnikom Al'bertom proizvedeniya
iskusstv.
Menya tryaset za plecho Gorbatyj.
- Uzhe mnogo vremeni, pora uhodit'.
My vypolzaem na vozduh. Solnce visit s boku i do boli rezhet glaza,
nesmotrya na to, chto my smotrim na svoi teni.
- Shodi za zavtrakom, - prosit Gorbatyj.
YA netoroplivo zabirayus' na holm, gde u pervogo shurfa brosheny nashi
shmotki i nachinayu iz ryukzakov vytaskivat' zavtraki. Moj vzglyad skol'znul
mezhdu berez na blizhajshie holmy i ya zamirayu...Vdali melkimi tochkami dvizhetsya
zhivaya cep'.
- Gorbatyj, - krichu ya, skatyvayas' s holma, - Tam menty.
Gorbatyj brosilsya naverh. On vernulsya s nashimi shmotkami i brosil ih v
temnuyu dyrku laza. Zatem sam skrylsya tam. CHerez 2 minuty on vernulsya, v
rukah u nego byl "shmajser" i rozhkov 5 za poyasom.
- YUrka, zaryvaj sklad. YA popytayus' ih otvlech'. Probegu leskom, von
tuda. Kak zakopaesh' - idi na stanciyu, ya potom pridu.
- Ty s uma soshel Gorbatyj. Oni budut strelyat'.
- YA budu ostorozhen. Davaj, YUrka, vremya net.
Gorbatyj ponessya, kak los' cherez les. YA shvatil lopatu i s yarost'yu stal
zakapyvat' transheyu. CHerez minut pyatnadcat' v storone razdalas' strel'ba. SHum
ee usilivalsya. Eshche minut dvadcat' strelyayut, a ya uzhe zakonchil i vyravnivayu
dern. Begu k sosednemu shurfu i zavalivayu ego tozhe. Strel'ba rezhe, no ona
prodolzhaetsya. Pervyj shurf tozhe zamaskirovan.
Begu po lesu k Gorbatomu. Strel'by ne slyshno. Kuda-to daleko zashvyrivayu
meshavshuyu lopatu, begu i begu...
Gorbatyj lezhit na zhivote, na vershine holma. Krugom strelyanye gil'zy.
Podnimayu golovu Gorbatogo.
- YUrka, - tiho govorit on, - Menya ubili.
YA sazhus' na kortochki i kladu golovu na koleni.
- CHto zh ty nadelal, Gorbatyj?
YA glazhu ego volosy.
- YUrka, - on uzhe hripit, - Brosaj kopat', my uzhe davno vzros...
Gorbatyj zatih, a ya vse glazhu i glazhu ego volosy.
- Ruki vverh!
Menya okruzhaet tolpa v milicejskoj forme. YA ih ne slyshu. YA vse shepchu:
"Gorbatyj, chto ty sdelal?"
Nikolaev monotonno postukival karandashom po stolu.
- Tak chto teper' budem s vami delat', Samsonov?
- Mne vse ravno.
- CHto vy tam delali?
- Zachem vy ubili Gorbacheva?
- On okazal vooruzhennoe soprotivlenie.
- On muhu ne ub'et.
Nikolae molchit, tol'ko stuk karandasha otdaetsya v ushah zvukom molota po
nakoval'ne. Posle dlitel'noj pauzy on prodolzhil.
- YA ponyal tol'ko cherez pyat' minut, chto Gorbachev otvlekal nas ot tebya.
No ostanovit' lyudej bylo nevozmozhno. I voobshche, ya schital, chto ty s gruzom uzhe
na stancii i byl uzhasno porazhen, uvidev na holme.
- YA pojdu domoj, Sergej Nikolaevich.
- Idi, - vdrug soglasilsya on.
Domoj ne poshel, a poehal k Ol'ge i vyplakal ej vsyu gorech' proisshedshego.
- YUra, tebe uzhe mnogo let. Zachem i dlya chego ty riskuesh'?
- Gorbatyj tozhe vyskazal mne etu mysl' pered smert'yu.
- Tak chto zhe ty reshil?
- Poka nichego.
- Otdaj ty im etot sklad. CHto nam delat' s etim antikvariatom,
kartinami, yantarem i prochej mishuroj. Prodat' nikomu nevozmozhno. |to ne
Zapad.
- Mozhet ty i prava, no Gorbatyj riskoval iz-za etogo sklada i pogib.
Tol'ko eto mne i ne pozvolyaet sdat' ego.
- Podumaj eshche, YUra. Vse, chto vy nashli - eto vse gosudarstvennye
cennosti, za krazhu kotoryh, b'yut.
- YA podumayu, Ol'ga.
My pohoronili Gorbatogo i na sleduyushchij den', utrom, ya vzyal perepisku
Geringa i poshel v Bol'shoj dom. K Nikolaevu menya propustili bystro. V
nakurennom kabinete sidelo tri cheloveka. Uzhe znakomyj mne Viktor
Afanas'evich, Nikolaev i molozhavyj kapitan.
- Zdravstvuj, Samsonov, - pripodnyalsya Nikolaev.
- YA prishel sdat' to, chto my nashli s Gorbachevym. Vot, voz'mite.
Nikolaev vzyal dokumenty, prosmotrel i otdal molodomu - Viktoru
Afanas'evichu.
- I chto zhe tam est'? Vy videli? - vzvolnovano progovoril molodoj,
probezhav dokumenty glazami.
- Tam yantarnaya komnata, kartiny, kovry, antikvariat.
V komnate nastupila tishina. Dokumenty pereshli k kapitanu.
- Vy hotite peredat' nam sklad? - sprosil kapitan.
- Kogda poedem? - otvetil ya.
- Sejchas, - skazal Nikolaev, - Kuznecov, srochno vyzovite soldat, mashin
pyat' s lopatami. Vy, - obratilsya on k molodomu, - dozvonites' do |rmitazha,
pust' vyshlyut dvuh ekspertov, no primerno, cherez dva chasa, posle nashego
ot®ezda. Idite, podgotov'tes' k ot®ezdu.
Nikolaev podnyal trubku telefona.
- Tovarishch general, razreshite zajti po ochen' srochnomu delu. Da. Idu.
YA ostalsya v kabinete odin. Proshlo polchasa. Vletel Nikolaev.
- Poehali Samsonov.
Opyat' edem vperedi kolonny, na gazike. Szadi karavan mashin. Doezzhaem do
Begunic i svorachivaem nalevo, v storonu Volosova.
Vot i proklyatyj holm, edem k nemu pryamo po kleveru. Mashiny
ostanavlivayutsya. My vyhodim.
- Vot etot holm. My vzlomali dyru szadi, poetomu vhod zdes'.
- Kuznecov, - zakrichal Nikolaev, - ocepi eto mesto.
CHast' soldat po vyprygivala iz mashin i cep'yu okruzhili holm. Drugie s
lopatami podoshli k podoshve holma. YA razmetil uchastok i oni nachali kopat'.
Kogda pokazalis' vorota, vse sgrudilis' vokrug nih. Menya otozval v
storonu Nikolaev.
- O yantarnoj komnate nikomu ni slova. Sejchas pojdesh' s nami i pokazhesh',
gde eti yashchiki.
S yarkimi fonarikami, tol'ko pyat' chelovek, shli prohodami k zavetnym
yashchikam.
- Vot, - ya pokazal na temnye odnoobraznye gromadiny.
Odin iz soprovozhdavshih skinul uzhe vylomannuyu kryshku yashchika i vytashchil
panel'.
V svete fonarikov yantarnye plity menyali okrasku, stanovyas' to
oranzhevymi, to krasnymi.
- |to oni, - skazal odin iz prisutstvuyushchih.
- Kuznecov, - opyat' prikazal Nikolaev, - |ti yashchiki sejchas vynesti, v
mashiny i srochno otvezti v upravlenie. Kak tol'ko osvobodish' mesto, priglashaj
ekspertov. Oruzhie zdes' est'? - obratilsya on uzhe ko mne.
- Da. Sprava u vhoda. YAshchikov pyat', a sleva - yashchiki s patronami,
po-moemu dvadcat' dva.
- Hot' odin yashchik vskryt?
- Da. Gorbachev bral avtomat.
- Ah da. Kuznecov, vynosi yashchiki vperemezhku s oruzhiem. Nechayanno uronite
yashchik ili kryshku ot nego pri vyhode. Pust' vse, kto u vhoda, uvidyat oruzhie.
Govorite vsem soldatam i okruzhayushchim, chto vynosite oruzhie. O yantarnoj komnate
ni slova. Ponyatno?
- Tak tochno.
- Davaj, dejstvuj.
Zakipela rabota. Priehalo eshche neskol'ko vazhnyh shishek. Pohodili po
skladu, po cokali yazykom.
- A eto chto? - sprosil odin iz nih, tknuv pal'cem v nashi s Gorbatym
shmotki, broshennye u proloma steny.
- Grabiteli, - otvetil Nikolaev.
Oni po vozmushchalis' i ushli.
PODSLEDSTVENNYJ
Menya ne otpustili. Posle togo, kak raspotroshili sklad, menya povezli v
upravlenie i posadili v kameru, gde ya prosidel tri dnya. Nakonec dnem priveli
v odin iz mnogochislennyh kabinetov upravleniya. V komnate sidel, uzhe ne raz
vstrechavshijsya so mnoj polkovnik, a za stolom - grazhdanskij s ostrymi i
spryatannymi gluboko pod dugami brovej, glazami.
- Grazhdanin Samsonov YUrij Aleksandrovich. Zdravstvujte. YA - vash
sledovatel' Karmanov Grigorij Stepanovich.
- Kak, razve ya pod sledstviem?
- Da, vot postanovlenie prokuratury.
Grigorij Stepanovich protyanul mne bumazhku. Dejstvitel'no, eto bylo
postanovlenie o soderzhanii menya pod strazhej.
- No za chto?
- Za nezakonnoe hranenie oruzhiya.
- No u menya net oruzhiya.
- Za nezakonnoe hranenie oruzhiya v tajnikah, bazah, zemlyankah i skladah.
- Nichego ne ponimayu. YA otdal vam, prichem dobrovol'no, samyj krupnejshij
sklad i v blagodarnost' menya zagonyayut syuda. CHto za chush'?
- Hvatit, grazhdanin Samsonov. Perejdem k delu.
Nachalas' procedura doznaniya. Posle dlitel'nogo ustanovleniya moej
lichnosti, poshli glavnye voprosy.
- Kak vy nashli poslednij sklad?
- Otkopali.
Sledovatel' nevozmutimo listal dokumenty.
- A predydushchij sklad?
- Otkopali.
- Vot ob®yasnitel'naya majora Nikolaeva Sergej Nikolaevicha v kotoroj
govorit'sya, chto vy emu v prisutstvii dvuh sotrudnikov upravleniya peredali
kartu s koordinatami raskopov i nekotoryh svoih baz. Vy peredali kartu?
- Peredal.
- Znachit vash poslednij sklad vy tozhe vzyali s pomoshch'yu kakih-to
dokumentov?
- My vse kopali, chto by chto-to najti.
- Estestvenno. YA v etom ne somnevayus'. Perejdem k sleduyushchemu voprosu.
Vy nahodili na meste raskopov kakie-nibud' dokumenty?
- Da.
- I gde oni?
- Peredany Nikolaevu.
- Vot dokladnaya Nikolaeva, v kotoryj utverzhdaetsya, chto vy peredavali
emu dokumenty po chastyam, kogda vas lovili na meste prestupleniya. Vy
podtverzhdaete eto?
- YA eshche ne videl dokumenta v nashem gosudarstve, zapreshchayushchego kopat'
zemlyu i poetomu ne schitayu prestupleniem vdrug neozhidanno chto-to raskopat'. A
to, chto ya emu peredaval, tak eto stepen' nashego sotrudnichestva, mezhdu mnoj i
KGB.
- Vasha stepen' sotrudnichestva dokumental'no podtverzhdena?
- Net, eto neglasnoe sotrudnichestvo.
- Major Nikolaev eto ne podtverzhdaet.
- |to ego delo.
Podnyalsya polkovnik i podoshel ko mne.
- Samsonov, luchshe peredajte nam dokumenty. Pomnite, ya vas prosil davno
ob etom i sejchas proshu. Otdajte.
- YA ne videl nikakih dokumentov.
- Horosho. Grigorij Stepanovich, ya nastaivayu na provedenii doznaniya s
ispol'zovaniem himicheski-aktivnyh sredstv.
- CHto zh, ya ne imeyu vozrazhenij. Na segodnya dopros okonchen.
Sledovatel' nazhal knopku.
CHerez den' menya pritashchili v steril'no belo-kafel'nuyu komnatu, gde
prikrutili k kojke. Naprotiv stoyali: polkovnik, sledovatel' i vrach.
- Davajte pristupim, - predlozhil polkovnik.
Sledovatel' kivnul golovoj i vrach vkatil mne ukol v venu. Moya golova
poplyla po volnam. ZHutkij strah ohvatil vse kletochki tela.
- Samsonov, vy nahodili dokumenty pri raskopah?
Skvoz' oblachnost' dymki straha prorvalsya zvuk chelovecheskogo golosa.
Otvechaj, otvechaj, stuchali pul'siruyushchim molotochkom tolchki v golovu.
- Da, nahodil.
- Gde oni?
- Ih Gorbatyj otdal Mire.
- Adres Miry.
- Novokuznecovskaya, 10, pyatyj etazh.
- Vy sami znaete soderzhanie etih dokumentov?
- Da.
- O chem oni.
- |to sekretnaya perepiska, mezhdu generalom NKVD Nikolaevym N. A. s
generalom Al'bertom, perepiska fon Leeba so ZHdanovym i Voroshilovym, a takzhe
popytki Berii svyazat'sya so stavkoj Gitlera.
- |to vy sami chitali?
- Mne perevodil Gorbatyj.
- Vy komu-nibud' govorili ob etih dokumentah?
- Ih soderzhanie znali ya i Gorbatyj.
- Vy sami razlomali yashchiki s yantarnoj komnatoj?
- Vmeste s Gorbatym.
- Kto byl svidetelem perenoski yashchikov iz sklada v mashiny?
- YA, Nikolaev, Kuznecov i dva neizvestnyh mne grazhdanina.
- Po kakim dokumentam vy nashli sklad s yantarnoj komnatoj?
- Po nakladnym, nemeckogo stroitel'nogo batal'ona i trofejnym kartam.
- CHto vy nashli v bunkere shtabnogo korpusa?
- Sejf s dokumentami, karty, portsigar, oruzhie i neskol'ko nemeckih
trupov, odin iz kotoryh general Al'bert.
- Vy skazali portigar?
- Da.
- CHto bylo v portsigare.
- Zapiska Nikolaevu, chto on podonok.
- On sejchas otojdet, - prerval moyu pytku postoronnij golos.
- Da, pozhaluj, dostatochno.
Moe telo vdrug rasslabilos' i ya provalilsya v glubokij son.
Dva dnya menya ne vyzyvali i vot opyat' u sledovatelya. On uzhe odin.
- YUrij Aleksandrovich, my proveli rassledovanie. Vy pered sudom dolzhny
projti medekspertizu. Raspishites' vot zdes'.
- No ya dazhe ne chital dela i ne znayu v chem menya konkretno obvinyayut.
- Sejchas eto ne obyazatel'no. Posle medekspertizy, vy oznakomites' s
delom.
- A chto ya dolzhen podpisat'?
- Vot etu bumagu, chto vy otdali vse najdennye vami dokumenty Mire S. i
dal'nejshej sud'by ih ne znaete.
YA podpisal etot strannyj dokument.
V kamerah Bol'shogo doma menya proderzhali eshche nedelyu i, nakonec,
otpravili na medekspertizu.
|to bylo shestietazhnoe zdanie, s reshetkami na oknah do poslednego etazha.
Kazhdyj vhod na etazh zapiralsya na takie zhe moguchie prut'ya. Skvoznoj koridor,
s palatami sleva i sprava, upiralsya opyat' v reshetki chernoj avarijnoj
lestnicy. Ohranniki sideli za stolikami na lestnichnoj ploshchadke tol'ko
paradnoj lestnicy, vrachi i sanitary razmeshchalis' v centre koridora, v svetlom
proeme, ograzhdennom bar'erom. Kogda ya voshel v palatu, to ahnul. Na odnoj iz
krovatej sidel v bol'nichnom halate sam Nikolaev Sergej Nikolaevich.
- Vy?
- YA, ya. Zanimaj etu kojku, ona svobodna.
- Nichego ne ponimayu. Kak zhe vy zdes'?
- Blagodarya tebe.
- Mne?
- Nu a kto zhe moego papashu, vydal. Svyatoj duh chto li?
- Prichem zdes' papasha i vy?
- Vyshlo, chto ya ohotilsya za dokumentami svoego papashi, chtoby prikryt'
ego.
- CHush', vashe KGB soshlo s uma.
- Ono-to ne soshlo. |to vse shirma obvinenij, za nej stoyat dela
poser'eznej.
- |to yantarnaya komnata i komprometiruyushchie dokumenty.
- I yantarnaya komnata v tom chisle. Kto-to pytaetsya pohoronit' ee i
svedeniya o soderzhanii dokumentov nasovsem, da tak, chtob ne bylo svidetelej.
- CHto, chto? Ty govorish', pohoronit' svidetelej?
- A ty chto, ne ponyal kuda ty popal?
- Menya prislali na ekspertizu.
Serdce u menya upalo ot nehoroshego predchuvstviya.
- Ha...ha...ha... Da znaesh' gde ty nahodish'sya? V psihonevrologicheskoj
bol'nice Ministerstva Vnutrennih Del.
- Nu i chto?
- A ty kogda-nibud' chital knigu "Proletaya nad gnezdom kukushki"?
- CHital.
- Slyhal tam takoe slovo - "lobotomiya"?
- Ne mozhet byt'? Neuzheli i nas hotyat sdelat' idiotami?
- Ty otstal, paren'. Nauka davno ushla vpered. Zdes' stirayut pamyat'.
Zdes' tebe sotrut vse - i dokumenty, i yantarnuyu komnatu i dazhe menya. Vyjdesh'
zato zhivoj, ne idiot, i ne poluidiot, no s dyroj v golove.
- No ya ne hochu etogo.
- Tebya i sprashivat' ne budut.
- I tebya tozhe, tak iskalechat?
- A dlya chego zh ya zdes'.
YA ne mog prijti v sebya. Uzhas ohvatil menya.
- No ved' nado chto-to delat'?
- Po moim dannym, iz etoj kontory eshche nikto ne ubegal. Kstati, znaesh'
kto v sosednej palate? Tam sidit kapitan Kuznecov, chto s nami byl na
yantarnoj. Kak vidish' zagrebli vseh, kto zanimalsya tvoim delom.
- O bozhe, - zastonal ya.
Noch'yu ya pochuvstvoval sebya ploho, temperatura podskochila do 40 i v pochti
bessoznatel'nom sostoyanii, ya probyl dva dnya. Kogda ya ochnulsya, Nikolaeva ne
bylo. Na ego kojke lezhal chernovolosyj muzhik.
- A gde Sergej Nikolaevich? - sprosil ya ego.
- V reanimacii, - otvetil on, pochesyvaya zhivot.
YA stal podnimat'sya s kojki. Golova zakruzhilas' i ya chut' opyat' ne upal.
Posidev polchasa, ya nemnozhko otoshel i, natyanuv halat i shlepancy, poshel v
tualet. Po koridoru mne navstrechu shla znakomaya zhenshchina v bol'nichnom halate.
- Mira, - pozval ya, - Mira.
Ona s nedoumeniem posmotrela na menya.
- Prostite, no ya vas ne znayu.
- Mira, neuzheli ty menya ne pomnish', Mira?
ZHenshchina s ispugom obognula menya i chasto oborachivayas' ischezla v palatah
zhenskogo otdeleniya. Mne stalo gor'ko. Posle tualeta ya zaglyanul v prozrachnye
stekla reanimacionnogo otdeleniya. Na kojke lezhal Nikolaev s raskrytymi
pustymi glazami. K nemu podoshla sestra. On pripodnyal golovu i chto-to s nej
stal govorit', potom posmotrel vokrug, vstretilsya vzglyadom so mnoj i opyat'
zagovoril s sestroj. YA ponyal, on tozhe menya ne pomnit i poshel v palatu.
Vrach opredelil u menya gripp i pozhaluj eto zaderzhalo sadistov delat' mne
operaciyu.
My byli na poslednem, shestom etazhe, i sverhu vse vremya stuchali po
krovle rabochie, kotorye remontirovali kryshu. Hodili oni po chernomu hodu i
inogda draznili nas cherez reshetku koridora.
- |j, idiotik, - orali oni komu-nibud' - Gde tvoj hvostik?
CHast' idiotikov nachinala oglyadyvat' sebya v poiskah hvostika.
Vot mne v golovu i prishla mysl' udrat' cherez chernyj hod, no kak otkryt'
etu chertovu dver'-reshetku. Odnazhdy vrach naoral na nyanechku za gryaz' na
lestnichnoj ploshchadke i ona poshla k dezhurnomu vrachu i vynesla iz ego kabineta
klyuch. Ee soprovozhdal sanitar. Nyanechka ubrala musor i otnesla klyuch dezhurnomu
vrachu.
Mne s kazhdym dnem stanovilos' luchshe i odnazhdy vrach na obhode brosil
sestram.
- Gotov'te zavtra na operaciyu.
Oni ushli, a ya iskal lihoradochno vyhoda iz sozdavshegosya polozheniya.
Vecherom reshil, teryat' mne nechego, libo izuroduyut, libo ub'yut. Kogda vse
zasnuli, ya tihonechko vstal i priotkryv dver' palaty, zaglyanul v koridor.
Tiho i pusto. Posredi koridora, gde dezhuryat sestry, tol'ko yarkij svet.
Ohrannik za reshetkoj, dremlet na svoem stule. Na cypochkah prodvigayus' k
bar'eru. Tiho. Dezhurnaya sestra, prikryvshis' odeyalom, spit na stul'yah. YA
prohozhu ee i prokradyvayus' k komnate dezhurnogo vracha. Dver' otkrylas' bez
shuma. Vrach spal, polozhiv golovu na stol. YA podoshel k stolu i, vzyav bol'shuyu
mednuyu pepel'nicu so stola, s siloj opustil ee na golovu spyashchemu. Krak... i
opyat' tiho. Krov' medlenno raspolzalas' po bumagam i stala stekat' na pol. YA
ostorozhno ottashchil vracha k stene i obsharil stol. Klyuch byl v tret'em yashchike
stola. I vot opyat' koridor. Vrode vse v poryadke.
Kradus' vdol' steny i, nakonec, proklyataya reshetka. Zamok gromko shchelknul
ot povorota klyucha. Ohrannik, na toj storone koridora dernulsya, i otkryv
glaza, tupo posmotrel v proval lestnicy i... opyat' zadremal. ZHeleznye vorota
ne pisknuli pri peremeshchenii i vot ya na lestnichnoj ploshchadke. Zakryvayu dver'
na klyuch, po polmillimetra opuskaya sobachku zamka, chto by ne bylo povtornogo
shchelchka. Tol'ko na cherdak, vniz nel'zya, tam navernyaka ne vyjti.
Na ploskoj kryshe gulyaet veter. On chut' ne sbivaet menya s nog. Melkij
dozhd' poryvami vody hleshchet v lico. Veter razmetal kuchi musora, nebrezhno
svalennye v neozhidannyh mestah. Po centru kryshi hlopaet nabroshennyj na
vedra, meshki s cementom, alebastrom i instrumentom, bol'shoj kusok brezenta.
CHtob ego ne sneslo vetrom, on po krayam zazhat kirpichami i tyazheloj zheleznoj
tachkoj. Mysl' prishla mgnovenno. Styagivayu odin konec brezenta i podlozhiv pod
ego centr meshok, lopatoj prorubayu dyrku. Brezent rvet iz ruk. Ele-ele
perehvatyvayu chetyre ugla i vstayu spinoj k vetru. Vstryahivayu brezent kverhu i
tut zhe nevedomaya sila sdergivaet menya s mesta i tashchit na kraj. YA chut' ne
zaoral ot straha i zakryl glaza. Nogi povisli v pustote. Vdrug vetki uprugo
zahlestali so vseh storon i, zadevaya suchki telo grohnulos' na zemlyu. Brezent
zastryal v vetvyah dereva.
YA begu po sadu, ograda posle perezhitogo, dalas' ochen' legko. YA opyat'
begu mimo sonnyh domov, vse dal'she i dal'she ot strashnogo mesta. Zelenyj
ogonek taksi prizyvno zamayachil na doroge. Podnimayu ruku.
- Tebe kuda?
- V Kupchino.
- Zalezaj. A chego ty v takom naryade?
- Reshil udrat' na denek iz bol'nicy.
- A... U menya brat tozhe, neskol'ko raz begal. Nichego, sejchas vylechili.
Uzhe ni gramma v rot vodyary vtoroj god ne beret.
Stuchu beshenno v dver'. Kak oni tam dolgo spyat. Nakonec, sonnyj golos
Ol'gi sprashivaet: "Kto tam?".
- Olya, eto ya, YUra.
Dver' otkrylas'
- YUrka, gde zh ty byl?
- Ol'ga, daj 25 rublej, mne s taksi rasschitat'sya nado.
My sidim za stolom i ya rasskazyvayu Ol'ge obo vsem, chto so mnoj
proizoshlo.
- CHto zhe teper' delat', YUra?
- Mne nado otsyuda ischeznut', no kuda, ya sam ne znayu.
- Znaesh', ya dumayu oni hvatyatsya tebya utrom. Poka nichego ne perekryto,
uezzhaj v Sibir', k moej mame, v gorod Bilembaj. YA tebe odezhdu brata i den'gi
na dorogu dam. A cherez nedelyu priedu sama.
YA podtyanulsya i poceloval Ol'gu v myagkie guby.
POSLEDNIJ
Mart. 1993 g.
Vot uzhe 2 goda, kak ya vernulsya so svoej zhenoj Olej v gorod. Menya nikto
ne trevozhil za eto vremya i ya spokojno rabotal v odnoj kommercheskoj
strukture.
No odnazhdy, ko mne domoj pozvonil Viktor Afanas'evich i predlozhil
vstretit'sya v restorane "Priboj".
Viktor Afanas'evich byl ne odin, s nim sidel grazhdanin kavkazkoj
nacional'nosti.
- Gospodi, skol'ko let proshlo. Vy li eto, Samsonov?
- YA, Viktor Afanas'evich. A gde zhe Sergej Nikolaevich?
- Spilsya Serezha. Znakom'tes', Zurab, a eto - YUrij. My s nim znakomy uzhe
mnogo let. Tak, YUrij?
- Vrode, tak.
- U Zuraba k tebe est' delovoe predlozhenie. On poprosil menya
vstretit'sya s chelovekom, kotoryj mozhet emu pomoch', - Viktor Afanas'evich
sdelal pauzu, - Ty eshche imeesh' v zanachke sklady s oruzhiem?
- Kak vam skazat'. I da, i net. Net - potomu chto ne zanimayus' etim
mnogo let, da - kogda zanimalsya sklady byli, no stol'ko vremeni proshlo,
mozhet ih nashel drugoj trofejshchik.
- Ne pribednyajsya, Samsonov. Vse eto vremya ty derzhal na pul'se ves'
yuzhnyj rajon oblasti. Na tebya sejchas rabotayut desyatki trofejshchikov, dobyvaya
tebe oruzhie i drugie suveniry vojny. CHelovek prishel za delom. Tak est' ili
net sklad?
- Horosho. Skazhite, chto nuzhno. Konkretno.
- Skazhi emu, Zurab.
- Dorogoj, nuzhno oruzhie, mnogo oruzhiya. Ty skazhi, chto u tebya est', ya
skazhu, chto ya voz'mu.
- Davaj, reshim po-drugomu. Esli ya vskryvayu sklad, ty beresh' vse, inache
nichego ne dam.
- Govori, chto u tebya est', ya zapisyvayu.
- 15000 vintovok, tipa "Mauzer". Oruzhie pristrelyano. Trojnoj komplekt
patronov k nim.
- Slushaj, otkuda u tebya stol'ko vintovok? - udivilsya Viktor
Afanas'evich.
- Nemcy voevat'-to nachali ne s avtomatami, kak nam vbivali v golovu
istoriki i memuaristy, a s obyknovennoj vintovkoj. V 1942 i v 1943 godah
nachalos' perevooruzhenie pehoty na avtomaty i starye vintovki sdali na
sklady.
- Dorogoj, vintovki horosho. Davaj dal'she.
- 576 pistoletov "parabellum", pervyj vypusk.
- CHto znachit pervyj vypusk?
- Pistolety modernizirovalis' i samye rannie vypuski, zamenyalis' na
novye.
- 57 pulemetov MG, tol'ko 34-go goda. Gde-to okolo 80 "lyugerov" i
"val'terov". 150 protivopehotnyh min, 120 avtomatov "shmajser" i 2000000
patronov.
- Skol'ko beresh' za oruzhie?
- 20 dollarov za vintovku, 50-za "parabellum", 30-za "val'tery", 40-za
"shmajsery" i pulemety, 5-za minu i, nakonec, za kazhduyu cinku-20 dollarov.
- Ne speshi dorogoj, ne speshi. Daj ya poschitayu. Dorogo beresh' za staroe
barahlo.
- Ne hochesh', ne beri.
- Viktor, skazhi emu, pust' sbavit.
- YUra, ochen' kruto beresh'. Sbav' na desyat' procentov.
- A skol'ko, ty voz'mesh', Viktor Afanas'evich?
- Desyat' procentov ot sdelki, kak posrednik i organizator perevozki.
Tak, Zurab?
- Oh tak, dorogoj. Rezhete menya. YUrij, davaj na desyat' procentov, za
schet sroka davnosti.
- CHert s toboj. Tol'ko plati nalichnymi i v techenie nedeli. Mne eshche
sklad nado proverit'. Den'gi vpered-sklad tvoj. Vyvozi kak znaesh'.
- Ne rugajsya dorogoj. Sejchas ya podschitayu skol'ko eto, a potom mne nado
pozvonit' i soglasovat' den'gi.
- Tol'ko ne bryakni v telefon pro oruzhie, - skazal Viktor Afanas'evich.
- Zachem obizhaesh', dorogoj, menya horosho tam pojmut. Vy podozhdete minut
20, ya rezul'tat peregovorov prinesu.
Zurab dolgo shevelil gubami, podschityvaya obshchuyu summu. Nakonec, on vstal
i poshel k vyhodu restorana.
- Viktor Afanas'evich, ya hochu vas sprosit' ob odnoj veshchi. CHto stalo s
yantarnoj komnatoj?
- Nichego. Ee net.
- Kak net? YA ee sam videl, trogal vot etimi rukami.
- Vsya nasha beda v tom, chto est' veshchi, o kotoryh nado molchat', koda
poyavlyaetsya bol'shaya politika. Vse uvereny, chto yantar' libo v Kaliningrade,
libo v Germanii i nikomu v golovu ne pridet, chto on mozhet byt' zdes'. Nashi
igrayut, na varvarstve nemcev, na kompensacii poteryannyh cennostej i v glazah
mira, my postradavshaya storona. Nam ne hochetsya poteryat' etot imidzh. Nedavno
prezident zayavil na ves' mir, chto komnata spryatana na poligonah Germanii.
Poetomu komnaty schitaj, v Rossii net i ty ee ne videl.
- No eto zhe dostoyanie nacii.
- Ne trepli zrya yazykom. Dostoyanie..., smeh eto. To chto sejchas vo vsyu
razvorovyvaetsya dostoyanie Rossii ty ne vidish', a komnata, kotoraya spryatana
dlya Rossii - u tebya kak bel'mo na glazu.
- Ladno, Sergej Nikolaevich. U menya drugaya tochka zreniya na dostoyanie i
ne budem provodit' debaty po etomu povodu. U menya eshche k vam vopros. Mnogo
let tomu nazad vy eto iskali?
YA vytashchil iz karmana perepisku s nemcami ZHdanova, Berii i Nikolaeva.
Viktor Afanas'evich perechital i kivnul.
- Gde zhe vy hranili vse vremya eti dokumenty?
- Gorbach pered smert'yu zashel k Mire i peretashchil vse drugomu cheloveku.
- Vot pochemu Mira, dazhe pod narkotikami ne mogla nichego skazat'.
Koe-chto ya u tebya voz'mu, s tvoego razresheniya konechno, a eto... |to nikomu ne
nuzhno. Mozhesh' vzyat' i vyteret' zadnicu. Sejchas takimi partijnymi vyvertami
nikogo ne udivish', vse davno ponyali, chto partiya gnila sverhu i eto privelo k
razvalu strany. Tak chto beri, chto hochesh', to i delaj s nimi.
On perebrosil mne listki s ZHdanovskimi i Voroshilovskimi perepiskami. V
eto vremya poyavilsya Zurab.
- Dorogoj, vse soglasovano. Den'gi budut cherez tri dnya. Sklad berem
cherez nedelyu, kak tol'ko pridut mashiny.
- Pogodi, Zurab, - skazal ya. - |to eshche ne vse.
- CHto eshche? - zabespokoilsya Zurab.
- Den'gi, ty mne peredash' v ustanovlennom meste, vzamen poluchish' kartu,
po kotoroj i budesh' kopat'.
- |to kto zh riskuet? Ty ili ya?
- My oba. No u menya risk predpochtitel'nej. Esli ty menya hot' odnoj
banknotoj obmanesh', to budut perestrelyany u sklada vse.
- Zurab, on ne shutit, - vyskazal Viktor Afanas'evich.
Posle restorana my vyhodili vmeste s Viktor Afanas'evichem.
- U tebya est' eshche chto-nibud'?
- Ostalsya sklad s nashim oruzhiem.
- Otkuda? YA tochno znayu, chto nashi skladov zdes' vo vremya vojny ne
delali.
- Nashi ne delali, a nemcy sobirali i skladirovali.
- I mnogo tam?
- Mnogo.
- Esli ya najdu pokupatelya, ty ne budesh' protiv?
- Konechno net. U menya k vam tozhe pros'ba. Sejchas nashi rebyata
organizovali remont trofejnogo oruzhiya, najdennogo v zemle. Vy zacepili odnu
moyu masterskuyu. Nel'zya li zakryt' delo, a rebyat vypustit'?
- |to na Izhore?
- Da.
- Poprobuem pomoch'.
- Kto b mog podumat', chto chetyre goda nazad my byli vragami.
- Vremya menyaetsya, YUra.
Ol'ga vzvolnovanno vstretila menya na poroge doma.
- YUra, v Nikolaya strelyali. YA boyus' za nego.
- Ranen?
- Nemnogo zadelo.
- Gde on?
- Tam, v komnate.
Nikolaj sidel za stolom i pil chaj.
- Privet. Nu, rasskazyvaj, chto u tebya?
- YUrij Aleksandrovich, obstanovka sejchas na raskopah izmenilas'. Sejchas
kopayut vse, komu ne len'. Vsem vdrug stalo nuzhno oruzhie. Ran'she, s tvoej
legkoj ruki, ves' yuzhnyj rajon Leningradskoj oblasti byl podelen na 9 chastej
mezhdu kopalami. Soglashenie soblyudalos' do 1992 g. Teper' poyavilis' novichki,
no opasnee, chem normal'nye bandity. Oni izymayut oruzhie iz zemli, otnimayut ot
kopal, inogda pokupayut ego. Vot ya i narvalsya na takuyu gruppu. Otryl nemeckie
okopy i nashel "parabellum". Tut zhe reshil ego pristrelyat' i oni prishli na
zvuk vystrela.
- Nu i kretin zhe ty, Kolya. Dal'she mozhesh' ne prodolzhat'. Tol'ko otvet',
strelyal v nih?
- Da.
- Olya, nado spasat' etogo duraka. Davaj sobirajsya, my cherez tri dnya
uezzhaem.
- Kuda?
- Opyat' v Bilembaj.
- U tebya tozhe ne vse v poryadke? Opyat' staryj hvost tyanetsya za toboj?
- Da i mozhet vse proizojti, esli ya ne ischeznu.
- CHto zh delat'. Poehali.
- Nikolaj, s toboj my provedem poslednyuyu operaciyu. Sadis' ya tebe vse
rasskazhu.
Zurab priehal na vstrechu na dvuh mashinah. YA stoyal na lesnoj doroge i
oni ostanovilis' ryadom. Iz mashin vyshli: Zurab, Viktor Afanas'evich i 5
zdorovennyh kavkazcev.
- Gde chemodan? - sprosil ya.
- Ej, prinesite.
Zurab mahnul rukoj. Podoshel paren' s chemodanchikom.
- Otkroj.
On otkryl i polozhil na kapot mashiny.
- Teper' otojdi.
Paren' otoshel. YA podoshel i stal raskryvat' i shchupat' kazhduyu pachku
dollarov. Kraem glaza uvidel, chto odin iz zakavkazcev poshel mne za spinu.
- Stoyat'! - ryavknul ya. - Stoyat'! - i mahnul rukoj.
S holma udaril pulemet, staryj drug - MG. Puli proshili strochku nedaleko
ot kavkazcev i pulemet zamolk. Tishina zazvenela v ushah.
- YA zh govoril ne delajte glupostej, - razdalsya golos Viktora
Afanas'evicha. - YA predpolagal, chto on vsegda podstrahuetsya. U tebya vse v
poryadke, YUra?
- Da. Den'gi vot v etoj pachke fal'shivye. Zurab, ty mozhesh' zamenit'?
Zurab vytashchil iz vnutrennego karmana druguyu pachku i s nepriyazn'yu v
glazah obmenyal ee.
- Tak vot rebyata, - zakonchil ya, - Vy budete eshche stoyat' tak 15 minut
posle moego uhoda. Esli kuda-nibud' tronetes', vas prikonchat. Vot tvoya
karta, Zurab. Smotrite i vy, Viktor Afanas'evich. Vidite vot etot krestik,
eto chestno zarabotannoe vashe oruzhie. Ob®yasnite emu vse, Viktor Afanas'evich.
YA poshel ot mashin v les s chemodanom. Oglyanuvshis', uvidel tolpu lyudej nad
kartoj, postelennoj na kapote.
My edem v "KAMAZE". Nikolaj za shofera, ya i Ol'ga, kak passazhiry. Szadi,
na spal'nom meste lezhit pulemet MG i chemodan s den'gami.
Do Bilimbaya, oh, kak daleko...
Fevral', 1995 g.
- 1
E.Kukarkin. Trofejshchik Les
- 3 -
E.Kukarkin. Trofejshchik Sledopyty
E.Kukarkin. Trofejshchik Dokumenty
E.Kukarkin. Trofejshchik Sklad
E.Kukarkin. Trofejshchik Podsledstvennyj
E.Kukarkin. Trofejshchik Poslednij