vzhe zgaduvav, j do c'ogo dodav Istoriyu Suchasnogo Amerikans'kogo
ZHivopisu; meni chomus' davalo divne zadovolennya buvati z ¿¿ roverom, tobto
buti bliz'kim do ne¿ cherez n'ogo j tomu podibne; ta mo¿ sprobi vshlyahetniti
¿¿ hudozhnij smak skinchilis' nevdacheyu: vona hotila znati, chi treba ¿j vvazhati
fermera, kunyayuchogo opivdni na sini (penzlya Doridi Li), bat'kom vidverto¿
lasolyubki na peredn'omu plani, j ne mogla zbagnuti, chomu ya stverdzhuyu, shcho
Grant Vud i Piter Gurd º talanoviti, a Redzhinal'd Marsh i Frederik CHo
bezdarni.
13.
Na toj chas, koli vesna zabarvila vulicyu Teºra zhovtimi, zelenimi j
rozhevimi mazkami, Lolita vzhe nezvorotno zakohalas' v eatr. Mis Pratt, kotru
ya raz yakos' u nedilyu pomitiv za snidankom z yakimis' damami u Val'tona,
vlovila zdalya mij poglyad i - poki Lolita ne divilas' - serdechno j strimano
nagorodila mene bezzvuchnimi opleskami. YA ne znoshu eatr, bachu v n'omu v
istorichnij perspektivi, primitivnu j pidgnilu formu mistectva, yaka vidlunyuº
obryadami kam'yanogo viku j usyakim komunal'nim glupottyam, popri individual'ni
in'ºkci¿ geniya, yak, skazhimo, poeziya SHekspira chi Ben Dzhonsona, yaku, v sebe
zamknuvshis' i ne potrebuyuchi aktoriv, chitach avtomatichno viluchaº z
dramaturgi¿. Buduchi na toj chas nadto zajnyatim vlasnimi literaturnimi
trudami, ya ne znajshov mozhlivim oznajomitis' iz povnim tekstom "Zacharovanih
Mislivciv" - tiº¿ p'ºsi, v yakij Dolores Gejz otrimala rol' dochki fermera,
yaka v'yavila sebe chi to lisovoyu charivniceyu, chi to Dianoyu: cya driada, yakims'
chinom distavshi pidruchnik z gipnozu, piddaº zablukanih mislivciv riznim
zabavnim transam, ta vreshti-resht pidpadaº sama pid charuvannya brodyagi-poeta
(Mona Dal'). Ot suttyu vse, shcho ya vichitav z zim'yatih urivkiv nehlyujno
nastukanogo tekstu, yaki Lolita rozsipala po vs'omu domu. Meni bulo i priºmno
i sumno, shcho zagolovok p'ºsi vipadkom zbigaºt'sya z nazvoyu nezabutn'ogo
gotelyu, ta ya vtomleno skazav sobi, shcho nema chogo nagaduvati pro ce mo¿j
vlasnij charivnici, vid ostrahu, shcho bezstidnij dokir u sentimental'nosti
prinese meni shche bil'she strazhdannya, nizh ¿¿ znevazhliva zabud'kuvatist'. Meni
zdalosya, shcho p'ºsa - odin z bagat'oh anonimnih perekaziv yako¿s' banal'no¿
legendi. Tak samo dobre, zvichajno, ya mig bi podumati, shcho zhadayuchi gozho¿
nazvi, zasnovnik gotelyu pidpav, bezposeredn'o j vinyatkovo, pid vpliv slipo¿
fantazi¿ nim najnyatogo drugosortnogo malyara j shcho v podal'shomu shil'd gotelyu
pidkazav nazvu p'ºsi. Ta ya zi svo¿m dovirlivim, prostim i dobrozichnim
rozumom nezhdano povernuv use ce v inshij bik i mashinal'no pripustiv, shcho
freski, viviski j zagolovok pishli vid spil'nogo dzherela, z miscevogo chi to
perekazu, yakij ya, chuzhij novoanglijs'komu fol'kloru, mig i ne znati.
Vnaslidok c'ogo v mene sklalas' dumka (taka zh vipadkova j pozbavlena vsyakogo
znachennya), shcho klyata p'ºsa nalezhit' do tipu primhlivih pustoshchiv dlya dityacho¿
auditori¿, pristosovanih i pereroblenih tisyachu raziv, yak, primirom, "Genzel'
i Gretel'" takogos' abo "Splyacha Krasunya" tako¿s' abo "Nove vbrannya korolya"
kotrihos' Morisa Vermonta j Marioni Rumpel'meºr (vse ce mozhna znajti v
bud'-yakij zbirci, podibnij do "SHkil'no¿ Sceni" abo "Zigrajmo p'ºsu!").
Inshimi slovami, ya ne znav, - a yakbi znav, to bulo b meni v ti dni odnakovo -
shcho naspravdi p'ºsa "Zacharovani Mislivci" - neshchodavno napisanij i v
tehnichnomu sensi samobutnij tvir, vpershe postavlenij lishe tri-chotiri misyaci
tomu v fasonchastij novo-jorks'kij studi¿. Naskil'ki ya mig suditi z roli moº¿
privabnici, deshchicya bula gnityuche mudrovana, z vidzvukami vid Lenormana j
Metterlinka j rozma¿tih bezbarvnih anglijs'kih himernikiv. Mislivci buli v
p'ºsi, yak to treba v Americi, zodyagneni vsi odnakovo, v odnakovi chervoni
kepki, j til'ki viriznyalis' yakistyu ozbroºnnya. Odin buv bankir, drugij
vodoprovidnik, tretij policiyant, chetvertij trunar, p'yatij strahuval'nik, a
shostij - zbiglij v'yazen' (dramatichni efekti tut samoochevidni); vsi voni
vnutrishn'o pereminilis', potrapivshi v Dol'chin Dil, i vzhe pam'yatali spravzhnº
svoº zhittya til'ki yak pevne vidinnya abo durnij son, vid yakogo ¿h probudila
malen'ka moya Diana; ta s'omij mislivec' (ne v chervonij, a v zelenij kepci -
yakij vin ´ava!) buv molodij Poet, i vin pochav tverditi, na veliku dosadu
Dianiti, shcho i vona sama, j inshi uchasniki divertismentu (tancyuyuchi nimfi,
el'fi, lisoviki), lishen' jogo, poetove, stvorennya. Naskil'ki ya zrozumiv,
skinchalos' tim, shcho, oburena jogo samovpevnenistyu, bosa Dolores privodila
svogo poeta, tobto Monu, zodyagnenu v klitchasti shtanci zi shtripkami, na
bat'kivs'ku fermu, shchob dovesti hval'kovi, shcho vona-bo zovsim ne jogo vimisel,
a selyans'ka, micno vperta v chornozem divchina; j cilunok pid zavisu
zakriplyuvav gliboku ideyu p'ºsi, yaka povchala nas, shcho mriya j dijsnist'
zlivayut'sya v kohanni. Pomirkovanist' radila meni oblishiti kritiku v rozmovah
z Lolitoyu: vona tak garno zahopilas' "kunshtami obrazotvorchosti", tak chudovno
skladala v odne svo¿ vuz'ki florentijs'ki doloni, hlyapayuchi viyami j
zaklinayuchi mene ne buti prisutnim na repeticiyah u shkoli, yak robili ce
dekotri dovoli smishni bat'ki! ¯j htilos', kazala vona, zaslipiti mene cilkom
gladkoyu pershoyu vistavoyu, a krim togo ya, bachte, yakos' zavshe vtruchayus' ne v
svoyu spravu, abo kazhu j sutuzhu ¿¿ v prisutnosti ¿¿ znajomih.
Sered repeticij trapilas' odna nadzvichajna... o serce, serce!... buv u
travni odin nadzvichajnij den', ves' iz radisno¿ metushni - ta vse ce yakos'
projshlo povz, poza mo¿m sprijnyattyam, ne zatrimuyuchis' u mene v pam'yati, i
koli vzhe pislya, nadvechir, ya znovu pobachiv Lolitu (vona sidila na roveri,
balansuyuchi, pritisnuvshi ruku do vogko¿ kori molodo¿ berezi na krayu nasho¿
galyavki), mene tak ogolomshila syayucha nizhnist' ¿¿ usmihu, shcho ya na mit'
privitav sebe z zakinchennyam usih svo¿h zhurbot. "Skazhi", spitala vona, "ti,
mozhe, pam'yataºsh, yak zvet'sya gotel' - ah, ti znaºsh, yakij gotel' (nis v ne¿
zmorshchivsya), nu, skazhi - ti znaºsh, - tam, de buli ci bili koloni j marmurovij
lebid' u holi? Nu, yak ce ti ne znaºsh (vona shumno vidihnula) - toj gotel', de
ti mene z´valtuvav? Garazd, ne v tomu rich, get'. YA prosto hochu spitati, chi
ne nazivavsya vin (majzhe poshepki) - "Zacharovani Mislivci"? Ah, tak
(mrijlivo), naspravdi?" I raptom, z dribnim zvizgom zakohanogo vesnyanogo
smihu, vona shl'opnula doloneyu ob glyansovij stovbur i pomchala vgoru, do kincya
vulici, j za tim pokotila nazad, u pozi cilkovitogo supokoyu, trimayuchi
stupni, odnu vishche, drugu nizhche, na neruhomih pedalyah j zabuvshi odnu ruku na
kolini neprikritomu sitcevoyu spidniceyu.
14.
Oskil'ki jshlosya, shcho muzika pov'yazana z ¿¿ zahoplennyam baletom i scenoyu,
ya dozvoliv Loliti brati uroki royalya z mis Lamperer (yak mi, znavci Flobera,
mozhemo ¿¿ dlya zruchnosti nazivati), do bilogo z blakitnimi vikonnicyami
budinochka yako¿, za dvi mili vid Berdsleya, Lolita kotila dvichi na tizhden'.
YAkos', u p'yatnicyu vechorom, v ostannih chislah travnya (j bliz'ko tizhnya pislya
tiº¿ osoblivo¿ repetici¿, na yaku, yak i na inshi, ya ne buv dopushchenij),
zadzvoniv telefon u kabineti, de ya skinchav pidchishchati korolivs'kij flang
Gastona, j golos mis Lamperer spitav, chi pri¿de moya Emma - tobto Lolita -
nastupnogo vivtorka: vona propustila dva uroki pospil' - minulij vivtorok i
teper. YA skazav: "tak, zvichajno, pri¿de -" j viv dali gru. YAk legko povirit'
chitach, mo¿ zdibnosti teper pohitnulis' i cherez dva-tri hodi ya raptom
pomitiv, kriz' mulyavu pozashahovogo strazhdannya, shcho Gaston - hid buv jogo -
mozhe zavoloditi mo¿m ferzem; vin ce pomitiv takozh, ta prochuvayuchi pastku z
boku koverzyastogo protivnika, dovgo vagavsya, j pruzhivsya, j navit' zirkav na
mene tishkom, nepevno pidsuvayuchi j znov pribirayuchi puhli, zibrani v zhmutik
pal'ci - bezumno hotiv uzyati cyu sokovitu shtuku, ale ne smiv - i znenac'ka
vhopiv ¿¿ (chi ne navchiv jogo cej vipadok tiº¿ grizno¿ smilivosti, yaku vin
potim stav vikazuvati v inshij galuzi?), i ya proviv marudnu godinu, poki
dobivsya nichiº¿. Vin dopiv svij kon'yak i, trohi zgodom, pishov perehil'cem,
zadovolenij rezul'tatom (mon pauvre ami, je ne vous ai jamais revu et
quoiqui'il y ait bien peu de chance que vous voyiez mon livre, permettez-moi
de vous dire que vous serre la main bien cordialement, et que toutes mes
fillettes vous saluent). YA znajshov Dolores Gejz za kuhonnim stolom, yaka
ligala klin torta j ne vidrivala ochej vid arkusha z rollyu. Vona pidnyala ¿h na
zustrich moºmu poglyadu, - v nih bula yakas' nebesna porozhnecha. Koli ya zayaviv
¿j pro svoº vidkrittya, vona zostalas' naprochud spokijnoyu j til'ki skazala
d'un petit air faussement contrit, shcho vona, zvichajno, duzhe kaposna divchinka,
ta bulo cilkom nemozhlivo protivitisya spokusi, j os' vona vitratila ci godini
muziki - o chitachu! - na te, shchobi rozuchuvati z Monoyu v mis'komu parku
charivno-lisovi sceni p'ºsi. YA skazav: "Prechudovo", j pokrokuvav do telefonu.
Matir Moni vidpovila: "tak, vona vdoma" i, z materins'kim nejtral'nim
vvichlivo-radisnim smishkom viddalilas', gorlayuchi vzhe za scenoyu: "Tebe prosit'
Roj", i za hvilinu pidshelesnula Mona j odrazu zh, niz'kim, monotonnim, ta ne
pozbavlenim lukavstva golosom, vzyalas' torochiti Royu pro yakus'-tam nim
zroblenu abo skazanu kapost', i ya urvav ¿¿, i os' uzhe Mona, spokijno
pereklyuchivshis', govorila svo¿m smirennishim, najseksual'nishim kontral'to:
"tak, ser", "zvisno, ser", "YA odna vinna, ser, v cij neshchasnij istori¿" (yaka
plavnist'! yaka svits'kist'!), "pravda, ya duzhe shkoduyu" - j tak dali j tomu
podibne, yak govoryat' ci povijki.
YA znovu spustivsya na pershij poverh, kahikayuchi j trimayuchis' za serce.
Lolita sidila teper u vital'ni, v svoºmu najmilishomu shkiryanomu krisli. Vona
sidila rozligshis', vikushuyuchi zadirku, stezhachi za mnoyu gluzlivim poglyadom
bezserdechnih, dimchastih ochej i ne pripinyayuchi gojdati taburet, na yakij
postavila p'yatku vityagnuto¿, v odnij shkarpetci, nogi, i z napadom gidlivogo
bolyu ya pobachiv yasno, yak vona pereminilas' z tih pir, yak ya poznajomivsya z neyu
dva roki tomu. CHi peremina vidbulas' v ostanni dva tizhni? De bula moya
nizhnist' do ne¿? Zrujnovanij mi! Vona bula same v fokusi mogo rozpalenogo
dobila gnivu. Mla zhadannya rozviyalas', nichogo ne zalishivshi krim ciº¿ strashno¿
svitlosyajnosti. O tak, vona pereminilas'! SHkira oblichchya nichim ne
vidriznyalas' teper vid shkiri vsyako¿ vul'garno¿ brudnuhi-gimnazistki, yaka
podilyaº z inshimi kosmetichnu mast', nakladayuchi ¿¿ brudnimi pal'cyami na nemite
oblichchya, i yakij bajduzhe, chij brudnij pidzhachnij rukav, chiya prishchami vkrita
shchoka torkaºt'sya ¿¿ licya. A mizh tim za bulih dniv ¿¿ oblichchya bulo spovite
takim nizhnim pushkom, tak yaskrilo rosoyu sliz, koli buvalo grayuchi, ya katav ¿¿
rozchuhranu golovu v sebe na zhivoti! Grubuvata chervin' zaminila teper
svichennya nevinnosti. Vesnyana nezhit' z miscevoyu nazvoyu "krolyacho¿ zastudi"
zabarvila vognyanorozhevim kol'orom prugi ¿¿ prezirlivih nizdriv. Pojnyatij
yakims' zhahom, ya opustiv oko, j vono mashinal'no kovznulo po spidnij storoni
¿¿ viprostano¿, od spidnichki, napruzheno vityagnuto¿ lyazhki - ah, yakimi
vidpolirovanimi j muskulyastimi stali teper ¿¿ molodi nogi! ¯¿ shiroko
postavleni, siri yak matove sklo ochi, z trisnutoyu na bilku chervonoyu zhilkoyu,
divilis' prosto meni v ochi, j meni zdavalos', ya rozriznyayu v ¿¿ poglyadi
taºmnu dumku, shcho, mozhe, Mona prava, i ¿j, siritci Dolores vdalosya b mene
vidati polici¿ bez togo, shchob samij ponesti karu. YAk ya pomilivsya! YAkim
bezumcem ya sebe podav! Vse v nij bulo rivno neprozorim - mic' ¿¿ strunkih
nig, zabrudnena pidoshva ¿¿ bilo¿ shkarpetki, tovste svetro, yakogo vona ne
znyala, popri zaduhu, ¿¿ novij cibul'nij zapashok i zokrema - tupec' ¿¿ licya z
jogo divnim rum'yancem i dopiru farbovanimi gubami. Cya farba zostavila slid
na ¿¿ perednih zubah, i mene protnuv odin spomin - o, ne obraz voskreslo¿
Moniki, a obraz insho¿, duzhe molodo¿ povijki v bordeli, bagato rokiv tomu,
kotru htos' ustig perehopiti, poki ya misliv, chi varta ¿¿ ºdina zvaba -
yunist' - zhahno¿ mozhlivosti zarazitis' bozna chim, i v yako¿ buli taki zh sami
zhahni maslaki, j pomerla mama, j veliki peredni zubi, j obrivok
temno-chervono¿ strichechki v prostonarodno-rusomu volossi.
"Nu shcho, kazhi vzhe", skazala Lolita, "Pidtverdzhennya º prijnyatnim?"
"O tak", skazav ya. "Absolyutno prijnyatnim. Tak. YA j ne mayu sumnivu ni na
mit', shcho vi ce razom vigadali. Bil'she skazhu - ya ne mayu sumnivu, shcho ti ¿j
prokazala vse, shcho stosuºt'sya nas".
"On yak?"
YA podolav zadishku j skazav: "Dolores, vse ce maº pripinitis' negajno. YA
gotovij vismiknuti tebe z Berdsleya j zapechatati sama vidaºsh de, abo ce maº
pripinitis', bo inakshe stanet'sya nepopravne".
"Nepopravne? Proshu pana!"
YA vidshtovhnuv taburet, yakij vona vse rozgojduvala p'yatkoyu, j noga ¿¿
gluho vdarilas' ob pidlogu.
"Gej", skriknula vona, "legshe na zakrutah!"
"Nasampered, rush nagoru!" kriknuv ya v svoyu chergu j vodnochas shopiv i
vityag ¿¿ z krisla. Z ciº¿ hvilini ya pripiniv strimuvati golos, i mi
prodovzhuvali grimkati odne na odne, prichomu vona promovlyala nedrukovani
rechi. Vona krichala, shcho lyuto nenavidit' mene. Vona robila meni strashni
grimasi, naduvayuchi shchoki j produkuyuchi diyavol's'kij gepanij zvuk. Vona
skazala, shcho ya dekil'ka raziv pragnuv rozbestiti ¿¿ buduchi pozhil'cem v ¿¿
materi. Vona viyavila vpevnenist', shcho ya zarizav ¿¿ matir. Vona zayavila, shcho sya
viddast' pershomu hlopchis'kovi, yakij c'ogo zapragne, i shcho ya nichogo ne mozhu
proti c'ogo. YA zveliv ¿j pidnyatis' do sebe j pokazati meni vsi ti miscya, de
vona prihovuº groshi. Ce bula ogidliva, nesterpno-guchna scena. YA trimav ¿¿ za
kistlyaven'ku p'yast', i vona krutila neyu tak i syak, nishkom starayuchis' znajti
slabke misce, shchob virvatis' u spriyatlivu mit', ta ya trimav ¿¿ vkraj micno j
navit' robiv ¿j ukraj bolyache, za shcho, spodiyus', zgniº serce v mene v grudyah,
i raziv zo dva vona sipnulas' tak lyuto, shcho ya zlyakavsya, chi ne trisnula v ne¿
p'yast', i ves' chas vona pil'no divilas' na mene cimi svo¿mi nezabutnimi
vichmi, v kotrih l'odyanij gniv borovsya z garyachoyu sl'ozoyu, j nashi golosi
zatoplyali dzvenyachij nagori telefon, i v cyu samu mit', yak ya usvidomiv cej
dzvin, vona vivil'nilas' i - vzhe nema ¿¿.
Z personazhami v kinofil'mah ya, vochevid', podilyayu zalezhnist' vid
vsesil'no¿ machina telephonica i ¿¿ raptovih vtorgnen' v lyuds'ki spravi.
Shidne vikno vital'ni zostavalos' shiroko vidkritim, - z laskavosti doli
shtora bula opushchena; j za cim viknom sira chorna nich kislo¿ novo-anglijs'ko¿
vesni zacha¿vshi podih, pidsluhovuvala nashu zvadu. YA zavzhdi sobi dumav, shcho tip
vnutrishn'o paskudno¿ staro¿ divi, zovnishn'o shozho¿ na solyanu pikshu, chisto
literaturnij produkt shreshchennya sporidnenih osib v suchasnomu amerikans'komu
romani; ale teper ya perekonanij, shcho pedantichna j bludliva mis Shid - abo
po-spravzhn'omu (rozkriºmo ce inkognito) mis Finton Lebon - mabut' na tri
chverti visunulas' iz vikna svoº¿ spal'ni, silyachis' vloviti sut' nasho¿
svarki.
"YAkij bezlad... yakij galas", kvakala sluhavka. "Mi zhivemo tut v
emigrants'komu kvartali. C'ogo niyak ne mozhna -"
YA vibachivsya za shum, zdijnyatij dochchinimi gist'mi ("Znaºte - molod'...")
i na piv-kvaku poklav sluhavku.
Vnizu hlyapnuli dveri. Lolita? Vtekla z domu?
V shodove vikonce ya pobachiv, yak strimkij malen'kij privid sliznuv mizh
sadovih kushchiv; sriblyasta cyatka v pit'mi - suputnicya roverovogo kolesa -
mignula, zrushilas' i shchezla.
Tak stalos', shcho avto provodilo nich v remontnij majsterni na inshomu
kinci mista. Meni dovelos' pishki peresliduvati krilatu vtikachku. Navit'
teper, koli zrinulo v vichnist' bil'she tr'oh rokiv z tiº¿ pori, ya ne v zmozi
uyaviti cyu vulicyu, cyu vesnyanu nich bez panichnogo podrogu. Pered osvitlenim
´ankom ¿h budinku, mis Lester vigulyuvala staru, zbichavilu taksu mis Fabian.
YAk nelyud v stivensonivs'kij kazci, ya ladnij buv usih potroshchiti na svoºmu
shlyahu. Treba pozminno: tri kroki jti povil'no, tri - bigti. Tepluvatij doshch
zakalatav po listyam kashtaniv. Na blizhchomu rozi, tulyachi Lolitu do chavunnogo
poruchchya, zmazanij temryavoyu yunak tiskav i ciluvav ¿¿ - ni ne ¿¿, pomilka. Z
nevitrachenim sverbinnyam u kigtyah, ya poletiv dali.
Za piv-mili vid nashogo chotirnadcyatogo nomera, Teºrivs'ka vulicya
splitaºt'sya z privatnim provulkom i poperechnim bul'varom; bul'var vede do
torgovo¿ chastini mista; pri pershomu zh molochnomu bari ya pobachiv - z yakoyu
melodiºyu polegshennya! - lolitchin garnen'kij rover, shcho dozhidav ¿¿. YA shtovhnuv,
zamist' togo shchob potyagnuti j uvijshov. Divis' pil'no! Za desyat' krokiv vid
mene, kriz' sklyanu stinku telefonno¿ budki (bog membrani buv use shche z nami),
Lolita, trimayuchi sluhavku v zhmen'ci j konfidencijno zgorbivshis' nad neyu,
poglyanula na mene zishchulenimi ochima j vidvernulas' zi svo¿m skarbom, pislya
chogo kvaplivo poklala sluhavku j vijshla z budki z hvac'kim vidom.
"Probuvala tobi podzvoniti dodomu", nedbalo skazala vona. "Prijnyato
velike rishennya. Ta spershu prigosti-no mene koka-koloyu, tatusyu".
Sidyachi bilya baru, vona uvazhno stezhila za tim, yak v'yala
divchina-sifonnicya nakladala lid u visokij bokal, napuskala brunatnu ridinu,
dodavala vishnevogo siropu - j moº serce rozrivalos' vid lyubovi j zhurbi. Cya
dityacha p'yast'! Moya chudovna divchinka... U vas chudovna divchinka, mistere
Gumbert. Mi z Biankoyu zavzhdi vid ne¿ u zahvati. Mister Pim (shcho prohodiv mimo
v vidomij tragikomedi¿) divivsya yak Pippa (shcho prohodila mimo v Braunin´a)
vsmoktuº svoyu nesterpnu sumish.
J'ai toujours admir l'oeuvre ormonde du sublime Dublinois. I tim chasom
doshch stav buremnoyu j solodkoyu zlivoyu.
"Ot shcho", skazala vona, tiho prosuvayuchis' na svoºmu roveri bilya mene,
odnoyu nogoyu skrebuchi po temno-liskuchij paneli. "Ot shcho ya virishila. Hochu
zminiti shkolu. Mi po¿demo zavtra zh. Mi znovu porobimo dovgij marshrut. Til'ki
c'ogo razu mi po¿demo kudi ya hochu, garazd?"
YA kivnuv. Moya Lolita.
"Marshrut obirayu ya? C'est entendu?", pitala vona, vihlyayuchi poruch zi
mnoyu. Koristuvalas' francuz'koyu movoyu til'ki, koli bula sluhnyanoyu
divchinon'koyu.
"Garazd. Entendu. A zaraz gop-gop-gop, Lenoro, bo zmoknesh" (burya ridan'
rozpirala meni grudi).
Vona vishchirila zubi j z charivlivim vibrikom shkolyarki shililas' vpered, i
zlinula. Ptah mij!
Plekana ruka mis Lester trimala dveri ´anku prividchinenimi dlya
vajluvatogo starogo sobaki qui prenait sontemps.
Lolita chekala mene bilya primarno¿ berezi.
"YA zmokla naskriz'", zayavila vona guchnim golosom. "A ti - zadovolenij?
Do bisa p'ºsu! Rozumiºsh?"
Des' nagori lapa nevidko¿ vid'mi z grohotom zakrila vikno.
Mi vvijshli u svij dim; peredpokij syayav vital'nimi ognyami; Lolita
styagnula svetro, trusnula biserom vsipanim volossyam i, pripidnyavshi kolino,
prostyagla do mene ogoleni ruki.
"Ponesi mene nagoru, bud' laska. YA shchos' u romantichnomu nastro¿".
Fiziologam, do rechi, mabut' cikavo-taki diznatisya, shcho ya mayu zdatnist' -
vel'mi, ya mislyu, nezvichnu - liti potoki sliz protyagom usiº¿ drugo¿ buri.
15.
Gal'ma pidtyagli, trubi vichistili, klapani vidshlifuvali, j deyaki inshi
vidnovi j napravi splativ ne azh yak vel'mi obiznanij v mehanici pan Gumbert,
po chomu viz pokijno¿ pani Gumbert nabuv dosit' pristojnogo viglyadu, shchob
stati na novu podorozh.
Mi obicyali Berdslejs'kij gimnazi¿, shcho vernemosya yak til'ki zakinchit'sya
mij gollivuds'kij angazhement (vinahidlivij Gumbert natyaknuv, shcho jogo
zaproshuyut' konsul'tantom na zjomku fil'mu, shcho zobrazhaº "ekzistencializm" -
kotrij 1949 roku vvazhavsya prudkim tovarom). Naspravdi zh ya zamisliv tihen'ko
pereplyuhnutis' cherez kordon u Meksiku - ya znahabniv z minulogo roku - j tam
virishiti, shcho meni robiti dali z moºyu maloyu nalozhniceyu, rist yako¿ teper
dorivnyuvav shistdesyat'om dyujmam, a vaga - dev'yatdesyat'om anglijs'kim funtam.
Mi vikopali nashi turistichni knizhki j dorozhni mapi. Z velikim smakom vona
nakreslila marshrut. Spitati b, chi ne vnaslidok tih scenichnih irreal'nih
zanyat' vona pererosla svoº dityache pozirne peresichennya j teper z priskiplivoyu
uvagoyu stremila doslidzhuvati rozkishnu dijsnist'? YA vidchuvav divnu legkist',
vlastivu snovidinnyam, togo blidogo nedil'nogo ranku, koli mi zalishili oselyu
profesora Hima j pokotili golovnoyu vuliceyu mista, pryamuyuchi do
chotiristrichkovogo shose. Litnya, bila v chornu smuzhku suknya moº¿ kohano¿,
hvac'ka blakitna kapelyushka, bili shkarpetki j korichnevi mokasini ne zovsim
garmoniyuvali z velikim, krasivim kamenem - granchastim akvamarinom - na
sribnomu lancyuzhku, shcho prikrivav ¿¿ shiyu: darunok ¿j vid mene - j vid vesnyano¿
zlivi. Koli mi porivnyalis' z Novim Gotelem, vona znagla vsmihnulas'. "SHCHo
take?" spitav ya. "Dam tobi grish, yak vse rozpovish", - i vona tutozh prostyagla
do mene dolon'ku, ta v tu mit' meni dovelosya dovoli rizko prigal'muvati
proti chervonogo svitlofora. Til'ki mi prizupinilis', pid'¿hala zliva j
plavno zupinilas' insha mashina, i hudorlyava nadto sportivnogo vidu molodicya
(de ya bachiv ¿¿?) z yaskravim kol'orom oblichchya j bliskuchimi midyano-chervonimi
kucheryami do plechej, privitala Lolitu dzvinkim vibuhom, a za tim, zvernuvshis'
do mene, nadzvichajno zharko, "zhannodarkovo" (aga, zgadav!), kriknula: "YAk vam
ne soromno vidrivati Dolli vid spektaklyu, vi b posluhali, yak avtor vihvalyav
¿¿ na repetici¿ -" "Zelene svitlo, bevzyu", progovorila Lolita stiha, i
vodnochas, barvisto zhestikulyuyuchi na proshchannya velebrasletnoyu rukoyu ZHanna d'Ark
(mi bachili ¿¿ v cij roli na vistavi v mis'komu eatri) energijno peregnala
nas i v odin vimah povernula na Universitets'kij Prospekt.
"Hto same - Vermont chi Rumpel'meºr?"
"Ni, cya Eduza Gol'd - nasha rezhiserka".
"YA kazhu ne pro ne¿. Hto same zlupcyuvav p'ºsu pro tvo¿h Zacharovanih
Mislivciv?"
"A, os' ti pro shcho. Hto same? Ta yakas' stara, Kler shchos' take, nachebto.
¯h bula cila kupa tam".
"I vona, znachit', pohvalila tebe?"
"Ne til'ki pohvalila - shche j pocholomkala mogo lobika - mogo chistogo
lobika", j kurka moya vidala toj novij malen'kij zvizg smihu, yakim - pevno, v
zv'yazku z inshimi eatral'nimi vihvatkami - vona vidnedavna lyubila shchigolyati.
"Ti presmishne stvorinnya, Lolito", skazav ya (perepovidayu priblizno).
"Avzhezh, mene strashenno tishit' tvoya vidmova vid lajdac'kogo spektaklyu. Ta
til'ki divno, shcho ti jogo kinula lishen' za tizhden' do jogo prirodnogo
zavershennya. Ah, Lolito, divis', ne zdavajsya tak legko! Prigaduyu, ti
vidmovilas' vid Ramzdelya zadlya litn'ogo taboru, a vid taboru - zadlya
rozvazhal'no¿ po¿zdki, - i ya mig bi navesti shche dekil'ka rizkih peremin v
tvoºmu nastro¿. Ti divis' u mene. ª rechi, vid yakih nikoli ne slid
vidmovlyatis'. Bud' trohi nizhnishoyu zi mnoyu, Lolito. Krim togo, ti nadto
bagato ¿si. Ob'ºm tvoº¿ lyazhki ne povinen, znaºsh, perevishchuvati simnadcyati z
polovinoyu dyujmiv. Trishechki nadbavish, - i vse skincheno mizh nami (ya, zvisno,
zhartuvav). Mi teper puskaºmos' v dovgu, shchaslivu podorozh. YA pam'yatayu -"
16.
YA pam'yatayu, shcho ditinoyu, v ªvropi, ya mariv nad kartoyu Pivnichno¿ Ameriki,
na yakij "palac" tobto serednya chastina "Appalac'kih Gir", velikim shriftom
roztyagnuvsya vid Alabami do Mena, tozh vsya dosyazhna oblast' (vklyuchayuchi
Pensil'vaniyu ta Novij Jork) stavala v mo¿j uyavi yak veletens'ka SHvejcariya j
navit' Tibet, sami lishe gori, cherguvannya divnih diamantovih shpichakiv, veliki
hvojni dereva, Le montagnard migr v prechudovij svo¿j vedmezhij dosi j Felis
tigris Goldsmithi, j chervonoshkiri indejci pid katal'pami. YAk zhahlivo, shcho vse
ce zvelos' do mizernogo primis'kogo sadochka j dimlivogo zaliznichnogo koshika
dlya spalennya smittya... Proshchaj, Appalachchº! Zalishivshi jogo, mi peretnuli
Ogajo, tri shtati, shcho pochinalis' na "I", j Nebrasku - ah, cej pershij podmuh
Zahodu! Mi vid'¿hali nespishno, adzhe v nas buv cilij tizhden', shchob dosyagti
Uejsa, mistechka v Skelyastih Gorah, de ¿j shparko zabaglos' proglyanuti
Obryadovi Tanci na den' shchorichnogo vidkrittya Magichno¿ Pecheri, j majzhe tri
tizhni, shchob distatis' El'finstona, perlini odnogo z zahidnih shtativ, de ¿j
mriyalos' zabratis' na CHervonij Beskid, z yakogo odna nemoloda zirka ekranu ne
tak davno kinulas' i zabilas' do smerti, pislya p'yanogo skandalu zi svo¿m
sutenerom.
Znov nas vitali obachlivi moteli takimi zvorotami, pribitimi v
prostinkah, yak napriklad:
"Mi hochemo, shchob vi pochuvalisya v nas yak udoma. Pered vashim pributtyam buv
zroblenij povnij (pidkresleno) inventar. Nomer vashogo avto v nas
zanotovanij. Koristujtes' garyachoyu vodoyu pomirno. Mi zberigaºmo sobi pravo
viseliti bez poperedzhennya vsyaku nebazhanu osobu. Ne kladit' zhodnogo
(pidkresleno) nepotrebu v unitaz. Krasno dyakuºmo. Pri¿zhdzhajte znov.
Direkciya. Postskriptum: Mi vvazhaºmo nashih kliºntiv Najkrashchimi Lyud'mi v
Sviti".
V cih strashnih miscyah dva lizhka koshtuvali nam desyat' dolariv za nich.
Muhi stavali v chergu na zovnishn'omu boci dverej i vdalo probiralis'
vseredinu, til'ki-no dveri vidchinyalis'. Poroh nashih poperednikiv dotlivav u
popil'nicyah, zhinocha volosina bula na perini, v susidn'omu nomeri htos'
usechutno vishav pidzhak v lunku stinnu shafu, vishaki buli hitruvato prikrucheni
do poperechin drotom proti kradijstva, j - ostannya znevaga - kartini nad
druzhnim postillyam buli identichnimi bliznyukami. YA pomitiv, mizh inshim,
pereminu v komercijnij modi. Namichalas' tendenciya v kotedzhiv poºdnuvatisya j
utvoryuvati postupovo cil'nij karavan-saraj, ta shche narostav i drugen'kij
poverh, mizh tim yak vnizu vidovbuvavsya hol, i vashe avto vzhe ne stoyalo pri
dveryah vashogo nomera, a vidpravlyalos' v komunal'nij garazh, i motel'
prespokijno vertavsya do obrazu j podobi dobrogo starogo gotelyu tret'ogo
rozryadu.
Teper hochu ´runtovno poprositi chitacha ne znushchatisya z mene ta z
zat'marennya mogo rozumu. I jomu i meni duzhe legko zadnim chislom rozshifruvati
zdijsnenu dolyu; ta poki vona skladaºt'sya, zhodna fortuna, povirte meni, ne
shozha z timi chesnimi detektivnimi romanchikami, pri chitanni yakih treba lishen'
ne propustiti toj chi inshij putivnij natyak. V yunosti ya navit' nadibav
francuz'ke opovidannyachko c'ogo shtibu, v yakomu navidni detali buli
nadrukovani kursivom; ta ne tak diº Mak-Fatum - navit' yakshcho j rozumiºsh iz
lyakom deyaki temni natyaki j znaki.
Napriklad: ya ne mig bi prisyagnutis', shcho v odnomu vipadku, nezadovgo do
seredn'ozahidno¿ chastini nasho¿ po¿zdki abo nasampochatku c'ogo etapu, ¿j ne
vdalos' povidomiti deshcho nevidomomu choloviku abo nevidomim lyudyam, abo zh yakos'
spoluchitisya z nim abo z nimi. Mi shchojno zupinilis' pri benzinovij stanci¿ pid
znakom Pegasa, j visliznuvshi z mashini vona znikla des' za garazhem, adzhe
pidnyatij kapot, pid yakij ya zazirnuv, stezhachi za manipulyaciyami mehanika,
shovav ¿¿ na mit' vid mogo poglyadu. Ne bachachi ¿¿, ta buduchi v pogidnomu
nastro¿, ya til'ki pohitav dobroyu golovoyu, hoch, strogo kazhuchi, vidvidini
publichnih ubornih buli cilkom zaboroneni, adzhe ya instinktivno vidchuvav, shcho
uborni - yak i telefoni - yavlyali soboyu z neprozoro¿ dlya mene prichini ti
gostri punkti, za yaki tkanina moº¿ doli mala shil'nist' chiplyatis'. V kozhnogo
º taki rokovi predmeti abo yavishcha, - v odnomu razi povtoryuvanij landshaft, v
inshomu - cifri, yaki bogi retel'no pidbirayut' dlya tebe, shchob sprichiniti znachni
podi¿: tut Dzhon zavzhdi spotiknet'sya; tam zavzhdi rozib'ºt'sya serce Dzhenni.
Otzhe, mashinu moyu obsluzhili, i ya vid'¿hav vid benzokolonok, shchob dati
misce rozviznij vantazhivci - j tut zrostayuchij ob'ºm ¿¿ vidsutnosti pochav
gnititi mene v siromu bezlyuddi vitryanogo dnya. Ne v pershij raz i ne v
ostannij zoriv ya z takim blyaklim nespokoºm na neruhomi dribnici, yaki nibi
divuyut'sya (podibno dozvil'nim selyukam), shcho potrapili v pole zoru
zaklopotanogo mandrivnika: ce temno-zelene vidro dlya vikidiv, ci gusto-chorni
z bilim bokom shini na prodazh, ci zhovti blyashanki z mashinnim mastilom, cej
rum'yanij holodil'nik z riznimi napoyami, ci chotiri, p'yat'... sim porozhnih
plyashok v derev'yanih klitkah yashchikiv, viglyad yakih nagaduvav zovsim zapovnenu
hrestoslovicyu, cya komaha terplyache lizucha po vnutrishnij storoni vikna v
remontnij kontori... Radiomuzika lunala z ¿¿ vidkritih dverej, i cherez te,
shcho rim ne buv sinhronizovanij z kolihannyam ta inshimi ruhami vitrom
pozhvavleno¿ roslinnosti, - skladalos' vrazhennya starogo vidovogo fil'mu, yakij
zhive vlasnim zhittyam, mizh tim yak pianino abo skripka jde vslid za muzichnoyu
liniºyu, yaka º poza sferoyu trepitko¿ kvitki abo hitlivo¿ gilki. Vidzvuk
ostannih ridan' SHarlotti bezgluzdim chinom protnuv mene, koli, v sukni,
kolihanij ne v lad z muzikoyu, Lolita vibigla z zovsim nezhdanogo boku.
Viyavilos', shcho klozet buv zajnyatij, i vona perejshla za poperechnu vulicyu do
nastupnogo garazha - pid znakom Mushli. Tam nadpis kazav: "Mi pishaºmos' nashimi
tualetnimi kimnatami, tak samo chistimi, yak u vas vdoma. Kartki z uzhe
nakleºnimi markami prigotovani dlya vashih komentariv". Ale uborna bula bez
kartok, bez mila, bez bud'-chogo. Bez komentariv.
Togo dnya chi nastupnogo, pislya dovoli keps'kogo prosuvannya povz dilyanki
shchil'no zasiyano¿ zemli, mi dokotilis' do charivlivogo mistechka Kasbim i pri
v'¿zhdzhanni v n'ogo zupinilis' na nich v moteli "Kashtanovij Dvir": garni
budinochki, barvnij gazon, kashtani, yablunya, stara gojdalka - j divovizhnij
vechir, na yakij zmorene ditya navit' ne glyanulo. ¯j htilos' pro¿hati cherez
Kasbim, tomu shcho vin buv lishe za tridcyat' mil' na pivnich vid ¿¿ ridnogo
mista, ta nastupnogo ranku, vona nibito vtratila vsyaku cikavist' do togo,
shchob poglyanuti na trotuar, de grala v klasi p'yat' rokiv tomu. Z ochevidnih
prichin ya poboyuvavsya ciº¿ po¿zdki, hoch mi i domovilis' ne zvertati na sebe
uvagu - ne vihoditi z mashini j ne vidviduvati starih ¿¿ druziv. A tomu mene
potishilo, shcho vona skasuvala svij proekt, ta moº polegshennya yatrila dumka, shcho
yakbi vona vidchuvala, shcho ya dosi perebuvayu v togorichnomu zhahu vid
nostal'gichnih spromog Piski, to tak legko b vid n'ogo ne vidmovilas'. Koli ya
zgadav pro ce z zithannyam, vona zithnula takozh, i tuzhlivo skazala, shcho
"kislo" sya pochuvaº - a tomu zaznachila, shcho zostanet'sya v lizhku z kupoyu
ilyustrovanih zhurnaliv, a shcho pislya lenchu, yakshcho ¿j bude krashche, po¿demo dali,
pryamo na zahid. Mayu skazati, shcho vona bula duzhe nizhnoyu j mlosnoyu ta shcho ¿j
"nestyamno baglosya" svizhih fruktiv, otzhe ya virishiv piti v centr Kasbima za
yakoyus' smachnoyu piknikovoyu pozhivoyu. Nash krihitnij kotedzh stoyav na lisistij
vershini pagorba: z vikoncya vidnila doroga, shcho zvivisto jshla vniz i za tim
tyagnulas' pryamoyu, yak prodil, risoyu mizh dvoma ryadami kashtaniv do chudovnogo
mistechka, yake zdavalos' navdivovizhu chitkim ta lyal'kovim v chistij vranishnij
dalini; mozhna bulo pobachiti el'fopodibnu divchinku na baºchnomu velosipedi j
poryad neproporcijno velikogo psa - vse ce tak yasno-yasno, yak ti prochani j
muli, chiº prosuvannya vgoru po zvivistim, blidim yak visk, dorogam bachish na
starih kartinah z sinyuvatimi gorbami j chervonimi lyudcyami. Mayu ºvropejs'kij
poklik do pishogo prosuvannya, koli º mozhlivist' zabuti avto, j tomu ya ne
pospishayuchi stav spuskatis' po dorozi j za deyakij chas strinuv obicyanu
roveristku - yaka, vtim, postala negarnoyu, puhlyaven'koyu divchinkoyu z kosicyami,
v suprovodi velichnogo senbernara z ochnicyami mov primarni barhatni fialki. V
Kasbimi duzhe starij perukar duzhe pogano pidstrig mene: vin vse torochiv pro
yakogos' svogo sina-bejsbolista j na kozhnu gubnu prigolosnu plyuvav meni v
shiyu. CHas vid chasu vin vitirav okulyari ob moº pokrivalo abo pererivav robotu
dryahlo-skregitlivih nozhiciv, shchob demonstruvati pozhovkli gazetni virizki; ya
zvertav na ce tak malo uvagi, shcho buv prosto prigolomshenij, koli vin nareshti
vkazav na obramovanu fotografiyu posered starih pot'myanilih plyashechok, i ya
zrozumiv, shcho zobrazhenij na nij vusatij molodij sportsmen os' uzhe tridcyat'
rokiv yak mertvij.
YA vipiv chashku kavi, garyacho¿ ta nesmachno¿, kupiv ketyag bananiv dlya moº¿
mavpochki j proviv shche hvilin desyat' u harchovij kramnici. Zbiglo lish pivtori
des' godini, - j os' krihitnij piligrim Gum-Gum z'yavivsya znov na dorozi, shcho
vela znov do Kashtanovogo Dvoru.
Divchinka, bachena mnoyu na shlyahu do mista, teper znikla za gromaddyam
bilizni, pomagayuchi pribirati kabinki krivomu telepnyu, chiya velika golova j
bril'ni risi nagaduvali meni tak zvanogo "bertol'da", odnogo z tipiv
italijs'kogo balagana. Bulo na nashomu Kashtanovomu Kryazhi z dyuzhinu cih
budinochkiv, rozpadisto j zglyadno roztashovanih sered ryasno¿ zeleni. Zaraz,
opivdni, bil'shist' z nih, pid final'nij gryuk svo¿h pruzhnih, samozahlyaplivih
dverej, vzhe zbulas' pozhil'civ. Drevnya, zovsim visohla vid starosti, para v
avto zovsim novo¿ konstrukci¿ oberezhno vipovzla z odnogo z sumizhnih z kozhnim
kotedzhem garazhiv; z inshogo takogo zh garazhika dovoli nepristojno stirchav
chervonij pered sportivno¿ mashini; a blizhche do nashogo kotedzhu, krasivij,
micno zbudovanij molodik z chornim kokom i sinimi ochima skladav u sharabannij
avtomobil' portativnij holodil'nik. CHomus' vin podivivsya na mene z nepevnim
posmihom. Nasuproti, posered gazonu, pid gillyastoyu tinnyu pishnih derev, vzhe
znajomij meni senbernar storozhiv rover svoº¿ gospodini, a poryad molodicya,
vagitna, vsadivshi zacipenile vid blazhenstva nemovlya na gojdalku,
pokolihuvala jogo, natomist' revnivij malyuk rokiv dvoh abo tr'oh vse zavazhav
¿j, pragnuchi shtovhnuti abo potyagnuti doshku gojdalki; skinchilos' tim, shcho
doshka zbila jogo z nig, i vin zareviv, vpavshi krizhem na travichku, a mati j
dali nizhno vsmihalas' ni tomu ni inshomu z narodzhenih uzhe ditej. YA prigaduyu
tak yasno ci dribni detali tomu, jmovirno, shcho meni dovelos' tak ´runtovno
pereviriti svo¿ vrazhennya za deyaku vzhe mit'; ta j krim togo, shchos' u meni
zalishalos' napogotovi z samogo togo zhahlivogo vechora v Berdsle¿. YA teper ne
davav rozraditi sebe dobromu nastroºvi, prizvedenomu progulyankoyu, - vitercyu
rann'ogo lita, obvivayuchomu meni potilicyu, pruzhinistomu skripu siro¿ zhorstvi
pid nogoyu, lasomu shmatochku, vismoktanomu nareshti z duplyastogo zuba j navit'
komfortabel'nij vazhkosti pokupok, yaki, vtim, meni ne godilosya b nositi cherez
sercevu nedugu; ta navit' neshchasnij cej nasos mij orudiv zdavalos' rivno, i ya
vidchuv sebe adolori d'amoureuse langueur, koli nareshti dobriv do kotedzhu, de
zalishiv moyu Dolores.
Na mij podiv ya znajshov ¿¿ vdyagnenoyu. Vona sidila na krayu lizhka v sinih
polotnyanih shtancyah i vchorashnij majci j divilas' na mene, nibi ne zovsim
upiznavala. M'yakij obris ¿¿ malen'kih grudej buv vidverto pidkreslenij, anizh
prihovanij, bganistyu trikotazhno¿ tkanini, j cya vidvertist' odrazu zburila
mene. Vona shche ne kupalas', odnache, vstigla pofarbiti gubi, zamazavshi yakims'
chinom svo¿ veliki peredni zubi - voni lisnili yak vinom oblita slonova kistka
abo rozhevati pokerni fishki. I os', vona tak sidila, zronivshi na kolina
spleteni ruki, vsya nachinena chimos' yaskravim i diyavol's'kim, ne mayuchim get'
niyakogo vidnoshennya do mene.
YA poklav na stil svij tyazhkij paperovij torbec' i kil'ka sekund stoyav,
prosuvayuchi poglyad z ¿¿ sandaliv i golih shchikolotok do blazhenno-golubogo ¿¿
oblichchya i znovu na ci grishni nizhki.
"Ti vihodila", skazav ya (sandali brudno oblipila zhorstva).
"YA shchojno pidnyalas'", vidpovila vona (perehopivshi mij uniz spryamovanij
poglyad): "YA na hvilinochku vijshla - hotila podivitis', chi jdesh ti".
Vidchula banani j rozkrutila tilo po napryamku do stolu.
CHi mig ya pidozryuvati shchos' napevno? YA, zvichajno, ne mig, ta ci mutni,
mrijlivi ochi, ce divne jduche z ne¿ teplo... YA nichogo ne skazav, til'ki
podivivsya na stezhku, shcho tak chitko v'yunchilas' v rami vikna: vsyakij, hto
zahotiv bi skoristatis' moºyu doviroyu, znajshov bi v c'omu vikni prechudovij
punkt sposterezhennya. Z rozburhanim apetitom, Lolita vzyalasya za frukti.
Raptom meni zgadalas' dogidliva posmishka tipa z susidn'ogo kotedzhu. YA
viskochiv na dvir. Usi avto vidbuli, krim jogo sharabanu, tudi vlizala jogo
vagitna moloda druzhina zi svo¿m malyukom ta inshoyu bil'sh abo mensh yakisnoyu
ditinoyu.
"V chomu rich, de ti pishov?" zakrichala Lolita z-vid ´anku.
YA nichogo ne skazav. YA vshtovhnuv ¿¿, taku m'yaken'ku, znovu v kimnatu, j
pishov za neyu. YA zirvav z ne¿ majku. Pid trisk zastibki-bliskavki ya zidrav
reshtu. YA vmit' rozzuv ¿¿. Nestyamno ya stav peresliduvati tin' ¿¿ zradi; ta
slid, po kotromu ya mchav, nadto buv slabkij, shchob mozhna bulo jogo vidrizniti
vid fantazi¿ navizhenogo.
17.
Gladij Gaston, hoch ukraj himerizovanij, prote lyubiv robiti podarunki -
darunki takozh trishki nadzvichajni abo prinajmni nezvichni, na jogo primhlivij
smak. Pomitivshi yakos', shcho zlamalas' moya skrinya dlya shahiv, vin nastupnogo zh
ranku prislav meni, z odnim zi svo¿h katamitikiv, midnij larec': po vs'omu
dashku jogo jshov skladnij shidnij vizerunok, i vin vel'mi nadijno zamikavsya
na klyuch. Meni bulo dosit' odnogo poglyadu, shchob upiznati v n'omu deshevu
shkatulku dlya groshej, shcho zvet'sya "lu¿zetta", kotru mimohid' kupuºsh de-nebud'
v Malazi chi v Alzhiri ta z kotroyu potim ne znaºsh potim, shcho robiti. SHkatulka
viyavilas' nadto plaskoyu dlya mo¿h gromizdkih shahiv, ta ya ¿¿ zberig - dlya
zovsim insho¿ potrebi.
Bazhayuchi rozirvati merezhivo doli, yake, yak ya smutno vidchuvav, obplutuvalo
mene, ya virishiv (popri vsyu neprihovanu dosadu Loliti) provesti zajvu nich u
Kashtanovih Kotedzhah. Ostatochno vzhe prokinuvshis' na chetvertu godinu ranku, ya
vpevnivsya, shcho divchinka shche spit' (rozkrivshi rota, nenache sumlivo vdivlyayuchis'
u beztyamne divac'ke zhittya, yake mi vse zh tak-syak zbuduvali dlya ne¿), i shcho
dorogocinnij vmist "lu¿zetti" v bezpeci. Tam, dbajlivo zagornutij v bilij
vovnyanij sharf, perebuvav kishen'kovij pistolet: kalibr - nul' tridcyat' dva,
vmist - visim nabo¿v, dovzhina - bliz'ko odno¿ dev'yato¿ rostu Loliti, derzhicya
- gorihova v klitinu, staleva viddilka - cilkom voronovana. YA jogo
uspadkuvav vid pokijnogo Garol'da Gejza razom z katalogom, de v odnomu
misci, zi spokijnim neviglastvom, zaznachalos': "tak same dobre korisnij po
vidnoshennyu do budinku j avtomobilya, yak i do osobi". Vin buv u shuhlyadi,
gotovij do negajnogo zastosuvannya shchodo osobi chi osib; kurok buv cilkom
zvedenij, ta "ruhomij zapir" buv na zapobizhniku zadlya protidi¿ nenavmisnomu
spusku. Ne slid zabuvati, shcho pistolet º frejdistichnij simvol central'no¿
pravitcivs'ko¿ kincivki.
Mene teper tishilo, shcho vin u mene z soboyu, - j osoblivo tishilo te, shcho ya
navchivsya nim koristuvatis' dva roki tomu, v sosnyaku bilya mogo j
sharlottinogo, shozhogo na piskovij godinnik, ozera. Farlo, z yakim ya hodiv po
c'omu gluhomu lisu, strilyav doskonalo i jomu vdalos' pociliti z kol'ta v
kolibri, hoch treba skazati, shcho v sensi trofeya zalishilos' vid ptashki nebagato
- lishen' kupka rajduzhnogo puhu. Ogryadnij eks-policiyant, na prizvishche
Krestovs'kij, kotrij v dvadcyatih rokah spritno zastreliv dvoh zbiglih
areshtantiv, raz yakos' priºdnavsya do nas i napovniv yagdtash miniatyurnim dyatlom
- vbitim, do rechi, v taku poru roku, koli polyuvannya bulo cilkom zaboronene.
V porivnyanni z cimi zavzyatimi stril'cyami ya, zvichajno, buv novachok i vse
hibiv, ba zate inshogo razu, koli ya hodiv odin, meni poshchastilo poraniti
bilku. "Lezhi, lezhi", shepnuv ya moºmu portativnomu kompaktnomu druzhkovi, j
vipiv za jogo zdorov'ya glinok dzhinanasa.
18.
CHitach teper maº zabuti Kashtani j Kol'ti, shchob prosliduvati za nami dali
na zahid. Najblizhchi dni buli poznacheni ryadom sil'nih groz - abo, mozhlivo,
odna j ta sama groza prosuvalas' cherez usyu kra¿nu vazhkimi zhab'yachimi
skachkami, j mi tak samo ne zdatni buli ¿¿ struhnuti, yak sishchika Trappa: adzhe
same v ci dni peredi mnoyu postala zagadka Actekovo-CHervonogo YAka z vidkidnim
verhom, yaka cilkom zatulila soboyu temu lolitchinih kohanciv.
Cikavo! YA, kotrij revnuvav ¿¿ do kozhnogo strichnogo hlopchaka, - divno,
yak ya nepravil'no tlumachiv ukazivki roka! Mozhlivo, za cyu zimu moyu obachnist'
prispala skromna povedinka Loliti; ta v usyakomu razi navit' bozhevil'nij
ledve buv bi takim durnim, shchob pripustiti, shcho yakijs' Gumbert Drugij shparko
zhenet'sya za Gumbertom Pershim ta jogo nimfetkoyu, pid akompanement zavisovih
potishnih vogniv, cherez veliki j vel'mi nezglyadni rivnini. V mene tomu j
z'yavilasya zdogadka, shcho vishnevij YAk, shcho buv milya za mileyu na diskretnij
vidstani vid nas, kerovanij buv sishchikom, kotrogo yakijs' dozvil'nij klopotun
najnyav z metoyu vstanoviti, shcho same robit' Gumbert Gumbert zi svoºyu
malolitn'oyu paserbiceyu. YAk buva zi mnoyu v periodi elektrichnih kolivan' v
atmosferi j potrisku