* * *
"Zaveshchanie ya napisal..."
M.SHCHerbakov.
YA kladu golovu na ruki. Hadglaznye dugi vrezayutsya v ladoni. YA oshchushchayu
svoj cherep - pod licom. Ochertaniya glaznic. Hos - kostnyj treugol'nik. Skuly.
CHelyusti. Menya zanimaet mysl', kak vse eto budet vyglyadet' posle togo, kak
vse mysli, royashchiesya v etoj korobke, ugasnut, a vse, chto maskiruet sejchas ee
snaruzhi, otpadet za nenadobnost'yu.
Ved' rano ili pozdno eto sluchitsya. Pozhaluj, eto edinstvennaya veshch', v
kotoroj mozhno byt' uverennym na vse sto procentov, ne pribegaya k statistike
i probabilite. Hu, ili pochti sto procentov. Ochen' blizko. YA pochti uveren,
chto kogda-nibud' umru. Segodnya, 09.07.96, v dvadcat' minut chetvertogo,
dvigayas' na severo-severo-vostok Sankt-Peterburga, Rossiya, Zemlya, na glubine
okolo pyatidesyati metrov pod urovnem Baltijskogo morya, ya pochti sovershenno
uveren v etom.
|ta mysl' sovershenno ne pugaet menya. Esli eto sluchitsya cherez pyat'
minut, ya dazhe ne budu, naverno, osobo sozhalet' ob etom. Ochen' zhal' vsego
togo, chto ya ne sdelal, no vopros - a mog li? Ha nego ne otvetit nikto, krome
Togo, chto znaet vse. YA ne vzyal Manhettena, no ya i ne znayu, moe li eto bylo
delo, dolzhen li ya byl ego vzyat'? Kakoj-nibud' menee znachitel'nyj ostrov,
skazhem, Aptekarskij ili Kanonerskij, ya mog by zavoevat' - po summe ballov.
Togo, chto ya mog by yakoby uvidet', no uzhe, veroyatnee vsego, ne uvizhu, mne
tozhe ne zhal'. Vazhno ne kolichestvo, a kachestvo uvidennogo, a ono ne zavisit
ni ot vremeni, ni ot rasstoyaniya, ono voobshche ne ot mira sego, a ot togo,
kotoryj ya noshu v sebe. Davnym-davno toska po nevidannomu tolknula menya na
etot put'. Po mere nakopleniya opyta, ona perehodila v drugie formy energii.
CHto dvizhet mnoyu teper'? Uzh nikak ne lyubopytstvo. Skoree, pomimo vysokih
pobuzhdenij, ne napravlennyh na moyu lichnost', zhelanie eshche vstretit'sya s samim
soboj odin na odin i posmotret', kto kogo.
Sejchas zhe mne hochetsya podumat' o tom, chto budet potom. Sovsem potom.
Togda, kogda menya eto uzhe ne budet volnovat'.
Dal'nejshie stroki, ochevidno, est' smysl schitat' moim neoficial'nym
zaveshchaniem, vpred' do poyavleniya drugogo, bolee pozdnego. |to moi poslednie
zhelaniya i obrashchenie s pros'boj k tem, kto schitaet sebya moim drugom,
obyazannym mne chem-libo: v sluchae, esli menya uzhe net s vami, i net nadezhdy na
moe vozvrashchenie, sdelajte, pozhalujsta, tak, kak napisano zdes'.
CHto kasaetsya moego imushchestva i voobshche teh material'nyh ob®ektov,
kotorye posle moego ischeznoveniya ostanutsya beshoznymi, to ya nadeyus' uspet'
sdelat' bolee konkretnye rasporyazheniya na etot schet v budushchem. Sejchas,
pozhaluj, est' smysl tol'ko ukazat' lyudej, kotorym ya doveril by sejchas
razobrat'sya s etim togda v sluchae, esli takovyh rasporyazhenij ne okazhetsya.
|to, prezhde vsego, moi roditeli i sestra ili te, kogo oni poprosyat zanyat'sya
etim - kak iznachal'no imeyushchie bol'she prav na vse eto, poskol'ku proizoshlo
ono bol'shej chast'yu ot nih; zatem Marina Bogdanova, izvestnaya pod imenem
Tikki A. SHel'en; zatem Ol'ga SHenderovich, i zatem uzhe drugie. S muzykal'nymi
instrumentami i apparaturoj, a takzhe ostavshimisya zapisyami pust' razberutsya
Ekaterina SHitik, izvestnaya pod imenem Keti Trend, i Vasilij Sej; ostal'noe
pust' podelyat mezhdu soboj te lyudi, s kotorymi ya igral na protyazhenie svoej
muzykal'noj kar'ery, ne zabyv pro teh iz nih, u kogo osobenno trudno s
instrumentami i apparaturoj. Knigami rasporyaditsya vysheupomyanutaya Marina
Bogdanova. Pravo na rukopisi, foto-, video-, audio- i drugie hudozhestvennye
i istoricheskie materialy, otnosyashchiesya k moej tvorcheskoj zhizni, prinadlezhit
ej zhe sovmestno s Pavlom Kaganerom, izvestnym pod imenami Pol' i Gess - s
nekotorymi ogovorkami, a imenno vot kakimi.
Dalee sleduet perechen' lyudej, kotoryh ya hotel by upomyanut' v svoem
zaveshchanii, raz uzh tak vyshlo, chto ya ego pishu. |to ne govorit ni o kakih
konkretnyh imushchestvennyh moih otnosheniyah s nimi; eto ne bolee, chem lyudi,
kotoryh ya hotel by upomyanut'. Vse ostal'nye voprosy pust' oni reshat sami.
Vozmozhno, ya delayu etot spisok tol'ko potomu, chto mne priyatno lishnij raz
vzglyanut' na eti imena i vspomnit', chto svyazano u menya s nimi. Kak v konce
fil'ma ili knigi prinyato vypisyvat' spisok Acknowledgments.
Ajdinov Aleksej sotrudnik, nastavnik
Aleksej (Brand) nastavnik
Belov Vladimir sotrudnik, drug 186-0860
Bogdanova Marina podruga
Bol'shakov Aleksej sotrudnik
Bredov Andrej sotrudnik 233-8611
Vinogradova Elena drug 274-1070
Davydov Dmitrij sotrudnik 351-1880
Demirovskij Vadim sotrudnik 526-3266
Dostoevskij Aleksej drug 252-7721
ZHemchuzhnikova Lyubov' drug 3416-466-065
ZHupikov Maksim sotrudnik 315-7225
Zvezdin Rostislav nastavnik, sotrudnik,
Kaganer Pavel drug 559-6867
Kapranov Valerij sotrudnik
Karapetyan Ekaterina nastavnik
Katikov Timofej sotrudnik 264-3691
Kachalova Ol'ga podruga
Komarov Dmitrij sotrudnik
Krivoshchekov Aleksandr sotrudnik 274-1070
Lazarev Andrej drug
Lazo Dmitrij drug 544-6431
Lysenko Elena drug 315-7225
Matezius Anton sotrudnik 213-8816
Mironenko Ol'ga drug
Prozhogin Sergej sotrudnik
Samorodov Oleg drug, nastavnik
Sej Vasilij sotrudnik, drug 271-7084
Sikstulis YAn sotrudnik, drug 298-8004
Sirotkin Sergej drug 105-7678
Slavgorodskaya Evgeniya sotrudnik
Taratinskij Aleksej drug 560-9077
Toropov Stanislav drug
Faddeev Boris drug, nastavnik 315-6153
Fedorov Anton drug, sotrudnik 597-1093
Cunskij Andrej sotrudnik, drug, nastavnik 81400-76-006
CHepachenko Anton sotrudnik, drug
SHamahov Sergej sotrudnik 352-7077
SHenderovich Ol'ga podruga 230-5513
SHitik Ekaterina sotrudnik, drug 271-7084
SHtern Semen sotrudnik, drug
YAn'shina Tat'yana podruga 291-0505
YAcurenko Aleksandr drug 544-2427
Takzhe nizhajshe proshu proshcheniya u teh, kogo ya, po ih mneniyu, oboshel ili
zabyl.
Teper' o tom, chto obychno nazyvaetsya poslednej volej.
Osoznavaya vse slozhnosti, kotorye eto moe reshenie mozhet navlech' na teh,
kto zahochet ego ispolnit', ya vse zhe zayavlyayu, chto kategoricheski ne zhelayu ni
krematoriya, ni betonnoj steny. Pri malejshej vozmozhnosti izbezhat' etogo -
izbegite. Vo-pervyh, v atmosfere i tak bolee chem dostatochno dyma. Vo-vtoryh,
telo vzyato u zemli, i ej dolzhno byt' otdano.
Bol'she vsego prochego mne hotelos' by byt' pohoronennym v lesu. V nashem
severnom lesu, na beregu ruch'ya ili rechki, ili ozera, v takom meste, kotoroe
podhodilo by dlya stoyanki moih druzej. Pochvy v takih mestah peschanye, i v
nih, mne kazhetsya, ne tak vodyatsya chervi, kotorye, soglasites', gadost'. V to
zhe vremya i chasticy moego tela, k kotoromu ya otnosilsya pri zhizni ochen' teplo,
ne budut tam zaperty v betonnuyu tyur'mu, ne zaderzhatsya nadolgo, a prodolzhat
svoi puteshestviya. YA ot dushi zhelayu emu dobrogo puti.
Est' chto-to nedobroe i nepravil'noe v tom, chtoby samomu sebe vybirat'
mesto poslednego doma - ne "vechnogo", potomu chto sam ya zabyl mnogih, i v
dal'nejshem, veroyatno, zabudu vseh, a potomu rezonno predpolozhit', chto i ya
budu zabyt mnogimi, a zatem - vsemi. Tak vot, sam ya ne stanu vybirat' sebe
etogo mesta. Odnako, ya opishu, kakim ono videlos' by mne.
Hebol'shaya polyana ili holmik, porosshij chernikoj i mozhzhevel'nikom, v
elovom lesu. Mozhzhevel'nik mozhno i posadit'. Pust' eto mesto budet ne sovsem
uzh na obochine trassy - tam pust' horonyat razbivshihsya shoferov. Ho i v zabytoj
vsemi gluhoj chashchobe pokoit'sya mne bylo by skuchno. Luchshe vsego bylo by, esli
by ko mne mozhno bylo zajti, sluchajno ili po kakim-nibud' delam okazavshis'
poblizosti. Esli eto budet polyana, to mesto mogily dolzhno byt' na yuzhnoj
storone ee; chtoby na nego popadalo bol'she solnca. Esli holmik - tut uzh kak
budet udobnee. YA i tak nemerno napryagayu svoih dobrovol'nyh undertaker'ov.
Samo mesto mogily, kstati, otmechat' nikak ne nado, razve esli tol'ko
posadit' na nem derevce, ne ochen' svojstvennoe nashim mestam, i potomu dolgo
budushchee ostavat'sya primetnym - derevo cvetushchee i plodonosyashchee - ryabinu,
buzinu, kalinu. Horoshaya mysl' naschet chernoplodnoj ryabiny, no ya ne znayu,
prizhivetsya li ona, a v lyubom sluchae budet durno, esli eto derevo vdrug
zasohnet - sovershenno durnaya metafora, ne pravda li? He nuzhno nikakih
tablichek i uzh tem bolee fotografij na emali - to-to gadkij u nee budet vid
let cherez sorok-pyat'desyat! Razve chto u kogo-nibud' otyshchetsya isklyuchitel'no
ostroumnaya i dushevnaya epitafiya ili, skazhem, irlandskij stishok s
neprilichnost'yu - nu, vy ponimaete, chto ya imeyu v vidu. CHto-nibud' v duhe
Here lies John Bushby, honest man! -
Cheat him, Devil, gin ye can.
ili
Here brewer Gabriel's fire 's extinct,
And empty all his barrels;
He's blest - if, as he brew'd, he drink -
In upright honest morals.
Ili vot eshche kakaya shtuchka vstretilas' mne v fido:
Born: ??.??.?? General Protection Fault
Dead: ??.??.?? Runtime Error
Hu, chto-nibud' v etom rode. V perevode Marshaka. Mozhno dazhe ob®yavit' konkurs.
He nuzhno imen i perechnya zaslug. YA uveren, chto ne byl nichem iz togo, chem vy
mozhete menya nazvat', v mere, dostojnoj takogo upominaniya. Poimejte uvazhenie
i k moemu mneniyu tozhe.
Bylo by ochen' slavno ustanovit' gde-nibud' poblizosti udobnyj kamen'
ili sdelat' skamejku. Tomu, kto v uedinenii prosidit na nej dostatochnoe
vremya s mysl'yu obo mne ili nuzhdoj vo mne, ya postarayus' yavit'sya, v luchshih
tradiciyah irlandskih poetov, imya odnogo iz kotoryh ya kogda-to nosil.
Voobshche, ya postarayus' priglyadyvat' za etim mestom - so svoej storony; i
mne bylo by ochen' priyatno videt' tam znakomyh - i prosto ne chuzhih mne -
lyudej, nichut' ne vazhno, prishli li oni special'no ko mne ili zhe u nih tut
igra, slet, prazdnik ili chto tam eshche. Esli ko vremeni sroka ya sumeyu nakopit'
i voplotit' te sverh®estestvennye sposobnosti, o nalichii kotoryh podozrevayu,
ya postarayus' sdelat' eto mesto priyatnym dlya vashego otdyha - so svoej
storony.
Teper' neskol'ko slov o procedure. YA vsecelo polagayus' na vashe verno
ponimanie moih stremlenij i suti moej, no vse zhe ne mogu otkazat' sebe v
udovol'stvii naposledok porukovodit' tusovkoj.
Tehnicheskaya storona obryada menya ne volnuet, v smysle, ya ne vydvigayu
nikakih pozhelanij i trebovanij, i ne stanu diktovat', v ramkah kakoj imenno
religii i processual'nogo kodeksa sleduet ego provodit'. Hasha zhizn' byla
krajne sinkretichna; vazhno ne to, kakie sovershayutsya dejstviya, a to, chto
ispytyvaet pri etom sovershayushchij ih. Tak chto, vybirajte sami, chto vam bol'she
ponravitsya.
CHto do menya, to mne, naverno, hotelos' by, chtoby sobravshiesya, sovershiv
vse fizicheskie i duhovnye dejstviya, kotorye oni sochtut nuzhnymi, posideli by,
proveli nado mnoyu noch', a eshche luchshe - tri nochi, na protyazhenii kotoryh oni
vspominali by vse horoshee, chto ya im sdelal, i vse plohoe; vse dolgi, kotorye
ya ostavil, nepriyatnosti, kotorye dostavlyal, podarki, sdelannye mne, ili
poluchennye ot menya; vse, chto u nih svyazano so mnoj. Samoe vazhnoe, chtoby oni
oshchushchali sebya obshchnost'yu, edinym celym, ob®edinennym mnoj - ved' eto budut
lyudi, vozmozhno, neznakomye drug drugu, no vse znakomye mne. |to bylo mne
ochen' po dushe - kuda bol'she, chem mnogoe.
Pust' budet mnogo edy i vypivki. Pust' budet vesel'e, pust' dazhe
torzhestvennoe i ritual'no-mrachnovatoe, no pust' budet vesel'e. YA uhozhu tuda,
gde, vozmozhno, sumeyu sdelat'sya luchshe - eshche luchshe, esli vam tak priyatnee. He
gnevite Boga i ne goryujte mnogo obo mne. Pust' nautro vse budut slabymi,
nemnogo smeshnymi i tihimi, zadumchivymi, ne toropyas' nikuda. Pust' prazdnik
dlitsya neskol'ko dnej, a esli vyjdet tak, chto on sovpadet s kakim-nibud'
nastoyashchim, ne pridumannym prazdnikom, ili ego budet udobno priurochit', to
slavno bylo by sdelat' ego regulyarnym.
CHestnoe slovo, ya lyublyu vas. Esli chto-to vyshlo ne tak, to ne so zla.
CHestnoe slovo, ya lyublyu vas vseh; a nekotoryh osobenno, prichem, b'yus' ob
zaklad, nelegko vam budet ugadat', kogo imenno.
{23.07.96; redakciya ot 01-31-97}
Last-modified: Fri, 02 May 1997 13:23:41 GMT