Оцените этот текст:




     ---------------------------------------------------------------------
     У.ШыцГк. "У час не вярнулГся", "Мастацкая лГтаратура", МГнск, 1975
     OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 лГпеня 2003 года
     ---------------------------------------------------------------------

     Пройдзе час,  з  зямных касмадромаЂ возьмуць старт вялГзныя зоркалИты Г
накГруюцца да далИкГх галактык.
     Магчыма,  гэта адбудзецца Ђжо Ђ  наступным стагоддзГ,  магчыма,  значна
пазней.  Але  наша  мара не  хоча чакаць,  мы  Ђжо  цяпер хочам ведаць,  што
напаткае бясстрашных астралИтчыкаЂ у  бясконцай прасторы.  Аб  Гх  прыгодах,
лИсе Г знаходках расказваецца Ђ гэтым зборнГку фантастычных апавяданняЂ.

     ______________
     * АфелГГ - найбольш аддаленыя ад Сонца пункты арбГт планет або камет.

     ВыклГк вГдэафона прагучаЂ меладычна, як лИгкГ музычны акорд. ЗасвяцГЂся
экран, Г на Гм узнГк твар радыста планеталИта.
     - Праз чвэрць гадзГны сувязь з Плутонам, - напомнГЂ радыст.
     - Дзякую, - адказаЂ Зыль Г выйшаЂ з каюты.
     Рэйсавы  планеталИт  Зямля  -  Плутон  мГнуЂ  ужо  арбГту  Нептуна.  Да
канечнага пункта заставалася Ђсяго некалькГ дзИн, Г выклГкаць Плутон пГльнай
патрэбы не  было.  Тым больш што экспедыцыю з  Капэлы там чакалГ не раней як
тыднГ  праз  тры.  УсИ  гэта  Зыль  добра ведаЂ Г  ЂсИ  ж  папрасГЂ капГтана
планеталИта,  каб  яго звязалГ са  сваГм касмадромам.  Вм  у  апошнГ час усИ
часцей  Г  часцей  авалодвала незразумелае нецярпенне.  Што  гэта  -  нервы?
ВГдаць,  працяглае знаходжаннне на далИкай Г  незаселенай планеце не прайшло
бясследна.  Зыль не  стаЂ звяртацца да медыкаЂ.  Маючы час,  Ин проста рашыЂ
адпачыць на  ЗямлГ.  Здавалася,  адпачынак пайшоЂ на  карысць.  Але  прыйшло
паведамленне,  што вяртаецца зоркалИт,  Г  Ин адчуЂ,  што яго месца там,  на
касмадроме Плутона.
     Хваляванне не  знГкла нават пасля працяглага знаходжання на  ЗямлГ.  Јн
разумеЂ,  што калГ так будзе Г  надалей,  то  ЂсИ ж  давядзецца звярнуцца да
медыкаЂ. А Ђ Гх прысудзе Ин не сумняваЂся. Прыйдзецца назаЂсИды развГтацца з
Плутонам.
     Гэтыя думкГ былГ асаблГва балючымГ. ЖыццИ заЂсИды Гшло мГма яго. Јн ужо
быЂ звыкся са сваГм лИсам,  спраЂна нИс службовыя абавязкГ, не марачы нГ пра
што Гншае. Але, калГ пачынаЂ працу на Плутоне, Ин быЂ маладзейшы Г, напэЂна,
больш моцны духам.  А зараз?  Зараз яму Ђжо не адолець новую справу,  бо яна
будзе яшчэ больш далИкая ад той ягонай колГшняй юначай мары.
     - Аб чым сумуеце, капГтан?
     Зыль адчуЂ руку на сваГм плячы Г азГрнуЂся.
     НезнаИмы чалавек у форме астралИтчыка шчыра ЂсмГхаЂся.  Зыль усмГхнуЂся
Ђ адказ Г сказаЂ:
     - Нават сам не ведаю: цГ то аб мГнулым, цГ то аб будучынГ.
     - Тады  нармальна,   -  незнаИмец  засмяяЂся  Г,  кГЂнуЂшы  галавой  на
развГтанне, пайшоЂ далей па калГдоры.
     А  Зыль  адчуЂ нГякаватасць.  Јн  нГяк  не  мог  прывыкнуць,  што  яго,
начальнГка касмадрома на  Плутоне,  ведае,  напэЂна,  уся Зямля,  што людзГ,
сустракаючыся,  Гмкнуцца выказаць яму сваю павагу Г  сГмпатыю,  як вось гэты
незнаИмец.  Јн не разумеЂ,  што прыкметнага Исць у яго асобе.  Вншая справа,
каб на яго месцы быЂ астралИтчык.  ПрафесГя гэтых людзей была для яго марай,
бо  з  раннГх год Ин  сам рыхтаваЂся да  яе.  Јн  быЂ блГзка да сваИй мэты -
вучыЂся Ђ  школе пазапланетных сувязей.  Але здарылася непрадбачанае.  Перад
самым выпускам на  апошнГм медыцынскГм аглядзе Ђрачы вынеслГ безапеляцыйны Г
суровы прысуд - за межы Сонечнай сГстэмы не выпускаць.
     Пазней Ин  зразумеЂ,  што медыкГ не  маглГ сказаць Гнакш.  НаЂрад цГ Ин
адолеЂ бы шматгадовае знаходжанне Ђ абмежаванай прасторы зоркалИта. Гэта яму
адкрылася пасля  таго,  як  ужо  трапГЂ  на  Плутон Г  ЂбачыЂ карабель,  што
вярнуЂся з прасторы.
     А тады яму было вельмГ крыЂдна. Назначэнне на Плутон Ин спачатку прыняЂ
як пачэсную ссылку,  Г на першым часе здаралГся хвГлГны,  калГ Ин быЂ гатовы
адмовГцца ад  сваИй прафесГГ канчаткова,  выбраць нешта Гншае.  Јн  не хацеЂ
палавГну чаго-небудзь, яму патрэбна было толькГ цэлае.
     Аднак што  такое палавГна Г  што  такое цэлае?  Чым  Гх  вымяраюць?  Не
адлегласцямГ ж  ад  ЗямлГ да Плутона,  дзе Ин зараз працуе,  або ад ЗямлГ да
Капэлы,  з якой неЂзабаве вернецца экспедыцыя? Мера тут нейкая Гншая. ДаЂней
гаварылГ,  што яна залежыць ад самога чалавека,  бо цэлае Исць паЂсюдна, яго
трэба Ђмець толькГ знайсцГ. А Ин з гэтым пагадзГцца не можа.
     МГналГ гады.  АбавязкГ начальнГка касмадрома не вымагалГ шмат клопатаЂ.
Усю  будзИнную  справу  выконвалГ  аЂтаматы,  якГя  цудоЂна  арыентавалГся Ђ
складанай касмадромнай тэхнГцы.  Уласна Зыль  браЂся за  работу,  калГ меЂся
прыбыць зоркалИт. Увесь астатнГ час Ин Г яго нешматлГкГя памочнГкГ займалГся
сваГмГ справамГ - кожны меЂ любГмую галГну навукГ або тэхнГкГ.
     ЖылГ Г  працавалГ Ђ будынГне,  якая была падобна на касмГчны карабель Г
знешне,  Г Ђнутры.  Цэнтральны пульт,  салон, каюты, машыннае Г лабараторнае
аддзяленнГ -  менавГта гэта падабенства,  дапасаванае да  сапраЂдных знешнГх
касмГчных умоЂ, у свой час прывабГла Зыля.
     Јн  не  шкадаваЂ  аб  ЗямлГ.  Родных  у  яго  не  было,  а  большасць з
сяброЂ-аднагодкаЂ,  з  якГмГ  Ин  вучыЂся,  сталГ астралИтчыкамГ Г  пакГнулГ
планету.  Яны надоЂга,  калГ не назаЂсИды, развГталГся з ЗямлИй. Јн застаЂся
адзГн з усИй групы Г лГчыЂ,  што, каб не здрадзГць Гх агульным юначым марам,
павГнен быць у прасторы.  Плутон -  гэта амаль мяжа, за якой яна пачынаецца,
калГ  не  лГчыць  афелГяЂ камет.  В  вярнуцца Ин  зможа  толькГ  тады,  калГ
прыляцГць хаця  б  першы з  сяброЂ -  ВГктар РабцэвГч.  Але  гэта будзе яшчэ
вельмГ не скора.
     ЗнаИмыя лГчылГ Зыля дзГваком,  пустэльнГкам.  А  Ин хутчэй быЂ аскетам,
упэЂненым,  што толькГ самаадрачэнне дасць яму магчымасць служыць галоЂнаму,
назаЂсИды выбранаму.
     - Каменданта касмадрома на Плутоне выклГкаюць у радыИрубку...
     Зыль уздрыгнуЂ.  ЗадумаЂшыся,  Ин забыЂся на заказаную размову са сваГм
намеснГкам. АдказаЂшы, што чуе выклГк, Ин паскорыЂ крокГ.
     Да  таго,  што было вядома раней,  намеснГк нГчога новага не дадаЂ.  Јн
паЂтарыЂ змест лазераграмы з зоркалИта, аб якой Зыль ужо ведаЂ, расказаЂ, як
Гдзе падрыхтоЂка да сустрэчы.
     Зыль  не  думаЂ,   што  гэтыя  некалькГ  месяцаЂ  расстання  са  сваГмГ
таварышамГ так  падзейнГчаюць на  яго.  Јн  доЂга  не  адпускаЂ намеснГка ад
апарата,  распытваючы,  што  Г  як.  Для  яго  важнай Г  блГзкай была кожная
дробязь.  ВГдаць, намеснГк здагадаЂся пра гэта, бо будучы звычайна чалавекам
негаваркГм, зараз не скупГЂся на словы. А Зыль усИ пытаЂ:
     - А яшчэ што?..
     - Больш,  здаецца,  нГчога вартага ЂвагГ,  - нарэшце здаЂся намеснГк. -
ХГба толькГ... - Јн на момант запнуЂся. - Але гэта, бадай, неГстотна.
     - Што - толькГ?.. - спытаЂ Зыль.
     - НеЂзабаве  пасля  лазераграмы наша  станцыя  прыняла  Г  радыИграму з
зоркалИта.  ПраЂда,  мы яе не расшыфравалГ,  вельмГ скажоная.  Але гэта Г не
важна. ВГдаць, яны на ЂсякГ выпадак дублГравалГ першае паведамленне.
     Зыль згадзГЂся Г, развГтаЂшыся, пакГнуЂ рубку.
     НадыходзГЂ час абеду,  Г Ин накГраваЂся Ђ салон. Там ужо было людна. Ад
столГкаЂ, дзе заставалГся свабодныя месцы, адразу пачулася:
     - Да нас, капГтан!
     РазгубГЂшыся ад агульнай увагГ,  Зыль паспяшаЂся сесцГ на першае месца,
якое  трапГла.  Яго  суседзямГ аказалГся супрацоЂнГкГ станцыГ  на  АрыэлГ  -
спадарожнГку Урана.  Яны Ђжо ведалГ,  што Ин гаварыЂ з  Плутонам,  Г  адразу
пацГкавГлГся:
     - Як там, з Капэлы?
     - Чакаем,  -  коратка адказаЂ Зыль  Г  падумаЂ,  што  Ин  больш ахвотна
паслухаЂ бы Гх.  Гэтым людзям было пра што расказаць.  Вх жыццИ праходзГла Ђ
пастаянных сутыкненнях сам-насам  з  чужой  Г  грознай  прыродай.  Яны  былГ
даследчыкамГ,  першаадкрывальнГкамГ. У Гх будзИннасцГ была тая рызыка, якой,
шчыра кажучы, часта неставала яму.
     Зыль разумеЂ,  што Ђ  сорак з  лГшнГм гадоЂ да чалавека павГнна прыйсцГ
разважлГвасць. В ЂсИ ж нГчога не мог з сабой зрабГць. Бо не хацеЂ пагаджацца
са сваГм жыццИм, у якГм усИ было распГсана на шмат часу наперад. А яму, як Г
многГм фГзГчна не вельмГ моцным людзям,  хацелася,  каб нешта здаралася, каб
былГ барацьба Г перамогГ.
     ЛюдзГ яго часу не любГлГ дакучаць адзГн аднаму.  УбачыЂшы,  што Зыль не
праяЂляе ахвоты да размовы,  субяседнГкГ працягвалГ гутарыць памГж сабой.  А
Ин  еЂ,  слухаЂ,  аб  чым яны гавораць,  Г  адчуваЂ,  як  зноЂ пачынае расцГ
незадаволенасць сабой.
     Умовы жыцця на  касмГчнай станцыГ,  калГ вакол цябе больш робатаЂ,  чым
жывых людзей,  якГя да  таго ж  заняты сваИй справай,  паклалГ адбГтак Г  на
Зыля.  Јн прывык разважаць сам з сабой,  корпацца Ђ сваГх пачуццях.  АдчуЂшы
незадаволенасць, Ин адразу паспрабаваЂ адшукаць яе вытокГ.
     Пасля абеду Ин доЂга гуляЂ у  дэндрарыГ,  слухаЂ ГмГтацыю лясных шумаЂ,
стараючыся пазбыцца свайго настрою. В не мог. Потым не вытрымаЂ Г вярнуЂся Ђ
радыИрубку.
     - НяЂжо не ЂсИ перагаварылГ? - пажартаваЂ радыст.
     - ЦГ бываюць пабочныя радыИз'явы пры перадачы лазераграм? - не прымаючы
лИгкага тону, спытаЂ Зыль.
     Радыст здзГвГЂся пытанню Г адмоЂна пакГваЂ галавой.
     - Прашу прабачыць,  -  сказаЂ Зыль Г  выйшаЂ.  Јн  ужо зразумеЂ прычыну
сваИй трывогГ.
     АпынуЂшыся на  Плутоне,  Зыль  адразу  сабраЂ сваГх  супрацоЂнГкаЂ.  Јн
выслухаЂ рапарты,  аддаЂ загады,  якГя датычылГ сустрэчы зоркалИта,  Г  тады
папрасГЂ:
     - Раскажыце пра сГгнал.
     Радыст адказаЂ, не задумваючыся:
     - Думаю,  гэта дубляж лазераграмы. СГгнал, аднак, чамусьцГ крыху змянГЂ
напрамак Г  да  нас  прыйшоЂ ужо Ђ  адлюстраваным выглядзе.  Таму яго нельга
прачытаць.
     ВГдаць,  думка была слушная, бо таварышы падтрымалГ меркаванне радыста.
НГякГх  Гншых  зоркалИтаЂ у  радыусе  парсека  зараз,  паводле разлГкаЂ,  не
павГнна было  быць.  Хваля,  на  якой  прагучаЂ сГгнал,  была звычайная,  не
аварыйная.   Значыць,   яго  перадавалГ  Ђ  спакойнай  абстаноЂцы,  спраЂным
апаратам.
     Зыль адпусцГЂ супрацоЂнГкаЂ.  ЗастаЂшыся адзГн,  задумаЂся.  Так,  усГм
было ясна, што гэта такое. А Ђ яго засталГся сумненнГ, не вырашыЂшы якГх, Ин
не  мог  дазволГць сабе  забыцца  на  сГгнал.  Таварышы  не  пераканалГ яго.
Лазерная сувязь  была  вельмГ надзейнай,  Г  наЂрад цГ  Ђ  экГпажа зоркалИта
мелася патрэба звяртацца яшчэ Г да радыИ. Разам з тым, калГ нават дапусцГць,
што гэта было зроблена, усИ роЂна выклГкала здзГЂленне памылка Ђ накГраваннГ
радыИпромня.  На зоркалИце ведалГ,  дзе знаходзГцца Плутон, вельмГ дакладна.
Яны не  маглГ паслаць сГгнал убок,  спадзеючыся,  што Ин выпадкова ад нечага
адаб'ецца Г  тады Ђжо трапГць на  месца.  Вншая справа,  калГ яны не ведаюць
каардынат.  Але  гэта  проста немагчыма.  Карты  месцазнаходжання не  толькГ
планет,  а  Г  ЂсГх  вядомых зорак у  Сусвеце былГ складзены на  сотнГ гадоЂ
наперад.  ТакГя карты,  безумоЂна, знаходзГлГся Г на борце зоркалИта, аб чым
сведчыла сама лазераграма. Не, напэЂна, праЂда была на баку яго памочнГкаЂ.
     ВывеЂшы з  гаража Ђсюдыход,  Зыль  адправГЂся паглядзець на  свае  вочы
пасадачную  пляцоЂку  касмадрома.   Јн  ехаЂ,  не  запальваючы  пражэктараЂ,
даверыЂшы кГраванне электроннаму вадзГцелю.  ЯркГя  агнГ  станцыГ  адзГн  за
другГм знГкалГ за блГзкГм гарызонтам.  Чорнае неба,  здалося,  насунулася на
планету,  нГбы  сцГскаючы яе  Ђ  сваГх  нячутных Г  разам з  тым  непрыемных
абдымках.  Здавалася,  усюдыход поЂз у  вузкай шчылГне,  што  яшчэ засталася
памГж небам Г паверхняй Плутона.  Гэта быЂ фГзГчны падман,  Зыль сутыкаЂся з
Гм  кожны раз,  калГ выбГраЂся Ђ  паездку па планеце,  Г  кожны раз,  аднак,
успрымаЂ яго  як  рэальнасць.  Каб пазбавГцца гэтага адчування,  Ин  загадаЂ
машыне спынГцца Г вылез з яе.
     Неба  было бяздонным,  Г  недзе там,  у  бясконцай вышынГ,  як  убГтыя,
жаЂцелГ Г серабрылГся гузГкГ-зоркГ. Зыль азГрнуЂся. СтанцыГ Ђжо не вГдаць. У
беспаветранай прасторы Плутона яе  асвятленне не  давала Г  зарыва.  Урэшце,
гэта  нават лепш.  Хутка над  станцыяй павГнна ЂзысцГ камета.  Яна  Ђвабрала
вельмГ мала святла з  навакольнай прасторы,  але пры пэЂнай спрактыкаванасцГ
яе  можна  заЂважыць простым вокам.  Зыль  доЂгГя месяцы аддаЂ назГранням за
гэтымГ  своеасаблГвымГ касмГчнымГ целамГ.  Яны  радавалГ яго  разнастайнасцю
форм, мудрагелГстасцю арбГт.
     Край неба быццам сапраЂды пасвятлеЂ. А можа, гэта толькГ здалося, бо Ин
ведаЂ час,  калГ павГнна з'явГцца камета.  Зыль стаяЂ Г думаЂ,  што некалькГ
месяцаЂ за каметай назГралГ аЂтаматы. Што яны там нагледзелГ? Јн хутка залез
ва Ђсюдыход Г шпарка паехаЂ уздоЂж вялГзнай Г гладкай пасадачнай пляцоЂкГ.
     Яму можна было Г  не  ехаць сюды.  ПляцоЂка ЂтрымлГвалася як  мае быць.
Два-тры  кратэры,  што  ЂтварылГся нядаЂна,  зараЂнавалГ аЂтаматы.  Зыль  са
здавальненнем адзначыЂ гэта Г  раптам зноЂ успомнГЂ пра  скажоны сГгнал.  Не
чакаючы, пакуль вернецца на станцыю, Ин выклГкаЂ радыста.
     - Ты можаш сказаць, адкуль прыйшоЂ сГгнал? - спытаЂ Зыль.
     - Яго  прынялГ тры  нашы  кантрольныя ЂстаноЂкГ,  -  адказаЂ радыст.  -
Падобна, што сГгнал адлюстраваЂся ад каметы КрынГчка.
     "Вось Г канец тваГм хваляванням,  - крыва ЂсмГхнуЂшыся, падумаЂ Зыль. -
УсИ аказалася вельмГ простым.  Таварышы,  напэЂна,  дзГвяцца з яго намагання
Ђбачыць нешта  таямнГчае Ђ  самай звычайнай з'яве".  В  зноЂ  гэтая думка не
прынесла задавальнення.
     На стале ляжалГ здымкГ,  якГя рабГлГ аЂтаматы,  пакуль Зыль адсутнГчаЂ.
Яго  захапленне каметамГ спачатку было  своеасаблГвым пратэстам на  забарону
ЂрачоЂ.  МаЂляЂ, хоць такГм чынам я вырвуся далей Плутонавай арбГты. А потым
Ин па-сапраЂднаму захапГЂся гэтымГ касмГчнымГ вандроЂнГкамГ,  якГя заходзГлГ
за Плутон, дзе, калГ Ђжо следаваць законам нябеснай механГкГ, хутчэй павГнна
знаходзГцца планета Трансплутон, чым трансплутонавыя афелГГ.
     Самая блГжэйшая да Плутона была тая самая КрынГчка. Новай сустрэчы з Ий
Зыль чакаЂ ужо амаль дваццаць год -  яна з'яЂлялася першай каметай,  якую Ин
пачаЂ вывучаць, трапГЂшы сюды. В вось, апГсаЂшы Ђ прасторы агромнГсты элГпс,
КрынГчка зноЂ  вярнулася Ђ  сваю першапачатковую кропку.  Зараз назва каметы
выклГкала Ђ Зыля Ђсмешку.  НГякага падабенства з сапраЂдным выглядам. Хутчэй
кашалот або,  на  крайнГ  выпадак,  слГмак.  КалГ  яна  з  вялГкай хуткасцю,
большай,  чым звычайна мелГ яе сИстры, плыве на фоне цИмнага неба, яе контур
нагадвае адну з гэтых Гстот.
     Спачатку Зыля зацГкавГла хуткасць руху КрынГчкГ.  А потым,  разлГчваючы
яе арбГту,  Ин прыйшоЂ да вываду,  што наступны вГток камета павГнна зрабГць
не па ранейшым шляху,  а побач.  В кожны раз КрынГчка будзе апГсваць чарговы
вГток  на  новым месцы,  хаця  афелГй застанецца ранейшым.  КалГ  нанесцГ на
паперу яе  поЂны  шлях  за  восем абаротаЂ,  то  Ђтворыцца нешта падобнае на
кветку,  у якой кожная арбГта будзе асобным пялИсткам. У сваГх запГсках Зыль
так Г  называЂ КрынГчку -  ПялИстак.  В  зараз меЂ магчымасць праверыць сваю
здагадку.
     ЗдымкГ,  зробленыя аЂтаматамГ,  пацвердзГлГ разлГкГ Зыля.  У астраномГГ
было нямала выпадкаЂ,  калГ матэматыка Гшла наперадзе вГзуальных назГранняЂ.
Так,  у прыватнасцГ,  былГ адкрыты Г Нептун, Г гэты самы Плутон. Але Ђласнае
адкрыццИ Ђзрадавала Зыля. Јн не прагнуЂ славы. В вывучаЂ каметы толькГ таму,
што яны яму спадабалГся.  А  свайму поспеху радаваЂся,  як шахматыст,  што Ђ
галаваломнай пазГцыГ пасля доЂгага Г  напружанага роздуму нарэшце знаходзГць
сярод мноства магчымых варыянтаЂ адзГна правГльны.
     Зыль праглядаЂ здымкГ,  звяраЂ даты,  калГ яны былГ зроблены.  АЂтаматы
вялГ дакументацыю надзвычай пунктуальна.  В  Зыль з задавальненнем вычэрчваЂ
новы "пялИстак" сваИй КрынГчкГ.
     Јн  ужо  быЂ блГзкГ да  канца работы,  як  раптам,  праглядаючы чарговы
здымак,  адчуЂ,  што на Гм прысутнГчае нешта чужое,  неЂласцГвае камеце. Але
што?  СхапГЂ папярэднюю фатаграфГю.  Не,  здаецца,  усИ на сваГм месцы. А на
наступнай?  Што  за  насланнИ?  Камета нГбы выцягнулася Ђ  даЂжыню.  ДзГЂная
трансфармацыя...   Яе  можна  было  б  растлумачыць  якой-небудзь  нязначнай
касмГчнай  катастрофай.   Але   напярэдаднГ  Ђ   гэтай  частцы  неба  нГчога
незвычайнага не адзначалася.
     Зыль  адсунуЂ здымкГ Г  пайшоЂ у  абсерваторыю.  Тэлескоп хутка адшукаЂ
камету.  Шырокае  тупарылае ядро  нГбы  фасфарасцыравала на  вялГкГм экране.
Рухаючыся,  яно,  як  сапраЂдны кашалот,  паглынала на  сваГм  шляху дробныя
зоркГ-рыбкГ.
     АналГзы сведчылГ,  што Ђ складзе ПялИстка няма металаЂ -  адны каменныя
пароды,  сцэментаваныя льдом.  Гэта  надавала камеце Ђ  вачах Зыля асаблГвую
прыгажосць.  Яна нагадвала яму вялГзны драЂляны дом, пабудаваны без адзГнага
цвГка.
     Ад  гэтага параЂнання Зыль усмГхнуЂся,  а  потым злавГЂ сябе на  нейкай
неадпаведнасцГ параЂнання.  Јн нахмурыЂся:  зноЂ чамусьцГ ЂспомнГЂся сГгнал.
Не,  трэба выкГнуць яго з галавы...  В раптам падумаЂ, а цГ не занадта многа
супадзенняЂ ва ЂсИй гэтай гГсторыГ.  Па-першае, сГгнал, блукаючы Ђ прасторы,
павГнен  быЂ  натрапГць  на  адносна  невялГкае  касмГчнае  цела  -  камету.
Па-другое, адбГЂшыся ад яе ядра, Ин зноЂ-такГ павГнен быЂ трапГць абавязкова
на Плутон, якГ таксама займаЂ параЂнаЂча невялГкае месца Ђ прасторы.
     Падобным супадзенням Зыль навучыЂся не давяраць. Яны выклГкалГ сумненнГ
Г патрабавалГ новай праверкГ.
     Прыборы запГсалГ час  Г  напрамак,  адкуль была прынята перадача.  БылГ
вядомы Г  каардынаты неба,  дзе  тады знаходзГлася камета.  ПараЂнаЂшы гэтыя
даныя,  Зыль збянтэжыЂся. СГгнал, аказваецца, адлюстраваЂся не ад ядра, а ад
нейкай  кропкГ,  якая  знаходзГлася даволГ  далИка ад  ПялИстка.  Гэта  было
неверагодна, хваставая частка не магла служыць адбГвальнГкам радыИпромня.
     Зыль яшчэ раз праверыЂ лГчбы.  ПамылкГ Ђ Гх не было. Яна была Ђ вывадах
радыста.  Яго апараты прынялГ не адлюстраваны сГгнал. Мяркуючы па Ђсяму, той
прыйшоЂ аднекуль здалИк,  прабГЂшыся праз камету.  Магчыма,  гэта Г  сказГла
яго.  Не выключана Г тое,  што сГгнал належыць чужой цывГлГзацыГ, Г таму яго
не здолелГ расшыфраваць.
     Урэшце,  ламаць галаву над  паходжаннем сГгнала -  справа супрацоЂнГкаЂ
Внстытута пазазямных цывГлГзацый.  Зыль уздыхнуЂ.  Яму стала сумна,  нГбы Ин
зараз развГтаЂся з нечым добрым. Јн разумеЂ, што гГсторыя з сГгналам не мела
нГякага дачынення да ПялИстка,  Г разам з тым адчуваЂ, што, бадай, больш ужо
не будзе аддаваць ПялИстку столькГ ЂвагГ,  як раней.  НГбыта той не апраЂдаЂ
нейкГх яго спадзяванняЂ.
     Каб скончыць справу з  каметай Г сГгналам,  Зыль вырашыЂ у блГжэйшы час
падрыхтаваць справаздачу Г адправГць яе на Зямлю.  Ужо складваючы фатаграфГГ
каметы,  Ин зноЂ звярнуЂ увагу на яе выцягнуты хвост. Машынальна зГрнуЂшы на
куток здымка,  дзе стаяла дата,  Ин  здзГвГЂся:  сГгнал быЂ прыняты як раз у
гэты дзень. Зыль адзначыЂ: яшчэ адно супадзенне. Але матэрыялы не адправГЂ.
     Да  ПялИстка Зыль усИ-такГ вярнуЂся.  Гэта здарылася праз тры цГ чатыры
днГ.  Знаходзячыся Ђ  абсерваторыГ,  Ин не вытрымаЂ Г  накГраваЂ тэлескоп на
камету.  Яна па-ранейшаму холадна Гскрылася чужым святлом.  В толькГ... Зыль
аж чмыхнуЂ ад прыкрасцГ.  ЗноЂ тут утварылася новая фГгура.  Што за прычына?
ВГдаць,  камета захапГла нейкае цела са значнай масай,  Г яно...  Зыль хутка
зрабГЂ  здымкГ Г  пабег  у  лабараторыю,  дзе  знаходзГЂся Гх  самы  магутны
павелГчальнГк.
     Јн не памылГЂся.  Камета захапГла новае цела. Яно, напэЂна, паспела Ђжо
абрасцГ льдом Г  таму,  вГдаць,  страцГла сваю першапачатковую форму.  Аднак
Зыль быЂ перакананы Ђ гэтым,  цела не было астэроГдам. Яно нагадвала... Зыль
павялГчваЂ Г павялГчваЂ здымак.  В раптам у яго аж дух захапГла.  Нягледзячы
на   напластаваннГ,   можна  было   прасачыць  першапачатковую  форму  цела.
ПрадаЂгаватае,  з  кальцом на канцы,  яно было падобна на...  зямны зоркалИт
мГнулага стагоддзя.
     Зыль выключыЂ павелГчальнГк.  Јн выйшаЂ з  лабараторыГ,  адчуваючы,  як
унутры палГць думка: а раптам гэта сапраЂды зямны зоркалИт?
     У  бГблГятэцы Ин  доЂга  праглядаЂ  фГльмы  аб  усГх  зоркалИтах,  якГя
калГ-небудзь адпраЂлялГся Ђ прастору.  Частка з Гх ужо вярнулася, некаторыя,
як той самы з Капэлы, паведамГлГ аб сабе, пра вяртанне Гншых гаварыць пакуль
рана, бо Гх шлях вельмГ доЂгГ.
     Зыль ведаЂ,  што аб сваГх назГраннях Г роздуме Ин павГнен паведамГць на
Зямлю.  В  разумеЂ,  што гэта Ђрэшце нГчога Гстотнага не  дасць.  КалГ Ин не
вырашыць загадку тут,  то на ЗямлГ яе тым больш не адгадаюць.  Адтуль камету
не ЂгледзГш,  а на перагаворы будзе патрачана некалькГ дзИн - лазераграма ад
Плутона да  ЗямлГ  Гдзе  больш  пяцГ  гадзГн.  За  гэты  марна патрачаны час
ПялИстак знГкне з поля зрочу Плутонавага тэлескопа.
     Што ж, хоць гэта Г яЂнае парушэнне правГл, Ин паспрабуе выкарыстаць тыя
нямногГя гадзГны, якГя дае яму камета. Јн паспрабуе сам дабрацца да ГсцГны.
     Зыль прыняЂ за  аснову меркаванне,  што  гэта зямны зоркалИт.  Яму было
пакуль не так ужо важна,  якГ Ин Г адкуль вяртаЂся.  ГалоЂнае,  што зоркалИт
чамусьцГ страцГЂ  здольнасць да  самастойнага руху  Ђ  прасторы Г  таму  мае
патрэбу Ђ дапамозе.
     Гэта,  бадай, крыху смелы вывад, але, як нГ круцГ, Гншага не прыдумаеш.
А за Гм следаваЂ другГ - абавязкова паведамГць на Зямлю.
     УсИ ЂпГралася Ђ Зямлю.
     Зыль  уздыхнуЂ.  ПаслаЂшы  справаздачу,  Ин  тым  самым  пазбаЂляЂ сябе
адказнасцГ за наступны ход падзей.  Јн жа толькГ начальнГк касмадрома,  Г  Ђ
яго  няма  Ђ  падначаленнГ службы выратавання караблИЂ.  Для  гэтага Гснуюць
спецыяльныя  атрады,   якГя  базГруюцца  Ђ  цэнтры  Сонечнай  сГстэмы.  Яны,
безумоЂна, прыйдуць на дапамогу. Аднак тут Исць невялГкГя няЂвязкГ. Першая -
час,  якГ  спатрэбГцца караблям-выратавальнГкам,  каб  дабрацца да  мэты,  Г
другая - не выключана, што Ин наогул памылГЂся Г гэта нГякГ не зоркалИт.
     В  Зыль  вырашыЂ зрабГць па-свойму,  хай  сабе  гэта Г  будзе службовым
парушэннем. Вншага выйсця Ин не бачыЂ.
     Праз   гадзГну  Зыль  сабраЂ  свой  нешматлГкГ  калектыЂ.   ПазнаИмГЂшы
таварышаЂ са становГшчам, Ин сказаЂ намеснГку:
     - Палячу я, падрыхтуй "Барса".
     - Табе нельга, - запярэчыЂ намеснГк.
     - Урачы?  -  з горыччу спытаЂ Зыль.  -  А Ђ тых, хто, магчыма, трапГЂ у
пераплИт там,  у прасторы,  можа,  здароЂе яшчэ горшае. - В, быццам канчаючы
размову,  загадаЂ:  -  Я  склаЂ усе  матэрыялы.  ПаведамГце на  Зямлю,  калГ
стартую. ЗоркалИт з Капэлы прымГце без мяне.
     ПяцГмесны "Барс" быЂ  адзГны карабель,  што  стаяЂ на  ЂсякГ выпадак на
касмадроме  Плутона.   Јн   мог  развГваць  хуткасць  крыху  вышэйшую,   чым
унутрысГстэмныя планеталИты,  але да  гэтага часу яму нГ разу не даводзГлася
адрывацца ад Плутона.  Зыль не меЂ дыплома пГлота.  КГраваць "Барсам",  калГ
здарыцца выпадак,  павГнен быЂ Гншы. Але Г на гэты раз Зыль парушыЂ правГлы,
адправГЂшыся  адзГн.  У  свой  час,  пазбаЂлены  магчымасцГ  скончыць  школу
астралИтчыкаЂ, Ин усИ-такГ асвоГЂ спецыяльнасць пГлота самастойна. В пазней,
ужо  на  Плутоне,  нГбы  прадбачачы гэты выпадак,  часта забГраЂся Ђ  кабГну
"Барса" Г ЂяЂляЂ сябе яго капГтанам. Јн вельмГ любГЂ космас.
     Спяшаючыся,   Зыль  адразу  даЂ  вялГкае  паскарэнне.  СГла  перагрузкГ
прыцГснула яго да крэсла,  зацягнула вочы туманам.  Праз мутную чырванаватую
заслону Ин убачыЂ развГтальныя агнГ стартавай пляцоЂкГ.  Яны былГ, як зоркГ,
толькГ  Ђ   адрозненне  ад  Гх  памГргвалГ,   пералГваючыся  рознакаляровымГ
ГскаркамГ.  А  мо  Ин  ужо  гэтага  не  бачыЂ,  а  толькГ ЂяЂляЂ па  памяцГ.
Разумеючы,  што Ђжо нестае сГлы адольваць гэтыя шматлГкГя "жы",  Ин  апошнГм
намаганнем перадаЂ кГраванне аЂтаматам Г  пагрузГЂся Ђ  балючую Г  трывожную
дрымоту.
     АпрытомнеЂ Зыль не  адразу.  Спачатку Ин  адчуЂ,  як  раз-пораз на  яго
наплываюць нейкГя незвычайныя хвалГ,  несучы з сабой даЂно забытую лИгкасць,
нГбы Ђ дзГцячым сне,  калГ плывеш над зямлИй,  як птушка.  ПрыйшлГ на памяць
трэнГроЂкГ Ђ час вучобы. Але чаму так баляць рукГ Г ногГ? РасплюшчыЂшы вочы,
Ин са здзГЂленнем убачыЂ,  што плавае Ђ  паветры,  а пад Гм -  Г крэсла,  да
якога Ин забыЂся прышпГлГцца,  Г  пульт з  прыборамГ,  Г ГлюмГнатар,  у якГм
блГшчаць зорныя россыпы.  В  зараз  жа  прыйшоЂ боль:  ламГла грудзГ,  цяжка
пульсавала Ђ галаве.
     З ГронГяй адзначыЂ,  што медыкГ,  вГдаць, не памылялГся. В тут жа адчуЂ
радасць,  што Ин аказаЂся мацнейшы, чым пра яго думалГ. Не зважаючы на боль,
Ин апусцГЂся Ђ крэсла, каб вызначыць месца свайго знаходжання Ђ прасторы.
     "Барс"  ГмчаЂся  па  зададзеным  курсе,  дасягнуЂшы  амаль  мяжы  сваИй
хуткасцГ.  Але,  каб  дагнаць камету,  гэтага было мала.  Яна  нГбы наЂмысна
заклала вГраж, робячы дзесяткГ тысяч кГламетраЂ у гадзГну.
     МГналГ гадзГны.  Зыль правИЂ Гх  за  карабельным тэлескопам.  ПялИстак,
здаецца,  захоЂваЂ  першапачатковую  адлегласць.  Зыль  ужо  хацеЂ  уключыць
рухавГкГ,  каб павялГчыць хуткасць,  як раптам успомнГЂ:  гэта ж ПялИстак. В
задаЂ праграму лГчыльнай машыне вызначыць "Барсу" новы курс.
     НеЂзабаве "Барс" пачаЂ паварот убок.  Не, не дарэмна Зыль трацГЂ некалГ
час,  вылГчваючы арбГту любГмай каметы.  Як  бы  хутка  яна  нГ  Ђцякала,  у
прасторы Ђжо вызначана кропка, дзе "Барс" сустрэнецца з Ию.
     В  вось надышоЂ час,  калГ "Барс" Г  ПялИстак пачалГ зблГжацца.  МГнула
некалькГ дзИн,  Г  Зыль заЂважыЂ,  што  цела,  якое Ин  палГчыЂ за  касмГчны
карабель, перамясцГлася - яшчэ блГжэй да ядра. Яно няЂмольна прыцягвала яго,
як  магнГтам.  На ЂсякГ выпадак Зыль паслаЂ да каметы лакатарны прамень.  Јн
вярнуЂся. Цела, захопленае каметай, аказваецца, утрымлГвала метал.
     За суткГ да сустрэчы Зыль ужо не сумняваЂся, што перад Гм зоркалИт, якГ
нейкГм чынам стаЂ палоннГкам вялГкай каметы.  В  Ђ  гэты ж  час "Барс" пачаЂ
манеЂр па  зблГжэнню,  якГ Ђрэшце прывИЂ да  стыкоЂкГ.  Але памГж пачаткам Г
канцом стыкоЂкГ праляглГ гадзГны напружанай працы,  дакладных Г  небяспечных
манеЂраЂ.
     Зыль пазнаЂ клас зоркалИта.  ТакГя караблГ будавалГ сапраЂды Ђ  мГнулым
стагоддзГ,  Ин не памылГЂся тады,  калГ разглядаЂ яго з  Плутона.  Тры з  Гх
адправГлГся за  межы сГстэмы.  АдзГн ужо вярнуЂся -  гадоЂ пятнаццаць назад.
Зыль сам сустракаЂ яго на Плутоне.  Два астатнГя чакалГ значна пазней. ЯкГ ж
з Гх так няЂдала шукае дарогу дадому?
     На бартах зоркалИтаЂ не пГсалГ нумароЂ або назваЂ.  Напаткаць земляка Ђ
Сусвеце было гэтак жа неверагодна,  як чакаць,  напрыклад, сустрэчы Месяца з
Фобасам або  ГанГмедам.  А  для  Гстот Гншай цывГлГзацыГ наша назва не  мела
нГякага значэння. Аднак Г для Зыля гэта зараз не мела значэння. Хто б там нГ
быЂ у зоркалИце, Ин, напэЂна, чакаЂ дапамогГ.
     У  суцэльным месГве  льдзГнак  Г  пылГнак,  прыцягнутых вялГзнай  масай
каметы,  Зыль  вобмацкам дабраЂся да  Ђваходнага адсека.  Нерашуча,  баючыся
хуткай сустрэчы з нечым,  вГдаць,  страшным, можа нават са смерцю, увайшоЂ у
шлюзавую камеру.
     Прыборы  працавалГ  спраЂна.  Зыль  падышоЂ  да  Ђвахода  ва  Ђнутраныя
памяшканнГ карабля.  ЗялИны агеньчык сведчыЂ,  што  там  нГчога небяспечнага
няма.  Зыль хацеЂ распрануць лИгкГ ахоЂны касцюм,  але перадумаЂ.  АдчынГЂшы
дзверы,  Ин увайшоЂ у галоЂны калГдор.  Няярка свяцГлГ нябачныя плафоны. Так
звычайна было, калГ экГпаж пакГдаЂ зоркалИт.
     Зыль нездарма рыхтаваЂ сябе да космасу, вывучаЂ будову розных касмГчных
караблИЂ.  Јн  ведаЂ,  што  Г  дзе  знаходзГцца,  Г  прамым шляхам пайшоЂ да
цэнтральнай рубкГ.
     Дзверы Ђ  яе былГ адчынены.  Яркая пляма святла ляжала на парозе.  Зыль
яшчэ не зразумеЂ, у чым справа, а ногГ самГ паскорылГ крокГ.
     Крыху аслеплены,  Зыль спынГЂся ля Ђвахода. Рубка жыла як Г мае быць на
караблГ,  што Гмчыць у прасторы. ПамГргвалГ Гндыкатары, ледзь чутна шапацелГ
апараты,  адказныя за Ђнутраны парадак у зоркалИце.  А Ђ крэсле,  глыбокГм Г
адкГнутым, як ложак, напаЂляжаЂ... чалавек.
     Зыль з  воклГчам кГнуЂся да крэсла.  Чалавек не зварухнуЂся,  не адкрыЂ
вочы. Зыль углядаЂся Ђ твар чалавека. Јн быЂ немалады Ђжо, гэты касманаЂт, -
глыбокГя  маршчыны  парэзалГ твар  Г  лоб,  сГвГзна  пабялГла некалГ  чорныя
валасы.  Јн ляжаЂ нерухомы Г  нейкГ чужы Ђ  гэтым акружэннГ руху Г  энергГГ,
якГмГ  поЂнГлася  ЂсИ  наЂкола.  Зыль  узяЂ  касманаЂта за  руку,  спрабуючы
намацаць пульс. Яна была халодная, бязвольная. Зыль пачакаЂ хвГлГну, другую.
НГводная жылка не  Ђздрыгнула на  руцэ  гаспадара зоркалИта.  Але  Зыль  мог
паклясцГся,  што гэтая нерухомасць -  яшчэ не смерць. Бледны, схуднелы твар,
сама фГгура чалавека, у якой адчувалася ледзь прыкметная напружанасць, - усИ
сведчыла  хутчэй  аб  глыбокай непрытомнасцГ.  Яна  нГбы  напаткала чалавека
раптоЂна, у час работы каля пульта.
     Зыль сеЂ на крэсла, што стаяла побач. Трэба было асэнсаваць становГшча,
прыдумаць, чым даць рады.
     КолькГ часу прайшло з таго дня,  калГ астралИтчык у апошнГ раз правяраЂ
паказаннГ гэтых прыбораЂ?  НапэЂна, нямала, бо наЂрад цГ, знаходзячыся побач
з Сонечнай сГстэмай,  Ин адважыЂся б на сон,  падобны на анабГИз.  КасманаЂт
зрабГЂ гэта, напэЂна, значна раней. Тады, вГдаць, Г была запаволена хуткасць
зоркалИта.  КасманаЂт баяЂся, каб выпадкова не праскочыць мГма. Яго разлГкГ,
увогуле,  апраЂдалГся.  Рухаючыся па  ГнерцыГ,  зоркалИт  не  мог  не  стаць
здабычай аднаго з  целаЂ Сонечнай сГстэмы.  А  потым ужо аЂтаматы намацалГ Ђ
неабсяжнай прасторы Плутон Г паслалГ туды вестку.
     Зыль,  не адрываючыся,  глядзеЂ на касманаЂта. Јн шукаЂ у Гм, чалавеку,
чыИ  жыццИ  было  для  яго  заЂсИды недасягальнай марай,  нейкГя незвычайныя
адметныя рысы.  ШукаЂ Г не знаходзГЂ. Звычайны, як Г Ђсе людзГ. А якГ Ин быЂ
там, у прасторы?
     На  касмадроме Плутона час ад часу садзГлГся зоркалИты.  Зыль сустракаЂ
Гх экГпажы, сачыЂ, каб былГ захаваны каранцГнныя патрабаваннГ. В часам шукаЂ
выпадку  блГжэй  пазнаИмГцца  з  самГмГ  касманаЂтамГ,   даведацца,  што  Гм
адкрылася там, ля чужых далИкГх зорак?
     КасманаЂты былГ  на  дзГва негаваркГя.  Спачатку Зыль крыЂдаваЂ на  Гх,
думаЂ,  гэта ад фанабэрыГ.  Потым зразумеЂ, што крыЂдуе дарэмна. Гэтыя людзГ
сталГ скупыя на  словы Г  пачуццГ праз тыя выпрабаваннГ,  якГя выпалГ на  Гх
долю.  Яны былГ як  бы над часам,  бо належалГ дзвюм эпохам -  той,  з  якой
выйшлГ,  Г  другой -  у  якую прыйшлГ.  Але нГ  адна з  гэтых эпох не  магла
сказаць, што яны належаць менавГта Ий.
     Гэтыя людзГ,  Гх называлГ рэлятывГстамГ, належалГ толькГ планеце Зямля.
Яны адпраЂлялГся Ђ прастору Г загадзя хавалГ сваГх блГзкГх, асуджаючы сябе Ђ
будучым на  адзГноту.  Яны вярталГся Г  вельмГ часта не разумелГ сваГх новых
сучаснГкаЂ, як тыя не разумелГ Гх. Яны шмат бачылГ, паспелГ пераацанГць тое,
што лГчылГ важным некалГ даЂно,  на  ЗямлГ,  у  паЂсядзИнным жыццГ.  Гэта не
праходзГла бясследна.
     ЦГкаЂнасць Зыля  -  зусГм  зямнога чалавека -  яны  проста не  прымалГ,
цэнячы нешта сваИ, адным Гм вядомае Г дарагое.
     Што Гм такое адкрывалася Ђ прасторы?  Зыль лГчыЂ Гх жыццИ подзвГгам,  а
яны,  пачуЂшы гэта  слова,  звычайна недаЂменна пацГскалГ плячамГ.  А  можа,
прастора была для Гх тым месцам, дзе яны хацелГ знайсцГ сваИ цэлае?
     В гэты касманаЂт... ЦГ дасягнуЂ Ин сваИй мары?
     Зыль паглядзеЂ на яго Г падумаЂ,  што жыццИ гэтага чалавека, прынамсГ Ђ
апошнГ час,  было нялИгкГм.  Стома, заклапочанасць, нягледзячы нГ на што, не
сцерлГся з яго твару.
     Трэба было  нешта рабГць,  дзейнГчаць.  Зыль павярнуЂся да  пульта.  Як
сведчылГ сГгнальныя агеньчыкГ,  толькГ Ђ чатырох каютах былГ людзГ.  Зыль па
чарзе ЂключаЂ сувязь.  На  экране кожны раз з'яЂляЂся ложак Г  чалавек,  якГ
нерухома, як Г гэты Ђ рубцы, ляжаЂ на Гм. А куды дзелГся астатнГя?
     Пад руку Зылю трапГла кнопка сГгналу агульнай трывогГ,  Г  Ин  нацГснуЂ
яе.  Непрыемны гул нГзкага тэмбру, здалося, папоЂз на яго з усГх бакоЂ. Зыль
сцепануЂся,  уявГЂшы сабе,  як  дзейнГчала гэта,  калГ небяспека ЂзнГкала на
самай справе. В паспяшаЂся выключыць сГгнал.
     НГчога наЂкола не змянГлася,  хаця Зыль у глыбГнГ душы спадзяваЂся, што
нешта здарыцца. КасманаЂты - Г гэты, што быЂ побач з Гм, Г астатнГя, якГх Ин
зноЂ убачыЂ праз тэлесувязь,  -  на сГгнал трывогГ не адрэагавалГ. Зыль яшчэ
раз зГрнуЂ на прыборы Г падумаЂ, што трэба агледзець карабель. Јн падняЂся з
крэсла, зрабГЂ крок да дзвярэй Г спынГЂся. На парозе стаяЂ робат.
     - Ты хто?.. - разгубГЂся Зыль.
     - МефГстофель... - флегматычна адказаЂ робат.
     АпамятаЂшыся,  Зыль  засмяяЂся:  робат  сапраЂды быЂ  вельмГ падобны на
свайго славутага цИзку: меЂ бараду Г нарасцГ над Глбом, якГя нагадвалГ рогГ.
     - А ты хто?  - пасля паЂзы Ђ сваю чаргу спытаЂ робат, уважлГва гледзячы
на Зыля.
     - ЗямлянГн.
     Збоку гэтая размова магла здацца камГчнай. Але Зыль разумеЂ, што тут не
да  жартаЂ.  Робат,  магчыма,  быЂ  зараз  адзГным сведкам усяго  таго,  што
здарылася з зоркалИтам Г яго экГпажам.
     - Я зямлянГн, - паЂтарыЂ Ин, - на Плутоне прынялГ ваша паведамленне.
     Робат маЂчаЂ.
     - Раскажы, хто вы Г што з вамГ здарылася, - дадаЂ Зыль. РазмаЂляць праз
шлемафон было нязручна, Г Ин пачаЂ расшпГльваць гермашлем.
     Флегматычны робат раптам страпянуЂся Г засцерагальна ЂскГнуЂ руку.
     - Скафандр скГдаць нельга,  -  пачуЂ Зыль  у  навушнГках нечакана рэзкГ
голас робата.
     - Чаму? - запытаЂ Ин.
     - Атмасфера планеты ЗялИнага сонца  трапГла Ђнутр  карабля,  -  адказаЂ
робат, супакоГЂшыся зноЂ.
     Гэта было Ђжо нешта новае. Зыль сеЂ Г загадаЂ:
     - Як назва зоркалИта? Я чакаю!
     Робат нарэшце пакГнуЂ месца ля дзвярэй Г  пакрочыЂ да края пульта,  дзе
размяшчалася  мноства  пераключальнГкаЂ Г  кнопак.  Јн  выбраЂ  адну  з  Гх.
НацГснуЂ.
     - Я - "Салют", я - "Салют", - прагучала Ђ рубцы.
     А  Зыль успомнГЂ Г зоркалИт,  што меЂ гэту назву,  Г ГмИны касманаЂтаЂ,
якГя адправГлГся на ГмудалИкГя прасторы Сусвету.
     - НаблГжаемся да  пятай  планеты  ЗялИнага  сонца.  Там  Исць  разумнае
жыццИ...
     Робат  уключыЂ дзИннГк карабля.  ЦГкава было  б  паслухаць усе  запГсы.
Аднак колькГ для гэтага спатрэбГцца часу?  Зылю ж трэба было зараз даведацца
пра  галоЂнае:  што  здарылася  з  экГпажам.  Јн  устаЂ,  выключыЂ  дзИннГк,
павярнуЂся да робата:
     - МефГстофель, я хачу паслухаць цябе.
     Той павярнуЂся да чалавека.
     - Хто гэта? - спытаЂ Зыль, паказваючы на гаспадара рубкГ.
     - Ран, - адказаЂ МефГстофель.
     "Старшы пГлот", - успомнГЂ Зыль.
     - У атмасферы планеты ЗялИнага сонца раптам з'явГлася атрута.  Для нас.
Яе  прынесла вывяржэнне вулканаЂ,  -  робат  крыху  ажывГЂся,  пачаЂ  хутчэй
вымаЂляць словы:  -  ЛюдзГ з  планеты не маглГ дапамагчы.  Яны гаварылГ:  вы
будзеце доЂга спаць.
     - В ты? - здзГвГЂся Зыль.
     - Не -  зямляне,  -  растлумачыЂ МефГстофель.  - Мне гаварыЂ Ран. У час
вывяржэння Ин адзГн быЂ на борце.
     - Дзе астатнГя? - успомнГЂ Зыль пустыя каюты.
     - ЛюдзГ планеты пакГнулГ Гх  у  сябе.  Будуць спрабаваць выратаваць.  -
МефГстофель зноЂ намацаЂ нейкГ тумблер, пстрыкнуЂ Гм.
     На  сцяне  засвяцГЂся невялГкГ  экран,  паказаЂся твар  чалавека.  Зыль
пазнаЂ Рана,  толькГ намнога маладзейшага за таго,  якГ зараз ляжаЂ у крэсле
каля пульта.  "КолькГ ж год прайшло,  калГ нават у анабГИзе Ин так прыкметна
састарэЂ?" - падумалася Зылю.
     А Ран загаварыЂ з экрана:
     "Няшчасны,  не  прадбачаны нГкГм выпадак спынГЂ наша знаИмства з  гэтай
цудоЂнай планетай у самым пачатку.  Жыхары называюць яе ВнзГ.  Мы ЂстанавГлГ
кантакт, навучылГся разумець адзГн аднаго. Адбылася першая высадка. На жаль,
яна  аказалася апошняй.  НебяспекГ не  чакалГ нГ  яны,  нГ  мы.  Гэта атрута
падзейнГчала толькГ  на  <нас.  Яна  выклГкае Ђ  чалавека стан,  падобны  на
анабГИз -  у  шмат  разоЂ  замаруджваюцца Ђсе  працэсы Ђ  арганГзме.  Але  Ђ
адрозненне ад  штучнага анабГИзу,  з  гэтага мы  не  ведаем,  як выйсцГ.  Не
ведаюць Г  жыхары ВнзГ.  Я  адзГн быЂ у караблГ,  калГ гэта здарылася.  В мы
дамовГлГся:  палову экГпажа я  павязу на Зямлю,  каб паспрабаваць вярнуць да
нармальнага жыцця. А астатнГх яны паспрабуюць выратаваць самГ.
     Дзеля  чаго  я  згадзГЂся на  гэта?  Зямля павГнна ЂстанавГць кантакт з
ВнзГ.  ПамГж намГ вельмГ шмат агульнага.  Але я  не  спадзяюся на свае сГлы.
НапэЂна,  атрута крыху падзейнГчала Г на мяне - я не закрыЂ люк, калГ да нас
наблГзГЂся  планеталИт  ГнзГйцаЂ.   Думалася,   у  гэтым  няма  патрэбы.   Я
супрацГЂляюся сну.  Але раптам не давяду "Салют" да ЗямлГ?  Тады загГне ЂсИ,
пра што мы даведалГся.  Вось таму Г пакГнуЂ я сваГх сяброЂ на ВнзГ.  КалГ Гх
выратуюць,  яны  прыляцяць  з  ГнзГйцамГ  на  Гх  зоркалИце.  КалГ  не,  то,
знаходзячыся Ђ  гэтым  сне,  яны  змогуць  дачакацца новай  экспедыцыГ.  Мая
адзГная надзея - МефГстофель. Јн павГнен замянГць мяне..."
     МефГстофель пстрыкнуЂ тумблерам.  Экран пагас. Зыль зГрнуЂ на робата, Г
яму здалося, што зараз МефГстофель нГбы пабольшаЂ, расправГЂ свае металГчныя
плечы, адчуваючы Ђсю важнасць ускладзенай на яго задачы.
     - Што было далей? - спытаЂ яго Зыль.
     - Ран з кожным днИм рабГЂся ЂсИ больш вялы.  У яго ледзьве хапала сГлы,
каб  даваць мне патрэбныя ГнструкцыГ.  А  потым Ин  мяне Ђжо не  выклГкаЂ да
сябе.
     Зыль  зразумеЂ,  што  больш  ад  МефГстофеля Ин  не  даведаецца  нГчога
Гстотнага. Што ж, цяпер усИ зразумела. Перш-наперш трэба вяртацца на Плутон.
Зыль прабег вачамГ па цыферблатах. ПалГва заставалася толькГ на пасадку. Але
Г гэтага было дастаткова.
     Бадай яшчэ  нГколГ Зыль  так  не  чакаЂ сустрэчы са  сваГм касмадромам.
Быццам Ин сам вяртаЂся з далИкай зоркГ праз шмат гадоЂ расстання.
     Пасадку Зыль выканаЂ бездакорна. КалГ асеЂ пыл, Ин зГрнуЂ у ГлюмГнатар.
ЯркГя агнГ,  здавалася, вГталГ яго са шчаслГвым прыбыццИм. Јн павИЂ позГркам
уздоЂж пляцоЂкГ,  спадзеючыся Ђбачыць усюдыходы таварышаЂ,  Г здзГвГЂся.  На
краГ ЂзвышаЂся зоркалИт,  напэЂна, той самы, з Капэлы. Зыль захваляваЂся: Ин
ужо быЂ павГнен стартаваць на Зямлю,  што з Гм здарылася? Јн таропка збег па
трапе, выкГнутаму з кабГны "Барса", Г спынГЂся, уражаны нечаканасцю.
     УзняЂшы рукГ  Ђ  знак  шчырага прывГтання,  перад Гм  стаялГ касманаЂты
зоркалИта, якГ вярнуЂся з Капэлы.

Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT
Оцените этот текст: