ëîþ äðóæèíîé ê òâîåìó ß åäó ñòàíó".

’ðèñòà âèòßçåé îòâàæíûõ ß â ñâîåé îñòàâèë ñâèòå,
î ïîáëèçîñòè âåëåë ß âîéñêó ñëåäîâàòü â óêðûòüå.
Ÿ ñêàçàë: "Šóäà á íè øåë ß, âñëåä çà ìíîþ âû èäèòå
ˆ, êîãäà ïîøëþ çà âàìè, ìíå íåìåäëß ïîìîãèòå".

˜åë òðè äíß ß, è íàâñòðå÷ó íîâûé âûåõàë ãîíåö.
•àí ìíå ñëàë îäåæä íåìàëî, è çàïßñòèé, è êîëåö.
Ží ïèñàë ìíå: "îñêîðåå ïðèåçæàé êî ìíå, õðàáðåö, --
‚ñåõ äàðîâ ìîèõ ïðåêðàñíûõ íå âìåùàåò ìîé äâîðåö".

Ží ïèñàë åùå ßñíåå: "‚åðü ìíå, âèòßçü ñ ñåðäöåì ëüâèíûì:
Ÿ ñïåøó ê òåáå íàâñòðå÷ó ïî ãîðàì è ïî äîëèíàì".
"î äóøå ìíå, -- ß îòâåòèë, -- ïîâèäàòüñß ñ âëàñòåëèíîì,
‚ñòðåòèâ ðàäîñòíî äðóã äðóãà, áóäåì ìû îòöîì è ñûíîì".

àç, êîãäà ìû çàäåðæàëèñü íà îêðàèíå äóáðàâû,
‘íîâà, êëàíßßñü áåññòûäíî, ïîäîøëè êî ìíå õàòàâû,
ðèâåëè êîíåé â ïîäàðîê è âîñêëèêíóëè, ëóêàâû:
"•àí òåáß æåëàåò âèäåòü, èáî òû äîñòîèí ñëàâû!

•àí êëßíåòñß àìèðáàðó, ÷òî, çàáûâ ñâîè ïèðû,
‡àâòðà âñòðåòèò îí ãåðîß è âðó÷èò åìó äàðû".
Ÿ èç âîéëîêà ïîñòàâèë òåì ïîñëàííèêàì øàòðû,
ðèíßë ëàñêîâî è âûäàë äëß íî÷ëåãà èì êîâðû.

å ïðîõîäèò â ýòîì ìèðå äåëî äîáðîå áåññëåäíî!
àç îäèí èç òåõ õàòàâîâ ê íàì ïðîáðàëñß íåçàìåòíî.
"îñëóæèòü òåáå, -- ñêàçàë îí, -- ß äàâíî ïûòàþñü òùåòíî,
Žêàçàòü òåáå óñëóãó, èáî ïðåäàí áåççàâåòíî.

„åëî â òîì, ÷òî òâîé ðîäèòåëü âîñïèòàë ìåíß êîãäà-òî.
Ÿ îáßçàí îá èçìåíå èçâåñòèòü òåáß, êàê áðàòà.
‘òðàøíî ìíå, ÷òî áóäåò ðîçà íûíå ñîðâàíà è ñìßòà.
‘ëóøàé, ß òåáå îòêðîþ çàìûøëåíüß ñóïîñòàòà.

‡íàé, ìîé âèòßçü: ýòè ëþäè îáìàíóòü òåáß õîòßò.
‚ íåêîì ìåñòå èõ ñèãíàëà æäåò ñòîòûñß÷íûé îòðßä.
‚òðîå áîëüøàß äðóæèíà âûéäåò ê âàì íàïåðåõâàò.
…ñëè òû íå ïðèìåøü ìåðû -- íå âîðîòèøüñß íàçàä.

•àí òåáß ñ äàðàìè âñòðåòèò, áóäåò ëüñòèòü è óíèæàòüñß.
“ñûïèâ òâîå âíèìàíüå, õèòðåöû âîîðóæàòñß.
‚îéñêî âûéäåò èç çàñàäû, ëèøü êîñòðû èõ çàäûìßòñß.
…ñëè æ òûñß÷è íàãðßíóò -- îäíîìó êóäà äåâàòüñß?"

ëàãîäàðíîñòüþ îòâåòèë ß íà ýòî èçâåùåíüå.
Ÿ ñêàçàë: "Šîëü óöåëåþ, äàì òåáå âîçíàãðàæäåíüå.
“õîäè òåïåðü îáðàòíî, ÷òîá íå âûçâàòü ïîäîçðåíüß,
…ñëè ß òåáß çàáóäó, áóäó ïðîêëßò â òîò æå äåíü ß".

’àéíó âðàæåñêóþ ýòó íå îòêðûë ß íèêîìó, --
óäü ÷òî áóäåò, âñå ñîâåòû îäèíàêîâû óìó!
î ïðèêàç ñ ãîíöîì íàäåæíûì âûñëàë âîéñêó ìîåìó:
"îñïåøèòå ÷åðåç ãîðû ê àìèðáàðó ñâîåìó!"

“òðîì ß âåëåë õàòàâàì ïåðåäàòü ïèñüìî àìàçó:
"•àí àìàç, ñïåøè íàâñòðå÷ó, ß ßâèëñß ïî óêàçó!"
‘íîâà øåë ß äî îáåäà, íå áîßñü äóðíîãî ãëàçó,
‚åäü êîãî ñóäüáà çàõî÷åò, âñå ðàâíî ïðèêîí÷èò ñðàçó.

àêîíåö çàâåñó ïûëè çàïðèìåòèë ß ñ êóðãàíà.
"‚îò èäåò àìàç, -- ñêàçàë ß, -- îí ðàñêèíóë ñåòü îáìàíà,
óñòü ìîé ìå÷ íåïîáåäèìûé ïîðàçèò çëîäåß-õàíà!"
ˆ òîãäà ìîþ äðóæèíó ñî âñåãî ñîáðàë ß ñòàíà.

Ÿ ñêàçàë äðóæèíå: "ðàòüß, íàøè íåäðóãè -- ëãóíû,
Žáåññèëåòü íàøè ðóêè ïåðåä íèìè íå äîëæíû.
’å, êòî ïàë çà ãîñóäàðß, -- ê íåáåñàì âîçíåñåíû.
àì ëè ìå÷ òàñêàòü áåç äåëà, êîëü íàñòàëè äíè âîéíû?"

‡û÷íûì ãîëîñîì â äîñïåõè ïðèêàçàë ñåáß îáëå÷ü ß,
ˆ íàäåëè ìû êîëü÷óãè, è íàäâèíóëè îïëå÷üß,
ˆ ïîñòðîèë ß äðóæèíó, è ïîâåñèë ñáîêó ìå÷ ß,
ˆ îáðåê â òîò äåíü õàòàâîâ íà ñòðàäàíüß è óâå÷üß.

Œû ïðèáëèçèëèñü. •àòàâû, óâèäàâ ñâåðêàíüå ñòàëè,
Œíå ñ âåëèêîþ äîñàäîé ïðèáëèæåííîãî ïîñëàëè:
"î÷åìó âû íå ñâåðøèëè, òî, ÷òî íàì ïîîáåùàëè?
‚èäß âàñ â âîîðóæåíüå, ìû â çàáîòå è ïå÷àëè".

Ÿ âåëåë ñêàçàòü àìàçó: "‡íàþ óìûñåë ß òâîé,
î íå áûòü òîìó, èçìåííèê, ÷òî çàäóìàíî òîáîé!
Šàê âåëèò îáû÷àé ïðåäêîâ, âûõîäè íà ñìåðòíûé áîé!
‚çßë ß ìå÷ -- è, çíà÷èò, ñêîðî òû ïðîñòèøüñß ñ ãîëîâîé!"

“äàëèëñß òîò ïîñëàíåö, è åãî íå ñëàëè áîëå.
‚ûäàâ çàìûñåë àìàçà, äûì ñòîëáîì ïîäíßëñß â ïîëå.
‚îéñêî âûøëî èç çàñàäû, íåçàìåòíîå äîòîëå,
î íàíåñòü ìíå ïîðàæåíüå íå ñìîãëî ïî áîæüåé âîëå.

‚çßâ êîïüå, ïðîñòåð ß ðóêó è çàêðûë ëèöî çàáðàëîì
ˆ â ñðàæåíüå, ïîëíûé ðâåíüß, ïîëåòåë ñ îòðßäîì ìàëûì.
Ÿ ïðîäâèíóëñß íà ñòàäèé â íàñòóïëåíüå íåáûâàëîì.
î âðàãè ñòîßëè òâåðäî, îáðàçóß âàë çà âàëîì.

“âèäàâ ãóñòûå òîëïû, ïðßìî ê íèì ðâàíóëñß ß.
"Ží áåçóìåö!" -- çàêðè÷àëè ëþäè, â ãðóäü ñåáß áèß.
Ÿ ïðîíçèë ïåðåäîâîãî, íî ñëîìàë êîíåö êîïüß.
Œå÷! •âàëà ðóêå, êîòîðîé ñòàëü íàòî÷åíà òâîß!

Ÿ íà ñòàþ êóðîïàòîê êàê îðåë ñëåòåë ìîãó÷èé,
Ÿ áðîñàë èõ äðóã íà äðóãà, ãðîìîçäèë èç òðóïîâ êó÷è.
’å, êîãî ìåòàë ß â âîçäóõ, êàìíåì ïàäàëè èç òó÷è.
åðåáèë ß â äâóõ îòðßäàõ öâåò èõ âîéñêà íàèëó÷øèé.

î âðàãè ñîìêíóëèñü ñíîâà, îêðóæèâ ìåíß òîëïîþ,
Ÿ ðàçèë èõ áåç ïîùàäû, ïðîëèâàß êðîâü ðåêîþ.
à ñåäëî ìåðòâåö âàëèëñß ïåðåìåòíîþ ñóìîþ.
ƒäå ëèøü ß íè ïîßâëßëñß, âñå áåæàëî ïðåäî ìíîþ.

îçäíî âå÷åðîì ñ êóðãàíà êðèêíóë âðàæèé êàðàóë:
"å çàäåðæèâàéòåñü áîëå! îæèé ãíåâ íà íàñ äîõíóë!
ûëü íàä ïîëåì çàêëóáèëàñü, ñëûøåí ãðîõîò òàì è ãóë.
åóæåëè, âûçâàâ âîéñêî, íàñ ïðîòèâíèê îáìàíóë?"

Žêàçàëîñü: â ñàìîì äåëå, òî èíäèéöû ïîäîñïåëè,
„åíü è íî÷ü îíè ñïåøèëè, ÷òîá ïîìî÷ü ìíå â òðóäíîì äåëå.
å âìåùàëè èõ äîëèíû, íå õâàòàëî èì óùåëèé,
ƒðîìêî áèëè èõ ëèòàâðû, âûëè òðóáû è ñâèðåëè.

‚ áåãñòâî êèíóëèñü õàòàâû, íå ïðîòèâßñü íàøåé ñèëå,
î ïîëßì êðîâàâîé áèòâû ìû â ïîãîíþ ïîñïåøèëè.
ˆç ñåäëà ß âûáèë õàíà, ìû ìå÷è â áîþ ñêðåñòèëè,
îäîñïåâøèå îòðßäû âñåõ ëþäåé åãî ïëåíèëè.

‡àìûêàþùèå íàøè áðàëè âñàäíèêîâ â ïîëîí,
åðåïóãàííûõ è áëåäíûõ, èç ñåäëà èõ ðâàëè âîí.
‡à òðóäû áåññîííîé íî÷è êàæäûé áûë âîçíàãðàæäåí:
‚îïëü èñïóãàííûõ õàòàâîâ äîëåòàë ñî âñåõ ñòîðîí.

àêîíåö ñ êîíåé óñòàëûõ ìû ñîøëè íà ïîëå áðàíè.
Ÿ, ìå÷îì ïîðàíåí â ðóêó, íå çàáîòèëñß î ðàíå.
‚êðóã ìåíß, äèâßñü, òîëïèëèñü âñå ìîè îäíîïîë÷àíå
ˆ â âîñòîðãå íå ðåøàëèñü íàðóøàòü ìîå ìîë÷àíüå.

ˆ âåëèêîãî ïî÷åòà áûë òîãäà ß óäîñòîåí:
Œíå ñâîè áëàãîñëîâåíüß ñëàë, ëèêóß, êàæäûé âîèí.
‚îñïèòàòåëè äèâèëèñü, êàê óðîê èõ áûë óñâîåí,
ˆáî ìíîãî ß îñòàâèë ðàí ãëóáîêèõ è ïðîáîèí.

Ÿ îòðßäû çà äîáû÷åé ðàçîñëàë êîãî êóäà,
ˆ îíè, îáîãàòèâøèñü, âîçâðàòèëèñü áåç òðóäà.
’åõ, êòî æàæäàë íàøåé êðîâè, óñìèðèë ß íàâñåãäà,
ˆ áåç áîß ïðåäî ìíîþ îòâîðèëèñü ãîðîäà.

Žáðàòèëñß ß ê àìàçó: "Ž òâîåé ß çíàë èçìåíå!
îñòàðàéñß æå çàãëàäèòü ýòî çëîå ïðåñòóïëåíüå,
‘äàé âîéñêàì ìîèì íåìåäëß êðåïîñòíûå óêðåïëåíüß,
…ñëè áóäåøü ïðåïèðàòüñß, íå âèäàòü òåáå ïðîùåíüß".

Žòâå÷àë àìàç: "Žòíûíå íåò êîíöà ìîèì íåâçãîäàì,
î äîâåðü òû ìíå âåëüìîæó èç ìîèõ âëàäåíèé ðîäîì,
Ÿ ïîøëþ åãî ñ óêàçîì ê ïîä÷èíåííûì âîåâîäàì,
—òîáû ìîã òû óòâåðäèòüñß íàä ñòðàíîþ è íàðîäîì".

‘ òåì äîâåðåííûì âåëüìîæåé ß ïîñëàë ìîèõ ëþäåé.
Šðåïîñòíûå âîåâîäû ïîßâèëèñü ó äâåðåé.
ˆ ñäàëîñü ìíå áåç ñðàæåíüß ìíîãî ðàçíûõ êðåïîñòåé...
‘ ÷åì ñðàâíþ ß ãðóäû çëàòà â íîâîé âîò÷èíå ìîåé!

‹èøü òîãäà ïî •àòàåòè ß ïðîøåë êàê ïîáåäèòåëü.
Œíå êàçíó ñäàâàë íåìåäëß â êàæäîì ãîðîäå ïðàâèòåëü.
Ÿ ñêàçàë: "óñêàé èíäèéöåâ íå ñòðàøèòñß ìèðíûé æèòåëü,
Ÿ ëþäåé íå æãó ëó÷àìè, èáî ß íå ïîãóáèòåëü!"

‚ñå ñîêðîâèùíèöû áûëè ïåðåïîëíåíû êàçíîþ.
Ÿ íå ìîã áû ïåðå÷èñëèòü âñåõ áîãàòñòâ, äîáûòûõ ìíîþ, --
’àì ïëåíèëñß ïîêðûâàëîì ðßäîì ñ øóáêîé äîðîãîþ, --
’û è ñàì áû âîñõèòèëñß äèâíîé ïðåëåñòüþ òàêîþ!

ˆç êàêîé, íå ïîíèìàþ, èçãîòîâëåííûå òêàíè,
‚ñåõ îíè î÷àðîâàëè, êàê íåáåñíîå ñîçäàíüå.
è ïàð÷è îíè, íè ïðßæè íå èìåëè â îñíîâàíüå,
î ïîäîáíû áûëè ñòàëè, èçëèâàþùåé ñèßíüå.

ˆõ äëß äåâû ñâåòîíîñíîé ß â ïîäàðîê ïðèáåðåã,
ˆ íà òûñß÷å âåðáëþäîâ îòîñëàë öàðþ îáðîê, --
ûë ëþáîé èç òåõ âåðáëþäîâ è êðàñèâ è êðåïêîíîã...
Ÿ õîòåë, ÷òîá äîáðîé âåñòè öàðü ïîðàäîâàòüñß ìîã.


Ž‘‹€ˆ… ’€ˆ‹€ –€ž ˆ„ˆ‰‘ŠŽŒ“ ˆ ‚Ž‡‚€™…ˆ… …ƒŽ € Ž„ˆ“

"‘÷àñòëèâ òû, î öàðü âåëèêèé! -- íàïèñàë ß ”àðñàäàíó. --
‚åðîëîìñòâî è èçìåíà íå ïîøëè íà ïîëüçó õàíó.
å êîðè, ÷òî ñ çàïîçäàíüåì øëþ ß âåñòè ˆíäîñòàíó:
‘êîðî ß ñ ïëåíåííûì õàíîì ïðåä òîáîþ ñàì ïðåäñòàíó".

Ÿ ïðèâåë ñòðàíó â ïîðßäîê è, êàê òðåáîâàë îáû÷àé,
îñïåøèë èç •àòàåòè ñ äðàãîöåííîþ äîáû÷åé.
Œíå âåðáëþäîâ íå õâàòèëî, ñíàðßäèë ß ïîåçä áû÷èé,
“âåí÷àë ñåáß ß ñëàâîé, óäîñòîåííûé îòëè÷èé.

îâåëèòåëß õàòàâîâ âåç ñ ñîáîé ß íà êîíå.
”àðñàäàí, îòåö íàçâàíûé, âñòðåòèë íàñ â ðîäíîé ñòðàíå.
Ží õâàëèë ìåíß è ñëàâèë, è, óòåøåííûé âïîëíå,
Œßãêîé áåëîþ ïîâßçêîé ïîâßçàë îí ðàíó ìíå.

ˆ óñòàâèëè âñþ ïëîùàäü äðàãîöåííûìè øàòðàìè,
—òîá íà ðàäîñòßõ ñî âñåìè ìîã ß âèäåòüñß äðóçüßìè.
‡äåñü âîçëþáëåííûé âëàäûêà ïèðîâàë, ëèêóß ñ íàìè,
ˆ ñèäåë ñî ìíîþ ðßäîì, è äàðèë ìåíß äàðàìè.

„î óòðà ìû âåñåëèëèñü, èëè ñíîâà ìû è ñíîâà
ˆ â ñòîëèöó âîçâðàòèëèñü ïîñëå ïèðøåñòâà íî÷íîãî.
–àðü ñêàçàë: "îçâàòü äðóæèíó! àäè ïðàçäíèêà òàêîãî
Ÿ æåëàþ âèäåòü ïëåííûõ è àìàçà-ïóñòîñëîâà!"

ˆ ïëåíåííîãî àìàçà ß äîñòàâèë â çàë äâîðöà.
à íåãî âçãëßíóë âëàäûêà, êàê íà ãëóïîãî þíöà.
å õîòåë è ß ïîðî÷èòü äâîåäóøíîãî ëæåöà:
“íèæåíüå áåççàùèòíûõ íåäîñòîéíî õðàáðåöà.

”àðñàäàí ëàñêàë õàòàâà, óãîùàë åãî îáåäîì,
Šàê çàáîòëèâûé õîçßèí, ñíèñõîäèë ê åãî áåñåäàì.
àêîíåö ìåíß ïîçâàë îí è ñïðîñèë ïåðåä ðàññâåòîì:
"‡àñëóæèë ëè îí ïðîùåíüå, íàõîäßñü â ïîçîðå ýòîì?"

Ÿ îñìåëèëñß îòâåòèòü: "’àê êàê áîã ïðîùàåò ãðåøíûì,
óäü è òû äîáðîñåðäå÷åí ñ ýòèì ïëóòîì áåçóòåøíûì".
–àðü ñêàçàë åìó: "ðîùàþ è òåáå, è âñåì ìßòåæíûì,
î ñìîòðè íå ïîïàäàéñß, êîëü ê äåëàì âåðíåøüñß ïðåæíèì!"

„åñßòü òûñß÷ äðàõì âëàäûêå óïëàòèòü ïîêëßëñß õàí,
‘âåðõ òîãî, øåëêîâ õàòàâñêèõ ïðèâåçòè èç äàëüíèõ ñòðàí.
–àðü îäåë åãî è ñâèòó, âûäàë êàæäîìó êàôòàí
ˆ âåðíóë èì âñåì ñâîáîäó, íåâçèðàß íà îáìàí.

‘ áëàãîäàðíîñòüþ ñìèðåííîé ïðèíßë ïëåííèê ýòè âåñòè:
"îã ìåíß æàëåòü çàñòàâèë, ÷òî ïîøåë ß ïðîòèâ ÷åñòè,
…ñëè ñíîâà ñîãðåøó ß, çàêîëè ìåíß íà ìåñòå!"
ˆ óåõàë îí, è ñâèòà óñêàêàëà ñ õàíîì âìåñòå.

à çàðå îò ”àðñàäàíà ÷åëîâåê êî ìíå ßâèëñß:
"“æ òðè ìåñßöà, ìîé âèòßçü, êàê ñ òîáîé ß ðàñïðîñòèëñß!
Ÿ íå åçäèë íà îõîòó è ïî äè÷è èñòîìèëñß, --
ðèåçæàé êî ìíå íåìåäëß, åñëè òû íå óòîìèëñß".

àñ îõîòíè÷üè ãåïàðäû îæèäàëè ñ ðàííèõ ïîð,
‘òàòíûõ ñîêîëîâ ñîêîëüíèê âûíîñèë íà öàðñêèé äâîð.
Œîé âëàäûêà ñîëíöåëèêèé áûë îäåò â ïðîñòîé óáîð,
‹èøü âîøåë ß -- è âåñåëüåì çàãîðåëñß öàðñêèé âçîð.

‚ ýòî óòðî âòèõîìîëêó öàðü ñêàçàë ñâîåé ñóïðóãå:
"îñìîòðåòü íà ’àðèýëà ðâóòñß ëþäè èç îêðóãè,
‚åñåëèò îí ëþäßì ñåðäöå, èñöåëßåò èõ íåäóãè,
îòîìó òåáß, öàðèöà, îá îäíîé ïðîøó óñëóãå:

’àê êàê íàøåé þíîé äî÷êå áûòü íàçíà÷åíî öàðèöåé,
óñòü îíà, êðàñà äåìà, ïîðàçèò ñåðäöà ñòîðèöåé.
îñàäè åå ñ ñîáîþ íà ïèðó ïðåä âñåé ñòîëèöåé,
Ÿ ïðèäó, âåðíóâøèñü ñ ïîëß, ëþáîâàòüñß ñâåòëîëèöåé".

Œû îõîòèëèñü â äîëèíå ó ïîäíîæüß äèêèõ ñêàë.
Œíîãî áûëî ãîí÷èõ â ïîëå, ñîêîë â âîçäóõå âèòàë.
î, íå êîí÷èâ ïåðåõîäà, öàðü âåðíóòüñß ïîæåëàë,
„àæå òåõ, ÷òî â ìß÷ èãðàëè, íà âòîðîé èãðå ïðåðâàë.

‹þäè æäàëè íàñ íà êðîâëßõ è òîëïèëèñü íà ìàéäàíå.
Ÿ, êàê âîèí-ïîáåäèòåëü, åõàë â ïûøíîì îäåßíüå.
ëåäíîëèöûé, ñëîâíî ðîçà, ïðèâëåêàë ß èõ âíèìàíüå,
ˆ íåìàëî ëþáîïûòíûõ ïîòåðßëî òàì ñîçíàíüå.

Ÿ óêðàøåí áûë ÷àëìîþ, ÷òî ñóäüáà ìíå â äàð ïîñëàëà,
ˆ îíà ñâîåé êðàñîþ ìíå âåëè÷üß ïðèäàâàëà.
–àðü ñîøåë ñ êîíß, è âìåñòå ìû âîøëè ïîä ñâîäû çàëà,
ˆ óâèäåë ß ñâåòèëî, è äóøà çàòðåïåòàëà!

‚ çîëîòèñòîì îäåßíüå, ðîåì äåâ îêðóæåíà,
îßâèëàñü ïðåäî ìíîþ, ëó÷åçàðíàß, îíà.
ëåñêîì äèâíîãî ñèßíüß îçàðèëàñü âñß ñòðàíà,
‚ ðîçàõ ãóá áëèñòàëè ïåðëû, èçëèâàß ïëàìåíà.

óêó ß íîñèë â ïîâßçêå èç òîí÷àéøåãî âèññîíà.
“âèäàâ ìåíß, öàðèöà ïîäíßëàñü, ëèêóß, ñ òðîíà,
–åëîâàëà, ñëîâíî ñûíà, ãîâîðèëà áëàãîñêëîííî:
"å îïðàâßòñß õàòàâû ïîñëå ýòîãî óðîíà".

‘åë ß ðßäîì ñ ãîñóäàðåì, ýòî ìíå ïðèßòíî áûëî:
ðåäî ìíîþ âîññåäàëà òà, ÷åé ëèê ñâåòëåé ñâåòèëà.
Ÿ òàéêîì ñìîòðåë íà äåâó, âçîð îíà íå îòâîäèëà,
åç íåå ìíå æèçíü êàçàëàñü íåíàâèñòíîé, êàê ìîãèëà.

ˆ îïßòü ïðèëè÷íûé ñàíó öàðü óñòðîèë ïûøíûé ïèð,
ˆ òàêèõ ïèðîâ âåñåëûõ íå âèäàë äîñåëå ìèð.
’àì íà êóáêàõ êðàñîâàëèñü áèðþçà, ðóáèí, ñàïôèð,
’àì íå ñìåë îñòàòüñß òðåçâûì íè äðóæèííèê, íè âàçèð.

Žòäàâàëñß ß âåñåëüþ, îáîæàíèåì òîìèìûé,
îòóõàë îò íåæíûõ âçîðîâ ìîé îãîíü íåóãàñèìûé,
î, ëþäåé îñòåðåãàßñü, ß ñêðûâàë âîñòîðã íåçðèìûé...
…ñòü ëè ÷òî íà ñâåòå ñëàùå ñîçåðöàíèß ëþáèìîé?

–àðü âåëåë ïåâöàì óìîëêíóòü. ‹þäè ãîëîâû ñêëîíèëè.
"’àðèýë, -- ñêàçàë âëàäûêà, -- íàñ îáðàäîâàë íå òû ëè?
Œû, êàê âèäèøü, âåñåëèìñß, à õàòàâû ïðèóíûëè.
‚åñü íàðîä òîáîé ãîðäèòñß è òâîåé äèâèòñß ñèëå.

‚ äðàãîöåííûå îäåæäû ìû äîëæíû òåáß îáëå÷ü,
’âîåãî, îäíàêî, ïëàòüß ìû ñíèìàòü íå áóäåì ñ ïëå÷.
‘òî ñîêðîâèùíèö â íàãðàäó äàì òåáå ß, êîí÷èâ ðå÷ü,
Œîæåøü ñøèòü íàðßä ïî âêóñó, îñòàëüíîå ïðèáåðå÷ü".

‘íîâà öàðü âîññåë äîâîëüíûé. ‘íîâà àðôû çàèãðàëè,
‘íîâà ìû, ïåâöàì âíèìàß, áåçìßòåæíî ïèðîâàëè.
àñ ïîêèíóëà öàðèöà, òîëüêî ñóìåðêè íàñòàëè,
Œû æ äî íî÷è âåñåëèëèñü, ïîçàáûâ ñâîè ïå÷àëè.

àêîíåö èç äîñòàêàíîâ áîëüøå ïèòü íå ñòàëî ìî÷è.
Ÿ óøåë â îïî÷èâàëüíþ, ëèøü íàñòàëî âðåìß íî÷è.
†åã ìåíß îãîíü ëþáîâíûé ñ êàæäûì ÷àñîì âñå æåñòî÷å,
‹èêîâàë ß, âñïîìèíàß, êàê åå ñìîòðåëè î÷è.

ˆ ñêàçàë ìíå ìîé ïðèñëóæíèê: "‚ñß çàêóòàíà ÷àäðîé,
‚èòßçü, íåêàß äåâèöà õî÷åò âèäåòüñß ñ òîáîé".
Ÿ âñêî÷èë ñ äðîæàùèì ñåðäöåì, âñòðåòèë äåâó êàê øàëüíîé,
ˆ íàïåðñíèöà öàðåâíû ïðîñêîëüçíóëà â ìîé ïîêîé.

‚ñòðåòèë ß €ñìàò ñ âîñòîðãîì, íå ïîçâîëèë ïîêëîíèòüñß,
îñàäèë ñ ñîáîþ ðßäîì, ÷òîá áåñåäîé íàñëàäèòüñß,
‘òàë ðàññïðàøèâàòü: "‘êàæè ìíå, êàê æèâåò ìîß öàðèöà --
’à, ñ êåì äåðåâî àëîý êðàñîòîþ íå ñðàâíèòñß?

ƒîâîðè î òîì ñâåòèëå, ÷òî ñâåëî ìåíß ñ óìà!"
"‚èòßçü, -- ìîëâèëà äåâèöà, -- âñå ñêàæó òåáå ñàìà.
‚î äâîðöå äðóã äðóãó íûí÷å âû ïîíðàâèëèñü âåñüìà,
Žñòàëüíîå, êîëü çàõî÷åøü, òû óçíàåøü èç ïèñüìà".


Ž‘‹€ˆ… …‘’€-„€…„†€ Š …… ‚Ž‡‹ž‹…ŽŒ“

‚îò ïîñëàíüå òîé, ÷åé îáðàç ïëàìåíååò íàä âñåëåííîé:
"‚èòßçü, òû ñèßë ñåãîäíß, ñëîâíî êàìåíü äðàãîöåííûé!
à êîíå òû ì÷àëñß ëèõî, êðàñîòîé äèâèë îòìåííîé, --
‘ëàäêèõ ñëåç ìîèõ ïðè÷èíà ìíå êàçàëàñü íåñðàâíåííîé.

‚îñõâàëßòü òåáß äîëæíà ß îò âîñõîäà äî çàêàòà,
î, óâû, ñ òîáîé â ðàçëóêå ß îò÷àßíüåì îáúßòà.
àäè ëüâà ëåëååò ñîëíöå ïðåëåñòü ðîçû è àãàòà,
ˆ êëßíóñü òåáå ñâåòèëîì, ÷òî âåðíà òåáå ß ñâßòî.

ˆ õîòß òû íå íàïðàñíî ïðîëèâàåøü ñëåç ïîòîê, --
å ïå÷àëüñß, óìîëßþ, -- ãîðå âèòßçþ íå âïðîê.
Šòî èç íàñ ñîáîþ êðàøå, ýòî çíàåò òîëüêî áîã.
Ÿ õî÷ó, ÷òîá òû âóàëüþ êðàñîòó ìîþ îáëåê.

’û óêðàñü ìåíß âóàëüþ ÷óæåñòðàííîé, äîðîãîþ,
—òîá ïðåêðàñíûé òâîé ïîäàðîê íåðàçëó÷åí áûë ñî ìíîþ,
‘àì íîñè ìîå çàïßñòüå, ß äàðþ åãî ãåðîþ, --
àìßòü ýòîé äèâíîé íî÷è äà ïðåáóäåò âåê ñ òîáîþ!"

‡àñòîíàâ ïðè ýòîì ñëîâå, ñëîâíî çâåðü â íî÷è òóìàííîé,
’àðèýë çàïßñòüå òðîíóë: "‚îò îí, äàð ìîåé æåëàííîé!"
‘íßë ñ ðóêè åãî, ðûäàß, óäðó÷åí äóøåâíîé ðàíîé,
ˆ, ïðèëüíóâ ê íåìó óñòàìè, ïàë íà çåìëþ áåçäûõàííûé.

Šàê ìåðòâåö ïåðåä ìîãèëîé, îí ëåæàë, òîñêîé óáèò.
à ãðóäè òåìíåëè ïßòíà îò óäàðîâ î ãðàíèò.
ëåäíûé ëèê €ñìàò òåðçàëà, èñòîðãàß êðîâü ëàíèò,
ˆ âîäîþ îðîøàëà äðóãà, ìåðòâîãî íà âèä.

€âòàíäèë ñìîòðåë íà áðàòà, ïîëíûé ãîðß è âîëíåíüß.
‘ëåçû äåâû ïðîæèãàëè íåïîäâèæíûå êàìåíüß.
àêîíåö î÷íóëñß âèòßçü è ñêàçàë ÷åðåç ìãíîâåíüå:
"Šðîâü ìîß -- äîáû÷à ðîêà. Šàê íå óìåð â ýòîò äåíü ß?"

ëåäíûé, îí ïðèñåë íà ëîæå, ïîñìîòðåë êàê áåñíîâàòûé,
ðèíèìàß öâåò øàôðàíà, ðîçà ñòàëà æåëòîâàòîé.
ˆ ìîë÷àë îí äîëãî-äîëãî, óäðó÷åí ñâîåé óòðàòîé,
ˆ íå ðàäîâàëñß æèçíè, áåçíàäåæíîñòüþ îáúßòûé.

ˆ ñêàçàë îí €âòàíäèëó: "•îòü òåìíî ìîå ñîçíàíüå,
„ëß òåáß ß ïîïûòàþñü äîâåðøèòü ïîâåñòâîâàíüå,
îòîìó ÷òî âñòðå÷à ñ äðóãîì ïîðîæäàåò óïîâàíüß...
“äèâëßþñü, êàê æèâó ß, íåñìîòðß íà âñå òåðçàíüß.

’àê €ñìàò ñåñòðû äîðîæå ñòàëà ñåðäöó ìîåìó,
Œíå äàëà îíà çàïßñòüå -- äàð, ïðèëîæåííûé ê ïèñüìó.
Ÿ ñêàçàë, ÷òî òî çàïßñòüå äåâû ñ ðàäîñòüþ ïðèìó,
…é æå äàë âóàëü èç òêàíè, íå èçâåñòíîé íèêîìó".


Ž‘‹€ˆ… ’€ˆ‹€ ‚Ž‡‹ž‹…Ž‰ ˆ ‘‚€’Ž‚‘’‚Ž …‘’€-„€…„†€

Ÿ ïèñàë â îòâåò: "Ž ñîëíöå! ‘âåò, íèñïîñëàííûé òîáîþ,
“ñìèðèâ ìîþ îòâàãó, îâëàäåë ñåãîäíß ìíîþ.
Šàê áåçóìåö, óïèâàþñü ß òâîåþ êðàñîòîþ...
—åì âîçäàì òåáå çà ýòî, åñëè ß âíèìàíüß ñòîþ?

àíüøå ß â æèâûõ îñòàëñß ïî òâîåé ëèøü áëàãîñòûíå,
ˆ îïßòü ìåíß, áåçóìöà, îñ÷àñòëèâèëà òû íûíå.
„ëß ìåíß òâîå çàïßñòüå äðàãîöåííåå ñâßòûíè, --
‘ íèì, âåñåëèåì îáúßòûé, çàáûâàþ ß óíûíüå.

‚èäèò áîã, òâîå æåëàíüå ß õîòåë ïðåäóïðåäèòü!
Ÿ âóàëü òåáå çà ñ÷àñòüå ïî÷èòàë áû ïîäàðèòü.
Ž, ïðèäè êî ìíå íà ïîìîùü! îìîãè áåçóìöó æèòü!
àçâå ß êîãî äðóãîãî â ñîñòîßíüå ïîëþáèòü?"

„åâà òîò÷àñ óäàëèëàñü. Ÿ çàäóìàëñß óñòàëî.
ˆ öàðåâíà ïðåäî ìíîþ â ñíîâèäåíèè ïðåäñòàëà.
‚çäðîãíóë ß è ïðîáóäèëñß, è åå êàê íå áûâàëî.
‚ñïîìèíàß ãîëîñ ìèëûé, ß óæå íå ñïàë íèìàëî.

àíî óòðîì öàðü ñ öàðèöåé âî äâîðåö ìåíß ïîçâàëè.
Ÿ, ïîêîðíûé âëàñòåëèíó, ïîßâèëñß â öàðñêîì çàëå.
–àðü ñ öàðèöåé, òðè âàçèðà òàì áîëüøîé ñîâåò äåðæàëè.
Œíå îíè, êàê àìèðáàðó, ñåñòü íàïðîòèâ ïðèêàçàëè.

–àðü ñêàçàë: "î áîæüåé âîëå ìû -- íà ñêëîíå íàøèõ äíåé.
‚ðåìß ñòàðîñòè ïîäõîäèò, âðåìß áåäñòâèé è ñêîðáåé.
„àðîâàë íàì áîã öàðåâíó, íå ïîñëàë íàì ñûíîâåé.
Œû åå, êàê ñûíà, ëþáèì è çàáîòèìñß î íåé.

ûí÷å ìû öàðåâíó áðàêîì ñî÷åòàòü äîëæíû çàêîííûì.
…é ñóïðóã äîñòîéíûé íóæåí. ƒäå, ñêàæè, íàéòè åãî íàì?
óäåò îí õðàíèòü äåðæàâó è âëàäåòü èíäèéñêèì òðîíîì,
“ãðîæàòü ñòðàíå âîéíîþ îí íå äàñò èíîïëåìåííûì".

Ÿ ñêàçàë: "ðèñêîðáíî ñåðäöó, ÷òî òâîðåö âàì íå äàë ñûíà!
î ïðåêðàñíàß öàðåâíà -- óïîâàíüå ãîñïîäèíà.
îðîäíèòüñß ñ âàìè -- ñ÷àñòüå äëß ëþáîãî âëàñòåëèíà.
‚àì, ïðàâèòåëßì, èçâåñòåí îáðàç ñâàäåáíîãî ÷èíà".

Œû ñîâåòîâàòüñß ñòàëè. Ÿ îò ãîðß ïîìåðòâåë,
îíèìàß, ÷òî íå â ñèëàõ èçìåíèòü òå÷åíüå äåë.
–àðü ñêàçàë ìíå: "˜àõ •îðåçìà ãîðäåëèâ, ìîãó÷ è ñìåë, --
…ñëè îí îòäàñò íàì ñûíà, áóäåò ñëàäîê íàø óäåë".

ûëî âèäíî: öàðü ñ öàðèöåé ïðåäðåøèëè âñå çàðàíå,
‘ëèøêîì ßâíî íà ñîâåòå ñîâïàäàëè èõ æåëàíüß.
Ÿ âñòóïèòü ñ ìîèì âëàäûêîé íå ðåøèëñß â ïðåðåêàíüå
ˆ ìîë÷àë, êàê ïðàõ íè÷òîæíûé, ïîòåðßòü áîßñü ñîçíàíüå.

"˜àõ, -- ïðîìîëâèëà öàðèöà, -- ãîñóäàðü âåñüìà îòìåííûé,
óäåò ñûí åãî ïîä ïàðó íàøåé äî÷êå íåñðàâíåííîé".
—òî ß ìîã ñêàçàòü íà ýòî åé, âëàäû÷èöå íàäìåííîé?
‘îãëàñèëñß ß, íåñ÷àñòíûé, çàïßòíàë ñåáß èçìåíîé.

–àðü îòïðàâèë ê õîðåçìèéöó íàèëó÷øèõ èç ëþäåé:
"˜àõ! àñëåäíèêà ïðåñòîëà ß ëèøåí â ñåìüå ìîåé.
Ÿ âçðàñòèë öàðåâíó-äî÷êó, íå èìåß ñûíîâåé,
„à ïðèáóäåò òâîé öàðåâè÷ è ñóïðóãîì áóäåò åé!"

‹þäè áûñòðî âîçâðàòèëèñü, îòßã÷åííûå äàðàìè.
˜àõ îòâåòèë èì òàêèìè áëàãîñêëîííûìè ñëîâàìè:
"„àðîâàë íàì âñåäåðæèòåëü òî, ÷òî ìû æåëàëè ñàìè.
Šòî æ îòêàæåòñß îò äåâû? åò òàêîãî ìåæäó íàìè!"

ˆ îïßòü çà íàðå÷åííûì öàðåäâîðöû ïîëåòåëè:
"å çàäåðæèâàéñß, âèòßçü, è íå ìåäëè â ýòîì äåëå!"
Šàê-òî ðàç, óñòàâ íà ïîëå, ß ëåæàë â ñâîåé ïîñòåëè.
‘åðäöå, ãîðåñòüþ òîìèìî, íå ìå÷òàëî î âåñåëüå.

Œíå íîæîì ïðîíçèòü õîòåëîñü ñåðäöå, ïîëíîå òîñêîé...
‚äðóã €ñìàò ñëóãó ïðèñëàëà ñ âåñòüþ êðàòêîþ òàêîé:
"’à, ÷åé ñòàí ñòðîéíåé àëîý, õî÷åò âèäåòüñß ñ òîáîé.
ðèõîäè íåìåäëß, âèòßçü, â áàøíþ äåâû ìîëîäîé!"

à êîíß ß ñåë, ïîåõàë è âîøåë â åå îãðàäó,
ˆ €ñìàò ó âõîäà â áàøíþ ïîâñòðå÷àë, ïðîéäß ïî ñàäó.
Ÿ ïå÷àëü åå çàìåòèë ïî ñëåçàì åå è âçãëßäó,
ˆ, âñòðåâîæåííûé, íå ñìåë ß ïðî ñâîþ ñïðîñèòü îòðàäó.

‘êîðáü ñåñòðû ìîåé íàçâàíîé â ýòîò äåíü ìåíß ñìóòèëà, --
„åâà, êàê áûâàëî ðàíüøå, íå ñìåßëàñü, íå øóòèëà,
å ñêàçàëà ìíå íè ñëîâà, òîëüêî ïëàêàëà óíûëî,
‡àðîíèâ òðåâîãó â ñåðäöå, ðàí ìîèõ íå èñöåëèëà.

òà ïëà÷óùàß äåâà, íå âñòóïàß â ðàçãîâîð,
ðîâåëà ìåíß â ïîêîè è îòêèíóëà êîâåð,
ˆ óâèäåë ß öàðåâíó, è óçíàë åå óáîð,
î ëó÷è åå íå ãðåëè, êàê áûâàëî äî ñèõ ïîð.

“ïàäàëî íà çàâåñó îò íåå ïîäîáüå ñâåòà,
î áûëà îíà íåáðåæíî â ýòîò ñêîðáíûé ÷àñ îäåòà.
‚ òîì æå ïëàòüå èçóìðóäíîì, íà òàõòå òîãî æå öâåòà
‚ñß â ñëåçàõ ñèäåëà äåâà, íà ïîêëîí íå äàâ îòâåòà.

Šàê íà âûñòóïå óòåñà ãðîìîíîñíàß òèãðèöà,
à ìåíß ñìîòðåëà ãíåâíî îìðà÷åííàß äåâèöà.
è ëóíà, íè ñîëíöå â íåáå íå ìîãëè áû ñ íåé ñðàâíèòüñß...
àêîíåö îíà ïðèâñòàëà ïðåäî ìíîé, ìîëíèåëèöà.

"‹æåö! -- âîñêëèêíóëà öàðåâíà. -- ‚åðíî, íåò â òåáå ñòûäà,
Šîëü, íàðóøèâ ñëîâî êëßòâû, òû ïîñìåë âîéòè ñþäà!
îã âîçäàñò òåáå çà ýòî, æäè òåïåðü åãî ñóäà!"
Ÿ ñêàçàë: "Žòêðîé, î ñîëíöå, â ÷åì îíà, ìîß áåäà?

Šàê ìîãó ß îïðàâäàòüñß, êîëü òåáß íå ðàçóìåþ?
‡à êàêèå ïðåñòóïëåíüß ïðåä òîáîþ ß áëåäíåþ?"
î îíà ìíå îòâå÷àëà: "—òî ñëîâà òåáå, çëîäåþ!
Žáìàíóëàñü ß ïî-æåíñêè, ñòàâ âîçëþáëåííîé òâîåþ!

Žòäàþò ìåíß íàñèëüíî çà öàðåâè÷à ÷óæîãî,
’û íà ýòî ñîãëàñèëñß, íå ñêàçàë îòöó íè ñëîâà.
’û ñâîþ íàðóøèë êëßòâó, òû ïîõîæ íà ïóñòîñëîâà,
ˆ îòíûíå çà ïðèòâîðñòâî ß îòìñòèòü òåáå ãîòîâà.

ˆëü íå ïîìíèøü, âåðîëîìíûé, êàê òû ïëàêàë è ñòîíàë,
Šàê òåáå ëåêàðñòâî ëåêàðü ïðèíîñèë è ïîäàâàë?
‘ êåì òåïåðü ñðàâíþ òåáß ß, ïåðåìåí÷èâûé áàõâàë?
Žò òåáß ß îòðåêàþñü, èáî òû íåâåðåí ñòàë.

óäü âëàäûêè íàøè ïðàâû, áóäü îíè ñîâñåì íåïðàâû, --
Šòî á íè ïðàâèë ˆíäîñòàíîì, ß -- íàñëåäíèöà äåðæàâû!
Ÿ íå äàì òåáå, èçìåííèê, ïðîäîëæàòü òâîè çàáàâû:
’û ëóêàâ, è âñå ñòðåìëåíüß ó òåáß, êàê òû, ëóêàâû.

Ÿ òåáß çàñòàâëþ ñêðûòüñß èç îòöîâñêîãî ïðåäåëà.
å óéäåøü ïî äîáðîé âîëå -- óëåòèò äóøà èç òåëà!
’û ïîäîáíîé ìíå íå ñûùåøü, êàê áû ñåðäöå íè áîëåëî!"
"ƒîðå ìíå!" -- ïðè ýòîì ñëîâå ñòîí ðàçäàëñß ’àðèýëà. --

Ÿ òîãäà âîñïðßíóë äóõîì îò òàêèõ åå ðå÷åé,
ˆ âçãëßíóë, ïîäíßâ çåíèöû, â ãëóáèíó åå î÷åé.
“äèâëßþñü, êàê æèâó ß, ðàçëó÷åí íàâåêè ñ íåé!
î÷åìó, î ìèð êîâàðíûé, æàæäåøü êðîâè òû ìîåé!

à êîâðå Šîðàí îòêðûòûé ß çàìåòèë ïðåä öàðåâíîé.
‚çßâ Šîðàí, ïðîñëàâèë áîãà ß ìîëèòâîþ äóøåâíîé.
Ÿ ñêàçàë: "Œåíß, î ñîëíöå, òû ñïàëèëà ðå÷üþ ãíåâíîé,
î ïîñëóøàé, ÷òî ñêàæó ß î ñóäüáå ìîåé ïëà÷åâíîé.

’î, î ÷åì ñêàæó òåáå ß, áóäåò ïðàâäîþ ñâßòîþ,
Šîëü ñîëãó, ïóñêàé âñå íåáî ïîòåìíååò íàäî ìíîþ!
’û ñàìà ñåé÷àñ óâèäèøü: íå çàïßòíàí ß âèíîþ!"
"ƒîâîðè!" -- îíà ñêàçàëà è êèâíóëà ãîëîâîþ.

Ÿ ñêàçàë: "Šîëü ñëîâîì êëßòâû ß, íåñ÷àñòíûé, ïðåíåáðåã,
óñòü è ìîëíèè è ãðîìû íà ìåíß îáðóøèò áîã!
àçâå ß ëþáâè áëàæåíñòâî áåç òåáß èçâåäàòü ìîã?
àçâå ß æèâûì îñòàíóñü, êîëü ïðîíçèò ìåíß êëèíîê?

–àðü ìåíß â ñâîè ÷åðòîãè ïðèãëàñèë íà ñîâåùàíüå.
—óæåñòðàííîãî ñóïðóãà îí èçáðàë òåáå çàðàíå.
—òî ß ìîã ñ öàðåì ïîäåëàòü, çàòåâàß ïðåðåêàíüß?
‘îãëàñèëñß ß, íà âðåìß çàòàèâ ñâîè ñòðàäàíüß.

Šàê ß ìîã ñ âëàäûêîé ñïîðèòü, åñëè îí íå ïîíßë ßñíî,
—òî ñòðàíå áåç ãîñóäàðß áûòü ïîèñòèíå îïàñíî?
Ÿ îäèí èìåþ ïðàâî çäåñü öàðèòü åäèíîâëàñòíî.
óñòü èäåò ñþäà öàðåâè÷. Ží èäåò ñþäà íàïðàñíî!

Ÿ ñêàçàë ñåáå: "îäóìàé, íóæíî âûáðàòü íîâûé ïóòü,
îðàçìûñëèâ íà äîñóãå, ëåãêîìûñëåííûì íå áóäü".
“æ õîòåëîñü ìíå, êàê çâåðþ, óáåæàòü êóäà-íèáóäü,
î òåáß, ìîå ñâåòèëî, ðàçâå ìîã ß îáìàíóòü?

àäè ñåðäöà, êàê íà ðûíêå, òîðãîâàë ß òàì äóøîþ..."
‹èâåíü, ðîçó ëåäåíèâøèé, âäðóã ïîâåßë òåïëîòîþ.
ßä ñèßþùèõ æåì÷óæèí ïðèîòêðûëñß ïðåäî ìíîþ.
"…ñëè òàê, -- ñêàçàëà äåâà, -- íå çàïßòíàí òû âèíîþ.

àçâå ß ìîãó ïîâåðèòü, ÷òî èçáðàë òû ïóòü îáìàíà,
—òî ãðåøèøü òû ïðîòèâ áîãà íàä ñòðàíèöàìè Šîðàíà!
’û ðóêè ìîåé íåìåäëß ïîïðîñè ó ”àðñàäàíà,
—òîá âîññåñòü òåáå íà òðîíå ãîñóäàðåì ˆíäîñòàíà!"

’óò îíà, çàáûâ î ãíåâå, ñòàëà ëàñêîâà ñî ìíîé, --
’î ëü ñîøëî íà çåìëþ ñîëíöå, òî ëè ìåñßö ìîëîäîé.
Žáëàñêàëà è âïåðâûå óñàäèëà ïðåä ñîáîé,
‚ ñåðäöå íåæíûìè ñëîâàìè ïîòóøèëà ïëàìåíü ìîé.

"Œóäðåöó, -- îíà ñêàçàëà, -- òîðîïèòüñß íå ïðèñòàëî,
îñòóïèòü îí òàê îáßçàí, ÷òîá äóøà íå ãîðåâàëà.
…ñëè òû çàäåðæèøü ãîñòß, ïîðàçèò òåáß îïàëà,
ˆ òîãäà íàä ˆíäîñòàíîì ðàçðàçèòñß áåä íåìàëî.

…ñëè æ ãîñòü ñþäà ïðèåäåò è ðåøèò íà ìíå æåíèòüñß,
Œû ðàññòàíåìñß è â òðàóð îáðàòèòñß áàãðßíèöà.
óäåì ìû ñ òîáîþ ïëàêàòü, à âëàäûêè âåñåëèòüñß.
åò, íå äîëæíî ÷óæåñòðàíöó â ˆíäîñòàíå óòâåðäèòüñß!"

Ÿ ñêàçàë: "å äàé-òî áîæå, ÷òîá ïðèåõàë ê íàì æåíèõ!
‹èøü ïðèáóäóò õîðåçìèéöû, ß ñóìåþ âñòðåòèòü èõ.
óñòü îíè óçíàþò ñèëó è ïðîâîðñòâî ðóê ìîèõ.
îñëå áèòâû ìû ïîñìîòðèì, ÷òî îñòàíåòñß îò íèõ!"

î öàðåâíà îòâå÷àëà: "å âåëèò ðàññóäîê çäðàâûé,
—òîáû ß áûëà ïðè÷èíîé ýòîé ßðîñòè êðîâàâîé.
‹èøü öàðåâè÷à óáåé òû, íå ãðîçè äðóãèì ðàñïðàâîé.
Šóñò ñóõîé çàçåëåíååò òàì, ãäå ñóä òâîðèòñß ïðàâûé.

‘äåëàé òàê, ãåðîé îòâàæíûé, íàäåëåííûé ñèëîé ëüâèíîé:
†åíèõà óáèâ óêðàäêîé, íå ñðàæàéñß òû ñ äðóæèíîé.
’û åãî åäèíîâåðöåâ íå ðàâíßé ñ ïðîñòîé ñêîòèíîé, --
‘åðäöå âûíåñòè íå â ñèëàõ ýòîé êðîâè íåïîâèííîé.

Žáúßâè òû ”àðñàäàíó, ÷òîá íå âïàñòü â âåëèêèé ñðàì:
"àøà ˆíäèß âîâåêè íå äîñòàíåòñß âðàãàì.
ˆç îòöîâñêîãî íàñëåäüß ß íè äðàõìû íå îòäàì.
Ÿ ñîæãó òâîþ ñòîëèöó, åñëè áóäåøü òû óïðßì!"

Žáî ìíå íå íà÷èíàé òû ñ ãîñóäàðåì ðàçãîâîðà,
óñòü íå äóìàåò âëàäûêà, ÷òî ëþáîâü -- ïðè÷èíà ñïîðà.
óäåò öàðü ìîëèòü è ïëàêàòü, îí íå âûíåñåò ïîçîðà,
Ÿ â òâîè îòäàìñß ðóêè, è íà òðîí âçîéäåì ìû ñêîðî".

òîò çàìûñåë öàðåâíû ìíå, áåçóìöó, ïîëþáèëñß,
ˆ îïßòü, ñ ìå÷îì â äåñíèöå, ñåðäöåì ß âîñïëàìåíèëñß.
•îòü óäåðæèâàëà äåâà, ñ íåþ áûñòðî ß ïðîñòèëñß,
î îáíßòü ìîå ñâåòèëî íà ïðîùàíüå íå ðåøèëñß.

‘ áîëüþ î÷è îòîðâàë ß îò äåâè÷åñêèõ êðàñîò,
ˆ âåëà ìåíß ðàáûíß, ïðîâîæàß äî âîðîò,
ˆ óøåë ß, êàê áåçóìíûé, è â ïå÷àëüíûé âå÷åð òîò
‡à åäèíñòâåííóþ ðàäîñòü âûíåñ òûñß÷ó íåâçãîä.


ˆ…‡„ •Ž…‡Œˆ‰‘ŠŽƒŽ –€…‚ˆ—€ ˆ ƒˆ…‹œ …ƒŽ Ž’ “Šˆ ’€ˆ‹€

"ƒîñóäàðü, æåíèõ ïðèåõàë!" -- îáúßâèë öàðþ ãëàøàòàé.
Œîã ëè çíàòü æåíèõ, êàêîþ áîã ãðîçèò åìó ðàñïëàòîé?
îçàáûë ïå÷àëü âëàäûêà, ñâåòëîé ðàäîñòüþ îáúßòûé,
ˆ âåëåë ìíå ñåñòü ñ ñîáîþ â öàðñêîé ãîðíèöå áîãàòîé.

–àðü ñêàçàë: "„à áóäåò íûíå äåíü âåëèêîãî âåñåëüß!
‘âàäüáó ðàäîñòíóþ ñïðàâëþ ïîñðåäè ñâîèõ çåìåëü ß.
óñòü ñîêðîâèùà íåìåäëß ïðèíåñóò èç ïîäçåìåëüß!
‘êóïîñòü -- ïðèçíàê ñêóäîóìüß. ‚ñå ðàçäàì, ÷åì æèë äîñåëü ß!"

‡à ñîêðîâèùàìè òîò÷àñ ß ïîñëàë ìîèõ ëþäåé.
•îðåçìèåö âñêîðå ïðèáûë ñ ïûøíîé ñâèòîþ ñâîåé.
ƒîðîæàíå è âåëüìîæè âûøëè ÷åñòâîâàòü ãîñòåé.
„ëß ñîáðàâøåãîñß âîéñêà íå õâàòàëî ïëîùàäåé.

–àðü ñêàçàë: "“êðàñüòå ãîðîä äðàãîöåííûìè øàòðàìè!
óñòü ïðèåõàâøèé öàðåâè÷ îòäûõàåò òàì ñ äðóçüßìè.
ðèêàæè âîéñêàì, ÷òîá âûøëè ïèð îòïðàçäíîâàòü ñ ãîñòßìè.
‘àì æå, âñòðåòèâ õîðåçìèéöà, îñòàâàéñß âìåñòå ñ íàìè".

ëîùàäü êðàñíûìè øàòðàìè ìû óñòàâèëè ìãíîâåííî.
•îðåçìèåö âúåõàë â ãîðîä è ñîøåë ñ êîíß ñòåïåííî.
–àðåäâîðöû èç ïîêîåâ øëè ê íåìó -- çà ñìåíîé ñìåíà,
ˆ âîéñêà âîêðóã ñòîßëè, ñîáèðàßñü ïîñòåïåííî.

‚ñå, ÷òî íàäîáíî, èñïîëíèâ, ß ê ñåáå âåðíóëñß â äîì.
“òîìèâøèñü íà ïðèåìå, ß õîòåë çàáûòüñß ñíîì.
‚äðóã €ñìàò ðàáà ïðèñëàëà ñ çàïå÷àòàííûì ïèñüìîì:
"’à, ÷åé ñòàí ñòðîéíåé àëîý, æäåò òåáß â ñàäó ñâîåì".

Ÿ ïîåõàë, íî ó áàøíè ëèøü îäíà €ñìàò ðûäàëà.
Ÿ ñïðîñèë: "Ž ÷åì òû ïëà÷åøü, çàâåðíóâøèñü â ïîêðûâàëî?"
"‚èòßçü, -- ìîëâèëà äåâèöà, -- áîëüøå ñèë óæå íå ñòàëî
‡àùèùàòü òâîè ïîñòóïêè. Ÿ ãîæóñü íà ýòî ìàëî".

Œû âîøëè. ˆ, ñëîâíî ñîëíöå, îñâåùàß òüìó àëüêîâà,
à ìåíß âçãëßíóëà äåâà ðàçäðàæåííî è ñóðîâî.
"—òî òû æäåøü? -- îíà ñïðîñèëà. -- àçâå æåðòâà íå ãîòîâà?
ˆëü îïßòü ìåíß çàáûë òû? ˆëü îáìàíûâàåøü ñíîâà?"

ðî÷ü ß áðîñèëñß îò äåâû è âîñêëèêíóë, âåñü â îãíå:
"óäåøü çíàòü, êîãî ëþáëþ ß è íà ÷üåé ß ñòîðîíå!
àçâå äîáëåñòü ïîëêîâîäöà èçìåíèëà íûí÷å ìíå,
—òîáû äåâå ïðèõîäèëîñü ïîíóæäàòü ìåíß ê âîéíå?"

‘îòíþ âîèíîâ ß ïîäíßë è ñêàçàë: "ƒîòîâüòåñü ê áîþ!"
ˆ íà ïëîùàäü ÷åðåç ãîðîä ïîëåòåëè ìû ñòðåëîþ.
‚îçëåæàë æåíèõ íà ëîæå, ðàñïðîñòåðòûé ïðåäî ìíîþ.
å ïðîëèâ íè êàïëè êðîâè, îí ïðîñòèëñß ñ ãîëîâîþ.

Ÿ ñõâàòèë åãî çà íîãè è î ñòîëá øàòðà ñ ðàçìàõà
ƒîëîâîé åãî óäàðèë. ‘òðàæà âñêðèêíóëà îò ñòðàõà.
Ÿ âñêî÷èë â ñåäëî, ïîì÷àëñß, ïîäíèìàß òó÷è ïðàõà.
ûë íà ìíå øåëîì ïîõîäíûé è êîëü÷óæíàß ðóáàõà.

‘ëóõ ïðîøåë ñðåäè íàðîäà, ÷òî íà ïëîùàäè ðåçíß.
Žòáèâàßñü îò ïîãîíè, ãíàë ß âåðíîãî êîíß.
åêèé ãîðîä óêðåïëåííûé áûë â òî âðåìß ó ìåíß.
’àì ß ñêðûëñß çà ñòåíîþ, ó÷àñòü ãîðüêóþ êëßíß.

ˆ ïðèêàç âîéñêàì îòïðàâèë ñ ÷åëîâåêîì â òîò æå äåíü ß:
"’îò, êòî ìíå ïîìî÷ü æåëàåò, ïóñòü ïðèäåò áåç ïðîìåäëåíüß".
ˆ äî ïîëíî÷è ãëóáîêîé, èñïîëíßß ïîâåëåíüå,
Š êðåïîñòíûì ìîèì âîðîòàì ïîäõîäèëè ïîäêðåïëåíüß.

‚ñòàë ß ñ óòðåííåé çàðåþ, ñâåë îòðßäû âîåäèíî
ˆ óâèäåë òðåõ ïðèäâîðíûõ, ÷òî ïðèøëè îò âëàñòåëèíà.
–àðü âåùàë ìíå: "îã ñâèäåòåëü, ß âçðàñòèë òåáß, êàê ñûíà.
ûíå ß â òîñêå è ãîðå. ’û îäèí òîìó ïðè÷èíà.

’û çà÷åì ìîé äîì, áåçóìåö, ýòîé êðîâüþ çàïßòíàë?
…ñëè äî÷ü ìîþ ëþáèë òû, îò÷åãî ìíå íå ñêàçàë?
ðåñòàðåëûé òâîé íàñòàâíèê, îò ñòðàäàíèé ß óñòàë
ˆ òåáß ïåðåä êîí÷èíîé áåçâîçâðàòíî ïîòåðßë!"

"–àðü, -- îòâåòèë ß âëàäûêå, -- ß âûíîñëèâåé ìåòàëëà,
Žòòîãî ìåíß äîñåëå ïëàìß ñìåðòè íå ïîæðàëî.
î öàðßì, âëàäûêàì íàøèì, ïðàâûé ñóä òâîðèòü ïðèñòàëî!
‡íàé æå, öàðü: òâîåé öàðåâíû íå æåëàþ ß íèìàëî.

ƒîðîäà, äâîðöû è òðîíû óêðàøàþò íàì äåðæàâó.
Ÿ -- çàêîííûé èõ íàñëåäíèê ïî ðîæäåíèþ è ïðàâó.
‚ñå öàðè ïîóìèðàëè, òû ñòßæàë íà òðîíå ñëàâó, --
’âîé ïðåñòîë òåïåðü çà ìíîþ îñòàåòñß ïî óñòàâó.

–àðü, òû ñûíà íå èìååøü, ó òåáß ëèøü äî÷ü-äåâèöà.
…ñëè òû íà òðîí èíäèéñêèé íàì ïîñàäèøü õîðåçìèéöà,
—òî âçàìåí ñåáå äîáóäó ß, çàêîííûé ñûí èíäèéöà?
åò, ïîêóäà ìå÷ ñî ìíîþ, çäåñü ïðèøëåö íå âîöàðèòñß!

‚ûäàâàé öàðåâíó çàìóæ, íå äàâàé âèäàòüñß íàì,
Ÿ æå ˆíäèþ äðóãîìó äîáðîâîëüíî íå îòäàì.
’åõ, êòî áóäåò ìíå ïåðå÷èòü, ðàçîðâó ß ïîïîëàì,
Œíå ïîìîùíèêîâ íå íóæíî, ß ðàñïðàâëþñü ñ íèìè ñàì".


’€ˆ‹ “‡€…’ Ž Ž•ˆ™…ˆˆ …‘’€-„€…„†€

Žòîñëàâ âåëüìîæ îáðàòíî, ß ñ óìà ñõîäèë îò áîëè:
‘îëíöåëèêóþ ïîêèíóâ, î åå íå çíàë ß äîëå.
àç ïîäíßëñß ß íà áàøíþ è ñ òîñêîé âçãëßíóë íà ïîëå,
ˆ òîìó, ÷òî òàì óâèäåë, óæàñíóëñß ïîíåâîëå.

„âà êàêèõ-òî ïåøåõîäà øëè äîðîãîþ ñòåïíîþ --
’î €ñìàò êî ìíå ñïåøèëà ñ ïðîâîæàþùèì ñëóãîþ.
‚ñß â êðîâè, áåç ïîêðûâàëà, ñ îáíàæåííîé ãîëîâîþ,
Œíå îíà íå óëûáàëàñü, íå çäîðîâàëàñü ñî ìíîþ.

Ÿ åäâà íå îáåçóìåë, ïîëíûé ãîðß è çàáîò.
"—òî ñëó÷èëîñü? -- ß âîñêëèêíóë. -- ˆ ê ÷åìó îí, òâîé ïðèõîä?"
ˆ îòâåòèëà ìíå äåâà, âîñêëèöàß ó âîðîò:
"î÷åðíåëî íàøå íåáî îò ñòðàäàíèé è íåâçãîä!"

Ÿ ñïóñòèëñß ê íåé íàâñòðå÷ó, ñòàë ðàññïðàøèâàòü ß ñíîâà.
„åâà ãîðüêî çàðûäàëà, áåçóòåøíà è ñóðîâà.
„îëãî ìíå îíà, áåäíßæêà, íå ìîãëà ñêàçàòü íè ñëîâà.
Šðîâü èç ðàí åå ñî÷èëàñü è òåêëà íà ãðóäü, áàãðîâà.

àêîíåö îíà ñêàçàëà: "å èçáûòü ñóäüáû ïîñòûëîé!
Šàê îáðàäóþ òåáß ß, òàê è òû ìåíß ïîìèëóé,
óäü êî ìíå äîáðîñåðäå÷åí, îáðó÷è ìåíß ñ ìîãèëîé,
àçëó÷è ñ ìãíîâåííîé æèçíüþ, ñòîëü æåñòîêîé è íåìèëîé.

‹èøü óáèë òû õîðåçìèéöà, ðàçíåñëàñü î òîì ìîëâà.
–àðü, óñëûøàâ îá óáèéñòâå, áûë â îò÷àßíüå ñïåðâà.
‡à òîáîé ïîñëàë îí ñòðàæó, ñûïàë ãíåâíûå ñëîâà.
‹þäè â ïîèñêàõ óáèéöû ñ íîã íå ïàäàëè åäâà.

àêîíåö öàðþ ñêàçàëè: "‡à âîðîòà âèòßçü ñêðûëñß!"
–àðü îòâåòèë: "îíèìàþ, êàê íà ýòî îí ðåøèëñß, --
Ží ëþáèë ìîþ öàðåâíó, çà íåå ñ âðàãàìè áèëñß,
—òîáû åþ ëþáîâàòüñß, óâèäàòü åå ñòðåìèëñß.

î êëßíóñü ß ãîëîâîþ, ÷òî ðàçäåëàþñü ñ ñåñòðîþ, --
îæèé ïóòü îíà çàáûëà è ñâßçàëàñü ñ ñàòàíîþ,
‚ ñåòü áåñîâñêóþ òîëêíóëà äåâó ñîáñòâåííîé ðóêîþ...
óäü ß ïðîêëßò, êîëü îñòàâëþ ýòó ñâîäíèöó æèâîþ!"

–àðü íå êëßëñß ãîëîâîþ, äàæå ãíåâîì îáóßí,
€ ïîêëßâøèñü ýòîé êëßòâîé, íå ââîäèë ëþäåé â îáìàí.
’îò÷àñ êòî-òî èç ïðèäâîðíûõ, ïîçàáûâ âûñîêèé ñàí,
àññêàçàë „àâàð-êîëäóíüå, ÷òî çàäóìàë ”àðñàäàí.

‚îò ÷òî îí äîíåñ, ïðîêëßòûé, òîé êîëäóíüå èç Šàäæåòè:
"ðàò òâîé êëßëñß ãîëîâîþ, ÷òî íå æèòü òåáå íà ñâåòå".
"‚èäèò áîã, -- „àâàð ñêàçàëà, -- ïîíàïðàñíó ß â îòâåòå!
åâèíîâíà ß, íî çíàþ, êòî ïîäñòðîèë êîçíè ýòè!"

‚ äîðîãîé ñâîåé âóàëè, èñòîìëåííàß äóøåâíî,
Šàê âñåãäà, êðàñîé ñèßëà ãîñïîæà ìîß öàðåâíà.
‚äðóã „àâàð âáåæàëà â áàøíþ è, áðàíßñü, âñêðè÷àëà ãíåâíî:
"òî òû ìíå, ïîòàñêóõà, çäåñü âðåäèëà åæåäíåâíî!

’û, áëóäíèöà, àìèðáàðà íà óáèéñòâî íàâåëà!
î÷åìó äîëæíà ß êðîâüþ çà òâîè ïëàòèòü äåëà?
àçâå ß áûëà ñ òîáîþ íåóæèâ÷èâà è çëà?
„àé æå áîã, ÷òîá ’àðèýëà òû âîâåêè íå íàøëà!"

ˆ „àâàð ñ âåëèêîé áðàíüþ íà öàðåâíó íàïóñòèëàñü,
‘ êðèêîì âîëîñû ðâàëà åé, êîëîòèëà è ãëóìèëàñü.
‘îëíöåëèêàß öàðåâíà ëèøü âçäûõàëà è òîìèëàñü,
ˆ ïîìî÷ü åé, áåççàùèòíîé, ß îò ñòðàõà íå ðåøèëàñü.

ˆ òîãäà âîøëè ñ êîâ÷åãîì äâà ðàáà, ïî âèäó êàäæè.
‹èöà áûëè èõ óæàñíû è òåëà ÷åðíåå ñàæè.
ˆ âòîëêíóëè â ãëóáü êîâ÷åãà íàøó äåâó ýòè ñòðàæè,
ˆ íè ïðîñüá åå, íè ñòîíîâ íå õîòåëè ñëóøàòü äàæå.

ˆ óøëè îíè, è ê ìîðþ óíåñëè åå â ÷åëíîê,
"ƒîðå ìíå! -- „àâàð âñêðè÷àëà. -- ˆñòåêàåò æèçíè ñðîê!
î íå öàðü ñî ìíîé ïîêîí÷èò, à æåëåçíûé ìîé êëèíîê!" --
ˆ, ïðîíçèâ ñåáß êèíæàëîì, ïàëà ìåðòâîé íà ïîðîã.

Žò÷åãî æ òû íå äèâèøüñß, ÷òî îñòàëàñü ß æèâîþ?
‚îçâåñòèòåëüíèöà ãîðß, ß ñî÷óâñòâèß íå ñòîþ!
îñòóïàé ñî ìíîé êàê õî÷åøü, ðàçëó÷è ìåíß ñ äóøîþ!" --
’àê €ñìàò ìíå ãîâîðèëà è ðûäàëà ïðåäî ìíîþ.

Ÿ ñêàçàë: "‘åñòðà, îïîìíèñü! ‘ìåðòè òû íå çàñëóæèëà!
—òî, ñêàæè, ß äîëæåí ñäåëàòü, ÷òîá íàéòè ìîå ñâåòèëî?
‚ñå ìîðß ß âñëåä çà íåþ îáîéäó, ïîäíßâ âåòðèëî!"
’àê îòâåòèë ß, íî ñåðäöå, ñëîâíî êàìåíü, âäðóã çàñòûëî.

Žáåçóìåë ß îò ñêîðáè, îõâàòèë ìåíß îçíîá.
î ïîäóìàë ß: "åçóìåö! ’û ñâåäåøü ñåáß âî ãðîá!
‹ó÷øå ñòðàíñòâîâàòü ïî ìîðþ è ñêèòàòüñß ñðåäü òðóùîá.
óñòü äðóçüß èäóò ñ òîáîþ, íå áîßñü ïóñòûííûõ òðîï!"

‚îçâðàòèëñß ß â ïîêîè è íàäåë âîîðóæåíüå,
îëòîðàñòà äîáðîâîëüöåâ âçßë ñ ñîáîé äëß óñëóæåíüß.
Žòâîðèëè ìû âîðîòà, ìèíîâàëè óêðåïëåíüß,
ˆ ñ äðóæèíîþ ó ìîðß î÷óòèëñß â òîò æå äåíü ß.

à êîðàáëü ß ïîãðóçèëñß, ïî ìîðñêèì ïîïëûë ïðîñòîðàì.
ðîõîäßùèå ãàëåðû ñòàë äåðæàòü ß ïîä íàäçîðîì,
î íå âñòðåòèë ß öàðåâíó, è ñêîðáåë ñ ïîòóõøèì âçîðîì,
ˆ áåçóìñòâîâàë, áåññèëüíûé ïåðåä áîæüèì ïðèãîâîðîì.

ƒîä ïðîøåë, è êàæäûé ìåñßö áûë äëèííåå äâàäöàòè.
„àæå òåõ, êòî çíàë î äåâå, ß íå â ñèëàõ áûë íàéòè.
„ðóã çà äðóãîì óìèðàëè êîðàáåëüùèêè â ïóòè.
îæüß âîëß! —åëîâåêó ïðîòèâ áîãà íå èäòè!

Ÿ êîðàáëü íàïðàâèë ê ñóøå. Œíå ñêèòàíüß íàäîåëè.
Šàê ó çàãíàííîãî çâåðß, çàòâåðäåëî ñåðäöå â òåëå.
‚ñå, êòî æèâ ñî ìíîé îñòàëñß, ðàçáðåëèñü êóäà õîòåëè.
î íå áðîñèò áîã ñêèòàëüöà, ñòîëü ãîíèìîãî äîñåëå!

„âà ðàáà ñî ìíîé îñòàëèñü è íåñ÷àñòíàß €ñìàò.
Œíå ñëóæèëè óòåøåíüåì ìíîãî äíåé îíè ïîäðßä.
Œàëîé âåñòè, âåñîì â äðàõìó, áûë áû ß â òî âðåìß ðàä!
ëà÷ êàçàëñß ìíå îòðàäîé, ñëåçû ïàäàëè, êàê ãðàä.


‚‘’…—€ ’€ˆ‹€ ‘ “€„ˆ-”ˆ„ŽŽŒ

àç ïî áåðåãó ß åõàë, ïîñðåäè ñàäîâ çåëåíûõ,
‚äàëåêå âèäíåëñß ãîðîä è ïåùåðû â ãîðíûõ ñêëîíàõ.
‹þäè áûëè ìíå ïðîòèâíû, èçëèâàë ß äóøó â ñòîíàõ,
ˆ êîíß îñòàíîâèë ß ñðåäü äåðåâüåâ ãóñòîêðîííûõ.

Ÿ çàñíóë ñðåäè äåðåâüåâ, ñëóãè õëåáû ïðåëîìèëè.
ðîáóäèâøèñü, ß çàïëàêàë, óäåðæàòü ïå÷àëü íå â ñèëå.
å ñëûõàë ß î öàðåâíå íè ñëó÷àéíîé ëæè, íè áûëè,
Žòòîãî ïîëß è ñòåïè ñëåçû ãîðüêèå êðîïèëè.

‚äðóã ðàçäàëñß êðèê ó ìîðß. Ÿ âçãëßíóë ïåðåä ñîáîé,
‚èæó: ì÷èòñß ãîðäûé âèòßçü, â ðóêó ðàíåííûé ñòðåëîé.
Ží äåðæàë ìå÷à îáëîìîê, êðîâü òåêëà ñ íåãî ñòðóåé,
Ží âûêðèêèâàë óãðîçû, âûçûâàë âðàãà íà áîé.

‚îðîíûì êîíåì îí ïðàâèë -- òåì, êîòîðûì ß âëàäåþ.
Šîíü ëåòåë, ïîäîáíî âåòðó, íà ëåòó ñãèáàß øåþ.
Ÿ óâåäîìèë ïðèøåëüöà, ÷òî î íåì ß ñîæàëåþ,
Ÿ âåëåë ñïðîñèòü, êàêîìó óãðîæàåò îí çëîäåþ.

å ñêàçàë íè ñëîâà âèòßçü. ˆ âñêî÷èë òóò íà êîíß ß,
ˆ ïîì÷àëñß è âîñêëèêíóë, íåçíàêîìöà íàãîíßß:
"’û êóäà íåñåøüñß, âèòßçü, äóõ âî ìíå âîñïëàìåíßß?"
ˆ ïîíðàâèëñß ãåðîþ ïîëíûé æãó÷åãî îãíß ß.

"òî äðåâî, -- îí ïðîìîëâèë, -- êðàøå âñåõ èíûõ äåðåâ!
Ÿ òåáå îòêðîþ, âèòßçü, îò÷åãî ß âïàë âî ãíåâ.
‚ðàã ìîé, ñëàáûé, êàê êîçëåíîê, âîçãîðäèëñß, ñëîâíî ëåâ.
Ží ðàçáèë íàñ, áåçîðóæíûõ, è ðàññåßë, îäîëåâ".

Ÿ îòâåòèë: "“ñïîêîéñß, îòäîõíè ïîä äóáîì ñòàðûì!
„îáðûé âèòßçü íå ðîáååò, ïîðàæåí ìå÷à óäàðîì".
ˆ ïîøëè ìû, ñëîâíî áðàòüß, ðàçãîâàðèâàß ñ æàðîì,
ˆ êðàñîé åãî ÷óäåñíîé ëþáîâàëñß ß íåäàðîì.

Œîé ñëóãà, èñêóñíûé ëåêàðü, ñ êåì ß ñòðàíñòâîâàë äîñåëå,
Žñòðèß èçâëåê óìåëî ñòðåë ñòàëüíûõ, çàñòðßâøèõ â òåëå.
‘òàë ß ñïðàøèâàòü ãåðîß, êàê óáèòü åãî õîòåëè,
ˆ òîãäà ìíå ýòîò âèòßçü î ñâîåì ïîâåäàë äåëå.

Ží ñêàçàë ìíå: "Ÿ íå çíàþ, êòî òû, ñëàâíûé ìîé åçäîê,
î÷åìó, ãîíèìûé ðîêîì, ïîáëåäíåë òû è ïîáëåê,
Žò÷åãî óòðàòèë ñâåæåñòü è óâßíóë, êàê öâåòîê,
î÷åìó ñâîé äèâíûé ñâåòî÷ ïîòóøèòü ðåøèëñß áîã!

ƒîñóäàðü Œóëüãàçàíçàðà, óðàäèí-”ðèäîí, îòíûíå
Ÿ è ñàì ïåðåä òîáîþ â óíèæåíüå è óíûíüå.
’û òåïåðü â ìîèõ âëàäåíüßõ. ƒîðîä ìîé âíèçó, â äîëèíå.
åâåëèê îí, íî êðàñèâåé òû íå âñòðåòèøü íà ÷óæáèíå.

„åä ìîé, öàðü çåìåëü îêðåñòíûõ, ÷óß ñìåðòè ïðèáëèæåíüå,
Œåæ îòöîì ìîèì è äßäåé ïîäåëèë ñâîè âëàäåíüß.
Žñòðîâ -- òîò, ÷òî âèäåí â ìîðå, -- ñîñòàâëßë ìîå èìåíüå,
ûíå äßäß ñ ñûíîâüßìè çàõâàòèë åãî â ñðàæåíüå.

‘îêîëèíóþ îõîòó ß çàòåßë íûí÷å äíåì,
îáûâàòü õîòåë ß òàêæå è íà îñòðîâå ìîåì.
Ÿ ñêàçàë ìîåé äðóæèíå: "†äèòå íàñ, è ìû ïðèäåì", --
ˆ ñ ñîêîëüíè÷èìè â ëîäêó ìû óñåëèñü âïßòåðîì.

Žòêàçàâøèñü îò îõðàíû, ìû ïðîåõàëè çàëèâîì
ˆ íà îñòðîâå íåæäàííî ñ äßäåé âñòðåòèëèñü ñïåñèâûì.
Ÿ åãî íå îñòåðåãñß è, îõîòßñü íàä îáðûâîì,
Žãëàøàë îêðåñòíîñòü êðèêîì, ñâîåâîëüíûì è ñ÷àñòëèâûì.

óæíî áûëî ìíå íà äßäþ îáðàòèòü òîãäà âíèìàíüå!
Ží ðàñïðàâèòüñß ñî ìíîþ îòäàë ëþäßì ïðèêàçàíüå,
‘àì æå ñåë ñ ñûíàìè â ëîäêó, ÷òîá îòðåçàòü ïóòü ê îõðàíå.
‚ìåñòå ñ ëîâ÷èìè ìîèìè î÷óòèëñß ß â êàïêàíå.

“ñëûõàâ ÷óæèå êðèêè è çàìåòèâ áëåñê ìå÷åé,
Ÿ îò áåðåãà îò÷àëèòü ïîñïåøèë â ëàäüå ìîåé.
‚ðàã âñòðå÷àë ìåíß ïîâñþäó, íàëåòåâ, êàê âàë ìîðåé,
î íå ìîã ñî ìíîþ ñëàäèòü ðàäè ïðèõîòè ñâîåé.

‚èæó: ñ îñòðîâà ïîãîíß âñëåä çà ìíîþ ïîñïåøèëà,
‚åäü ëèöîì ê ëèöó ñðàæàòüñß èì ñî ìíîþ òðóäíî áûëî,
îòîìó ìåíß èç ëóêîâ ïîðàçèòü ñòàðàëèñü ñ òûëà...
îïîëàì ìîé ìå÷ ñëîìàëñß, ñòðåë â êîë÷àíå íå õâàòèëî.

‚ ðóêó ðàíåííûé ñòðåëîþ, îêðóæåííûé ñóïîñòàòîì,
Ÿ èç ëîäêè ïðûãíóë â ìîðå íà êîíå ìîåì êðûëàòîì,
ˆ, õîòß ïîãèáøèõ ëîâ÷èõ ß îñòàâèë íàâñåãäà òàì,
‘àì æèâûì ß âîçâðàòèëñß, îòðàçèâ âðàãà áóëàòîì.

‚ñå ãðßäóùåå îò áîãà. ûíå ß óáîã è ñèð,
î çà êðîâü ìîþ ñóìåþ îáðàçóìèòü ß çàäèð.
óäåò æàëîâàòüñß äßäß, ïðîêëßíåò îí áîæèé ìèð,
‘òàè âîðîíîâ ñëåòßòñß íà åãî çàãðîáíûé ïèð!"

Œíå, óáîãîìó ñêèòàëüöó, ïîëþáèëñß âèòßçü âñòðå÷íûé.
Ÿ ñêàçàë: "‘ïåøèòü íå íàäî, ìîé âîèòåëü áåçóïðå÷íûé!
Œû ñ òîáîé âðàãîâ íàêàæåì, çàêëþ÷èâ ñîþç ñåðäå÷íûé, --
àì ëè, âîèíàì, ñòðàøèòüñß èõ ïîáåäû ñêîðîòå÷íîé!

’û åùå íå çíàåøü, âèòßçü, êàê ñóäüáà èãðàåò ìíîþ.
óäåò âðåìß -- íà äîñóãå äóøó ß òåáå îòêðîþ".
Ží îòâåòèë: "—òî ñðàâíèòüñß ìîæåò ñ ðàäîñòüþ òàêîþ?
„îëæíèêîì äî ñàìîé ñìåðòè áóäó ß òåáå, ãåðîþ!"

åâåëèê áûë, íî ïðåêðàñåí ãðàä ”ðèäîíà. ‚ çíàê ïå÷àëè
åïëîì ãîëîâó ïîñûïàâ, íàñ âîéñêà åãî âñòðå÷àëè,
âàëè âîëîñû îò ãîðß, íà ñåáå îäåæäû ðâàëè,
óêîßòü ìå÷à âëàäûêè, îáíèìàß, öåëîâàëè.

„ðóãó íîâîìó ”ðèäîíà, ìíå îíè òâåðäèëè âñëåä:
"’û íåñåøü íàì, î ñâåòèëî, èçáàâëåíèå îò áåä!"
ˆ âîøëè ìû â äèâíûé ãîðîä, ïîëíûé ðåäêîñòíûõ ïðèìåò,
ƒäå â ïàð÷îâóþ îäåæäó êàæäûé æèòåëü áûë îäåò.


’€ˆ‹ ŽŒŽƒ€…’ ”ˆ„Ž“ Ž…„ˆ’œ ‚€ƒ€

‘êîðî âèòßçü èñöåëèëñß è ñî ìíîé ñðàâíèëñß â ñèëå.
‚îéñêî ìû âîîðóæèëè è ãàëåðû îñíàñòèëè.
‘êîëü îòðàäíî áûëî âèäåòü íàøèõ ðàòåé èçîáèëüå!
‚îò ìîå ïîâåñòâîâàíüå, êàê âðàãà ìû èñòðåáèëè:

‚ðàã â æåëåçíûå øåëîìû íàðßäèë ñâîþ äðóæèíó,
à âîñüìè ëàäüßõ îãðîìíûõ îí ßâèëñß ê âëàñòåëèíó.
Ÿ, çàâèäåâ ýòè ëîäêè, óñòðåìèëñß â ñåðåäèíó
ˆ, òîëêíóâ îäíó íîãîþ, ïîãðóçèë åå â ïó÷èíó.

’îò÷àñ ß ðóêàìè çà íîñ âçßë ñîñåäíþþ ëàäüþ
ˆ ìãíîâåííî îïðîêèíóë, ñîêðóøèâ åå â áîþ.
Žñòàëüíûå äðóã çà äðóãîì â ãàâàíü áðîñèëèñü ñâîþ.
‚ñå, êòî áûëè â òîì ñðàæåíüå, õðàáðîñòü ñëàâèëè ìîþ!

ðåäíàçíà÷èâ íàøè æèçíè ïåðåìåííûì ñóäüáàì áîß,
Œû â ïîãîíþ çà âðàãàìè ïîíåñëèñü ïîä øóì ïðèáîß.
Œíå ïîíðàâèëàñü â ñðàæåíüå äîáëåñòü þíîãî ãåðîß:
•ðàáð -- êàê ëåâ, ëèöî -- êàê ñîëíöå, ñòàí -- êàê äåðåâî àëîý.

Ží èç ñåäåë äðóã çà äðóãîì âûáèë äßäþ ñ ñûíîâüßìè,
Ží âåëåë îòñå÷ü èì ðóêè ïåðåä íàøèìè ðßäàìè.
‚ðàã, çàõâà÷åííûé â íåâîëþ, ïëàêàë ãîðüêèìè ñëåçàìè.
–àðü æå â ðàäîñòè ñåðäå÷íîé âåñåëèëñß âìåñòå ñ íàìè.

Œû çëîäååâ ðàçîãíàëè, îêðóæèëè âðàæèé ñòàí,
‡àõâàòèëè èõ ñòîëèöó -- ãîðîä, ïîëíûé ãîðîæàí,
‡àêèäàëè èõ êàìíßìè, ïåðåìßëè, êàê ñàôüßí,
àãðóçèëè èõ áîãàòñòâîì íå îäèí ìû êàðàâàí.

–àðü ”ðèäîí ñâîåé ïå÷àòüþ îïå÷àòàë ýòè êëàäè,
„ßäþ îí óâåç ñ ñîáîþ è ïëåíèë ñåìåéñòâî äßäè.
ðî ìåíß æå, âîçâðàòèâøèñü, îí òâåðäèë â ñâîåì îòðßäå:
"òî äåðåâî àëîý áîã ïîñëàë íàì ñ÷àñòüß ðàäè!"

‘êîðî ìû âåðíóëèñü â ãîðîä, ÷òîá ñ íàðîäîì âåñåëèòüñß.
‚èä íàêàçàííûõ çëîäååâ çàñòàâëßë ñåðäöà ñìßã÷èòüñß.
Œíå è âèòßçþ ”ðèäîíó ãîâîðèëà âñß ñòîëèöà:
"‘ âàøåé ïîìîùüþ, ãåðîè, êðîâü íàñèëüíèêîâ ñòðóèòñß!"

“âåí÷àâ öàðß ”ðèäîíà, íàçûâàë ìåíß íàðîä
‚ëàñòåëèíîì âëàñòåëèíîâ, âîåâîäîé âîåâîä.
î ãðóñòèë ß, èáî ðîçó ïîòåðßë ñðåäè íåâçãîä
ˆ íå ìîã çíàêîìûì ëþäßì îòêðûâàòü ñâîèõ çàáîò.


€‘‘Š€‡ ”ˆ„Ž€ Ž …‘’€-„€…„†€

Šàê-òî ðàç ñ öàðåì ”ðèäîíîì ìû îõîòèëèñü è âñêîðå
îäíßëèñü íà ìûñ âûñîêèé, ñèëüíî âûäâèíóòûé â ìîðå.
îâûé äðóã ìîé áûë çàäóì÷èâ è ñêàçàë ìíå â ðàçãîâîðå:
"“äèâèòåëüíûå âåùè âèäåë ß íà ýòîì âçãîðüå".

ˆ ñâîè âîñïîìèíàíüß îí äîâåðèòü ìíå ðåøèëñß:
"àç íà ýòîì ß óòåñå îòäîõíóòü îñòàíîâèëñß;
Šîíü ìîé ïëàâàë, ñëîâíî óòêà, â ïîëå ñîêîëîì íîñèëñß.
‘ëàë ñìîòðåòü ß, êàê íàä ìîðåì êîðøóí â âîçäóõå êðóæèëñß.

Ÿ ïîãëßäûâàë íà íåáî è íà ìîðå çàîäíî.
‚äðóã íà ìîðå ïîêàçàëîñü ÷óòü çàìåòíîå ïßòíî.
ðèáëèæàßñü ê ïîáåðåæüþ, áûñòðî äâèãàëîñü îíî.
Žòãàäàòü, òî çâåðü èëü ïòèöà, áûëî ñâåðõó ìóäðåíî.

î íå çâåðü òî áûë, íå ïòèöà -- ëîäêà íà ìîðå ìåëüêàëà,
‚ òîé ëàäüå êîâ÷åã âèäíåëñß, íà êîâ÷åãå -- ïîêðûâàëî.
„âà ðàáà ÷åðíåå ñàæè ëîäêîé ïðàâèëè óñòàëî.
‡àêëþ÷åííîå â êîâ÷åãå, ñîëíöå äèâíîå ñèßëî.

‹îäêà áåðåãà äîñòèãëà, âûøëà íà áåðåã äåâèöà.
Ÿ åå óâèäåë êîñû è íå ìîã íå ïîäèâèòüñß:
—òî ìîãëî íà áåëîì ñâåòå ñ êðàñîòîé åå ñðàâíèòüñß!
åðåä áëåñêîì ýòèõ ìîëíèé ïîòóñêíåëà á è äåííèöà.

‡àäðîæàë ß â íåòåðïåíüå, ïîëíûé ñòðàñòíîãî îãíß, --
îçà, èíååì ïîêðûòà, â ñåðäöå ðàíèëà ìåíß!
ˆ ðåøèë ß ýòèõ ñòðàæåé çàõâàòèòü ñðåäü áåëà äíß, --
Œíå êàçàëîñü: áûëî òðóäíî óáåæàòü èì îò êîíß.

’ðîñòíèêè ëîìàß ñ òðåñêîì, çàêóñèë ìîé êîíü óäèëî.
‘òðàæà òîïîò óñëûõàëà è ìåíß îïåðåäèëà.
ðèñêàêàë ß è óâèäåë çàõîäßùèé ëó÷ ñâåòèëà:
àïîëíßß ñåðäöå ãîðåì, ëîäêà â ìîðå óõîäèëà!"

“ñëûõàâ ðàññêàç ”ðèäîíà, ïîçàáûë ß î ïîêîå
ˆ ñ êîíß óïàë íà çåìëþ, îñðàìèâøèñü ïðè ãåðîå.
Šðîâü ëàíèò ìîèõ ñòðóèëàñü íà îðóæüå äîðîãîå.
"óñòü óìðó, êîëü ß íå çíàþ ýòî äåðåâî àëîý!"

åâäîìåê ”ðèäîíó áûëî, ïî÷åìó åãî ðàññêàç
îðîäèë âî ìíå áåçóìüå è îò÷àßíüåì ïîòðßñ.
‘ëîâíî ñûí, êî ìíå íà ïîìîùü âèòßçü áðîñèëñß òîò÷àñ,
ƒðàäîì ñëàäîñòíûõ æåì÷óæèí ñëåçû õëûíóëè èç ãëàç.

"ƒîðå ìíå! -- âîñêëèêíóë âèòßçü. -- „ëß ÷åãî ñêàçàë ß ýòî!"
"å ïå÷àëüñß, -- ß îòâåòèë. -- “æ òàêîâ îáû÷àé ñâåòà.
Ÿ ñ ïðåêðàñíîé òîé ëóíîþ ñâßçàí óçàìè îáåòà.
ûíå ß òâîè ðàññïðîñû íå îñòàâëþ áåç îòâåòà".

ˆ ïîâåäàë ß ”ðèäîíó î ñóäüáå ìîåé çëîñ÷àñòíîé.
Ží ñêàçàë: "‡à÷åì íå ñêðûë ß ýòîé íîâîñòè îïàñíîé!
ðèáûë òû êî ìíå ïî äåëó, öàðü èíäèéöåâ ïîëíîâëàñòíûé,
’û âëàäåòü äîñòîèí òðîíîì è ñòðàíîé ñâîåé ïðåêðàñíîé!

îã, êîòîðûé äàë ãåðîþ êèïàðèñà ñòðîéíûé âèä,
ˆñòåðçàâ ãåðîþ ñåðäöå, íîæ îò ñåðäöà óäàëèò.
Ží ïîøëåò ñêèòàëüöó ìèëîñòü, îí èçáàâèò îò îáèä,
‘ëîâíî ãðîì, ñëåòåâ èç òó÷è, ãîðå â ðàäîñòü îáðàòèò".

Žðîøåííûå ñëåçàìè, âî äâîðöå ìû ðßäîì ñåëè.
Ÿ ñêàçàë ”ðèäîíó: "‚èòßçü, ïîìîãè ìíå â ýòîì äåëå!
‚åäü òàêèõ, êàê òû, ãåðîåâ â ìèðå íå áûëî äîñåëå,
Œû âäâîåì âñåãî äîñòèãíåì, ÷òî áû ìû íè çàõîòåëè.

Žòïëà÷ó òåáå ß, âèòßçü, êðåïêîé äðóæáîé íåðóøèìîé,
î ñïåðâà ïóñêàé òâîé ðàçóì äàñò îòâåò íåîáõîäèìûé.
îñîâåòóé, ÷òî ìíå äåëàòü, ÷òîáû ñíîâà áûòü ñ ëþáèìîé?
åç âîçëþáëåííîé öàðåâíû ß óìðó, ñóäüáîé ãîíèìûé".

Œíå ”ðèäîí ñêàçàë íà ýòî: "‚îçâåëè÷åí ß ñóäüáîé
’åì, ÷òî òû, âëàäûêà èíäîâ, íûíå ïðèáûë â ãîðîä ìîé.
Ž êàêîé ìîãó ìå÷òàòü ß áëàãîäàðíîñòè èíîé?
Ÿ, êàê ðàá, ñëóæèòü ãîòîâûé, çäåñü ñòîþ ïåðåä òîáîé.

‚ñåì êóïöàì è ìîðåõîäàì çäåñü ïðîåçæàß äîðîãà,
„èâíûõ íîâîñòåé è ñëó