dstvennost', etu Kvyatkovskuyu, koli rozpuskayut' chutku, shcho nibi Luchic'ka teº-to, yak jogo... ZH a l i v n i c ' k i j. SHCHo-o? SHCHo kazhut'? YU r k o v i ch. Tak... ya ne od sebe... a prosto ne varto... ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete! (Nastupa). YU r k o v i ch (zlyakano). Ne vart! Malo shcho z yazika ne spade... ZH a l i v n i c ' k i j. Ni, vi meni skazhete, inache matimete dilo zi mnoyu! Koli pochali, to skazhete! YU r k o v i ch (odstupa). Ta puste... rishitel'no... ZH a l i v n i c ' k i j (grizno). Nu? YA ne zhartuyu. (Uderzhuº jogo). YU r k o v i ch. Til'ki ce ne ya... ne ya... a chuv... ZH a l i v n i c ' k i j. Nu! Nu zh! (Bere za pleche). YU r k o v i ch. Kazhut'... til'ki ne ya... nibi Luchic'ka... virte, ne ya... pershe z vami, a teper htos' drugij... nu i svarka... nu z togo j ne gra... ZH a l i v n i c ' k i j. Luchic'ka! A? (Tryase jogo). Dyakuj boga, shcho ti tut! YU r k o v i ch. Pozvol'te... sdelajte milost'... ostav'te... ne ya! ZH a l i v n i c ' k i j. YA znajdu, hto ce viblyuvav... i znaj, shcho tomu chi tobi - ne zhivotiti... YU r k o v i ch. Ferfal!.. Pozhalusta... Oj! Zaspokojtes'! ZH a l i v n i c ' k i j (tryase jogo). Ne zhi-vo-ti-ti! (Vijshov). YU r k o v i ch (pislya pauzi). Uf! Horoshogo polozhekie nashego brata reportera? Patron gvaltom trebuet novostej i novostej: podnosi emu vsyu podnogotnuyu, vkradyvajsya v dushu lyudskuyu, v'pytyvaj, na poslednij konec - lozhis', rozhaj emu j podavaj! I chto za zto? Tri kopejki ot strochki! I za tri kopejki vsyakij na tebe lezet korrektirovat', - horosho? I riskuj svoim blagoobraziem, - otlichno? Malo etogo: vyberetsya vot etakij sobaka j poprobuet v grob vognat'... j vgonit. CHto emu? Vgonit! Tam kulak... haj jogo mamu morduº!.. A? Antik? Ni, cum tejfel'! Budu prosit'sya v fel'etonisti, - vse-taki men'she risku!.. V I H I D VI Ti zh i lakej, potim Palazhka. L a k e j (v dveryah). Eshche ne otpili... YU r k o v i ch (potaj). A chto, bratec, ne zametil, ne ssorilis' zdes'? Vot s akterom, chto vyshel? L a k e j. Ne mogim znat'. (Pishov). P a l a zh k a (vihodyachi). A ti, brehunec', chogo vliz? Idi, idi sobi get'! (Viprovadzhuº za dveri). YU r k o v i ch (na hodu). Muzhva! V I H I D VII Luchic'ka, Palazhka j Marinka. L u ch i c ' k a (sida j naliva kavu). Kogo se vi tak, nyanyu, ceremonno? P a l a zh k a. A togo, shcho nishporit' ta til'ki plitki plete... Ot shcho cucikom za tovstim panom biga. L u ch i c ' k a. YUrkovicha? CHogo zh vi na jogo tak? M a r i n k a. Ne lyublyu otogo pidbrehacha! L u ch i c ' k a. Bidnij! (ZHmet'sya). YAk tut holodno... Koli b rozpaliti kominok... Nyanyu, podzvonit'! P a l a zh k a. CHogo tam dzvonit': hiba v samo¿ ruk nema? (Zapalyuº drova). L u ch i c ' k a (Marinci, shcho nakida na ne¿ shal'). Hto buv tut shche? M a r i n k a (nadiva pered dzerkalom shlyapku). Mark Karpovich zabigali pro vashe zdorov'ya providati. L u ch i c ' k a. A! Togo ti j rozchervonilas'... A shche, krim Marka? M a r i n k a. Ne znayu; ya bigala za hlibom... L u ch i c ' k a. I cherez Marka nikogo ne bachila... Kudi ce ti? M a r i n k a. Na repeticiyu; boyus' spiznitis'. L u ch i c ' k a. Vse odno - Marka ne dozhenesh. M a r i n k a. Ta hiba ya... (Pripada i ciluº Luchic'ku). L u ch i c ' k a. Znayu, znayu, shcho i serce b svoº nadvoº dlya jogo rozirvala! CHogo zh ti zasoromilas'? Plachesh? CHogo zh to, cipon'ko! (Obnima). YA tobi, serce, rayu: podali bud' od togo lisa Kotenka, a vihod' zamizh za Marka, todi nihto ne zachepit'. M a r i n k a. Gospodi! Meni? Za pana Marka? L u ch i c ' k a. A shcho zh? Ne bula b, mozhe, rada? M a r i n k a. Ta chi ya zh smiyu j mariti pro takij raj? Ta ya ¿hn'ogo j mizincya ne stoyu! L u ch i c ' k a. Ne prinizhuj sebe: tvij talan ishche v pup'yanku, a serce v tebe zolote. M a r i n k a. Marusen'ko! Nenechko moya! Ta vin zhe j ne zglyane na mene: ya dlya jogo abishcho... jogo serce cilkom u vas... Palazhka, roztopivshi kominok, vzyala panchohu, nadila okulyari j pishla v spal'nyu. L u ch i c ' k a. Ni, golubko: i vin, i ya... yak brat i sestra, yak druzi... Pro kohannya ne mozhe buti j rechi... M a r i n k a. CHogo zh to? Hiba pan ZHalivnic'kij... ne krasen'?.. Ta lipshogo zh i na sviti nema, a dobrij yakij, artista yakij - a! Sonechko pered nim temne! L u ch i c ' k a. Bachish, bachish... (Laskavo grozit')., Mozhe, vs'omu tomu j pravda... ale mi pobratalis', i pro inshe - rich mertva... Ta shche j te: sim'ya - ce zakutok skritij, a iskustvo vede nas do vsesvitn'ogo hramu; u shkaralushchi simejnij mi sluzhim til'ki sobi chi svo¿m dityam, a u praci hudozhnij mi povinni lyudyam sluzhiti, cilkom sebe oddavati miru, gromadi. Dlya togo-to sim'ya i ne mozhe miritis' zi scenoyu, bo odna odnij bude shkoditi: abo zradish ditej, abo zradish gromads'ku odpravu... Marinka rozvodit' rukami i vihodit' ne rozumiyuchi. V I H I D VIII Luchic'ka i Kvyatkovs'ka. K v ya t k o v s ' k a (v dveryah Marinci). Lezhit'? Vstala? (Pobachivshi). Bozhe mij! Vona vzhe tut, moya Musya! (Obnima). YAk ya rada, yak ya rada! Moya cyacyana! (Znovu ciluº). CHi virish, ne mala chasu zabigti, - zamuchili, prosto zamuchili: i tam graj, i tam graj... L u ch i c ' k a. Tobi zh krashche - obigraºshsya. K v ya t k o v s ' k a. Nu jogo! Meni abi menshe... meni krashche "lyuli"... L u ch i c ' k a. Katrusyu! I tobi ne sorom z takoyu nedbalistyu do sceni kasatis'? K v ya t k o v s ' k a. Ta mene naganya i otoj protivnij... L u ch i c ' k a (usmihayuchis'). Nevzhe? K v ya t k o v s ' k a. Ti shcho-nebud' chula? Brehnya, brehnya! (Zamishavshis'). Moya Marusen'ko, moya cipon'ko! (Ciluº), ¿j-bogu, brehnya! YA tobi pislya shepitnu, hto meni do vpodobi... (Bucim zbentezheno). Tak otoj smiv meni nav'yazuvat' tvo¿ roli... a ya j rukami, j nogami... L u ch i c ' k a (shchiro). CHogo zh? Sprobuj, golubko! V tebe º talan, til'ki dbaj. Ne vse zh tobi regotuh ta cokotuh grati, treba j do povazhnishogo bratis'... K v ya t k o v s ' k a. Pislya tebe? Pislya Luchic'ko¿? Ta shvidshe vmru! L u ch i c ' k a. SHCHo zh? Hiba mo¿ roli zakazani? K v ya t k o v s ' k a. Boroni bozhe! Na yaku-nebud' hvilyu i stati na glum, na publiku! Jomu to darma, a meni yake katuvannya! Ti - yak boginya, yak ne znayu shcho, moya bril'yantova! YAk ya tebe lyublyu! (Ciluº). L u ch i c ' k a. CHogo zh takoyu polohlivoyu buti? YA zh ne vichno na rolyah, - ya mozhu j vijti... K v ya t k o v s ' k a (radisno). YAk? To pravda? U nas chutka jde... L u ch i c ' k a. YA ne kazhu napevne, a vse mozhe statis'... K v ya t k o v s ' k a (z zahvatom). Nevzhe? (Pohopivshis'). I ne dumaj i ne gadaj: mi bez tebe zaginemo... YA do tebe, moya cyacyana, tak priv'yazalasya, tak priv'yazalasya... Tak tomu pravda, shcho toj hapa? L u ch i c ' k a. Hto? Hto mene mozhe vhopiti? K v ya t k o v s ' k a. A Antos'! (Pidmorgnula). L u ch i c ' k a. Shamenis', shcho tobi v golovu vpalo? K v ya t k o v s ' k a (pidmorguyuchi). Bach, mene dorikaºsh, a sama podruzi ne hochesh priznatis'. L u ch i c ' k a (zbentezheno). Godi, ne pustuj! To chi¿s' zharti chi plitki: nihto mene ne vhopit' i z mogo shlyahu ne ziphne! CHi tut, chi inde, a ya mogo svitocha z ruk ne vpushchu! K v ya t k o v s ' k a (lukavo). A svitoch hiba pomisha? Bajduzhisin'ko! L u ch i c ' k a. Tobi zharti, a meni bolyache... K v ya t k o v s ' k a. Nu-nu-nu! Ne budu bil'she! (Ciluº). Tak ti na masnicyah grati ne budesh? L u ch i c ' k a. Ne znayu. K v ya t k o v s ' k a. Nu, to proshchavaj, moya yaskulechko: treba na repeticiyu bigti... A mi vsi tak za toboyu, tak za toboyu... mov u zhalobi... Nu, bud' zhe zdoroven'ka ta veselen'ka ta nas shvidshe potish! Obnyavshi, vihodit', ale zustrichaºt'sya v dveryah z Kulishevichkoyu j zupinyaºt'sya. V I H I D IX Ti zh i Kulishevich. K u l i sh e v i ch. Kudi rozignalas', dzigo? Postrivaj! (Luchic'kij). Uzhe tut? Nu, hvaliti boga, a to vsih nalyakala... (Obnima). Zmarnila, zmarnila... Nu i chogo b oto, Maruse? L u ch i c ' k a. Tak chogos'... prostudilas', pevno. K u l i sh e v i ch. CHogo dobrogo! A u nas breshut', shcho nibi posvarilas'... L u ch i c ' k a. Z kim? K u l i sh e v i ch. Ta, ne tobi kazhuchi, chi z ZHalivnic'kim, chi z Kvitkoyu... K v ya t k o v s ' k a. Z Kvitkoyu, z Kvitkoyu. L u ch i c ' k a. Z yako¿ rechi? Ce mene prosto irituº: nema chogo, tak hoch brehati z nud'gi i drugogo vplutuvati... (Skida shal' i viyalom pochina mahat' u lice). K u l i sh e v i ch. Ta ti plyun'! Bachish, vin, neshchasnij, nika usyudi, yak tin' snoviga... nu, tak voni i posteregli... K v ya t k o v s ' k a. Ta j ZHalivnic'kij volossya sobi rve... L u ch i c ' k a (niyakovo). I ne neshchasnij, i ne snoviga... a til'ki u kozhnogo ochi veliki: vsyakomu do mene dilo, vsyak hoche pokopirsat' u chuzhomu serci... K u l i sh e v i ch. Ta cur jomu, godi! Ne vart i gnivatis'! (Obnima). Ot prihod' na scenu, tak vsim i roti zacipish! L u ch i c ' k a. SHCHe ne znayu... sili nema. K v ya t k o v s ' k a. Krashche poberegtis'. K u l i sh e v i ch. CHogo tam? Udar lihom ob zemlyu, ta skokom, ta bokom! (Sipa ¿¿). Oh, nikoli, treba bigti... (Ciluº). Trivaj, i zabula! SHCHe meni otoj gladkij nav'yazav do tebe lista... CHi ne zgubila?.. K v ya t k o v s ' k a (posterigshi, mimikoyu). Nu, meni pora! Buvajte! (Hutko vihodit'). K u l i sh e v i ch (poshukavshi). Os' vin, os'! L u ch i c ' k a (chita). SHCHo-o? SHCHo? "Bez vas zovsim svobodno obijtis' mozhna. Z Kvyatkovs'koyu pide uves' repertuar... shchob til'ki vi zayavili..." YA kruchu ta deru nosa? K u l i sh e v i ch. SHCHo vin, beleni ob'¿vsya, chi shcho? L u ch i c ' k a (chita). "Vi za chuzhoyu spinoyu til'ki j turbuºtes' svo¿mi serdechnimi spravami" (Rve lista). Ta yak vin smiº take pisati? YAke pravo maº mene obrazhati? YA shche malo trudzhus', ya shche malo dbayu? SHkuru z m'yasom zder! (Nervovo plache). K u l i sh e v i ch. Golubon'ko! Zaspokojsya, plyun' na jogo! Hiba ti u jogo sluzhish, hiba jomu chim povinna? Ot proklyatij! SHCHe meni takogo lista nav'yazav! Koli b znala, kinula b jomu v vichi! Ce jogo Katrya pidstro¿la. L u ch i c ' k a. Ne mozhe buti... Vona tut zhalovalas'... K u l i sh e v i ch. Vir otij projdi! L u ch i c ' k a. A, vse ¿dno! Skazhi jomu, - ya ne mozhu pisati, - shcho ya kidayu scenu: haj rozdaº roli komu hoche... a haj do mene svo¿mi brudnimi rukami ne kasaºt'sya... K u l i sh e v i ch. Marusyu, boga radi, shcho ti? Ti zh obezdolshih Bezrodnogo, beznevinnogo cholovika. L u ch i c ' k a. ª vs'omu mira: ne mozhu zh ya takih obraz znositi. K u l i sh e v i ch. C'ogo ne bude, shvidshe poletit' Kotenko... L u ch i c ' k a. Bozhe mij! ZHittya svoº oddaºsh, krov tochish po krapli - i taka vdyaka! K u l i sh e v i ch (obnima). Golubon'ko, ridnesen'ka! Ta ya sama jomu za tebe ochi videru... os' pobachish! YA zaraz do Bezrodnogo. (Vihodit'). L u ch i c ' k a (po vihodi). Nyanyu! Dajte meni krapli... tam na stoliku... V I H I D H Luchic'ka i Palazhka. P a l a zh k a (podaº). Znov ne garazd? L u ch i c ' k a. Tut dadut' i opravitis'? P a l a zh k a. Ta plyun' ti na nih, davno kazhu... Os', ya j zabula, tobi, kvitochko, list... (SHukaº dovgo). L u ch i c ' k a. Od kogo shche? (Odstavlya krapli, ne pivshi). Od Antona Pavlovicha? Oj, shcho vin? (Rozriva tryasushchimi rukami). Od jogo! (CHita). YAki palki slova... vognem pisani... zajmayut' serce... znevazhene, rozsharpane... yake vsyak obrazhati mozhe!.. Nyanyu, yaka ya beztalanna! (Prinada do ne¿, rida). P a l a zh k a (trivozhno). SHCHo z toboyu, zozulechko? CHogo plachesh? Oh, gospodi! Obraziv, chi shcho? L u ch i c ' k a (nervovo, rida). Ni, ne obraziv... a serce porvav, dushu zbentezhiv!.. U moº tihe zhittya, u mij yasnij rozcvit talanu vkinuv zarazu... P a l a zh k a (zlyakano). Zarazu?! SHCHo ti, donechko! Ta vin tebe bez pam'yati koha, vin tebe svata teper. L u ch i c ' k a. Hiba zh to ne zaraza?! YA chuyu, shcho stayu yakoyus' mizeriºyu, shcho moya volya rvet'sya na klochchya... YA ne mozhu peremogti sebe... P a l a zh k a.Ta v chim peremagati? SHCHo ti torochish, ditino? Ne rozberu... Vihod' zamizh, kvitochko, - v tim i porada! L u ch i c ' k a. Ni, nyanyu: v tim ne porada, a zrada! P a l a zh k a. Svyat, svyat! SHCHo ti? L u ch n c ' k a. Zrada, zrada! P a l a zh k a. YAka? Komu? L u ch i c ' k a. Bogovi! Vin mene nadiliv talanom, a nechistij mene spokusha solodkoyu vtihoyu... i ya hitayus', hitayus' uzhe... P a l a zh k a (hrestit' ¿¿). SHCHo ti? Hristos z toboyu! YAkij nechistij? SHlyub - to svitova rich; svyate vinchannya - od boga... To zh oti tvo¿ kiyatri - od diyavola, to tak! Glyan' na sebe, shcho z toboyu cherez nih stalosya? De ta krasa, de te zdorov'ya podilosya? Vse u cim pekli zgorilo! L u ch i c ' k a. Nyanyu! Se dilo velike i chiste: vono nastavlya na rozum lyudej, provodit' visoki dumki... P a l a zh k a. I ne kazhi! I ne vtoropayu, i sluhat' ne hochu! Dvoryans'ka, pans'ka ditina - i take... chisto bezsoromnij sorom i grih! I shchastya tut tobi ne bude nikoli! SHCHo tobi z togo, shcho zalyaskayut', - utiha velika? Nu, gostinci shche, yak dorogi, to nichogo sobi, nehaj; a to bil'she vinichchya kidayut'... Tphu na ¿h, ta j godi! (Pidhodit', laskaº, ciluº). Posluhajsya mene, zirochko, - ya zh tebe tak lyublyu, - zalishi ote vse i vihod' zamizh za cholovika poshtivogo, zakohanogo; i jogo zh tobi bogom poslano... i tvoya matinka na tim sviti poraduºt'sya. Zazhivete sobi ladkom; bude u vas, yak u vinochku, v gospodi; rozkvitnesh ti znovu v rozkoshah ta v bozhij lyubovi; ditochkami-yangolyatkami vtishatimeshsya; ya ¿h doglyadatimu... Ta yakogo zh shche tobi rayu? L u ch i c ' k a (lama ruki). Nyanyu, ne spokushajte mene... P a l a zh k a. Ta shcho tam na tvo¿ primhi vvazhati! Privedu jogo... vin tut... zmagajsya sama z nim. L u ch i c ' k a (vslid). Nyanyu! Stijte! Pislya... YA teper znervovana... (Pidbiga do dverej). Ne chuº... azh pobigla! (Vertaºt'sya i pada v znemozi na krislo). SHCHo zh meni robiti? Dusha posharpana... rozum v borot'bi slabne... a tut... (na serce) richit' shchos': "SHCHastya, shchastya!" (P'º krapli). Ta de zh vono? De vono spravdi? CHi v shirokij slavi, chi v shovanci vlasnij? Odne til'ki yasno, shcho dvom bogam sluzhiti ne mozhna! Cit' zhe, serce!.. Nabik vtihi! (Pidvodit'sya). V I H I D XI Luchic'ka i Kvitka. L u ch i c ' k a (derzhachis' za krislo, hitaºt'sya). Vi? Vi tut? K v i t k a. YA. L u ch i c ' k a (vazhko dishe). A yak ya prosila, blagala... K v i t k a. Nad silu... L u ch i c ' k a. A meni b to za zhart?? K v i t k a. Za shcho zh? Nashcho zh? L u ch i c ' k a. SHCHob ne piti za vitrom... (Silkuºt'sya peremogti sebe). Nema u nas movi... vse mertve... K v i t k a. Stijte, ne zhenit' mene... L u ch i c ' k a (opuskaºt'sya v krislo). Sidajte, Anton Pavlovich! K v i t k a (po pauzi). YAki vi stali supokijni, samovladni... L u ch i c ' k a. Pora; bagato perezhilosya, bagato peremuchilos', bagato peretlilo na popil... K v i t k a (zlozhiv obidvi ruki). ªdinaya, ºdinaya! L u ch i c ' k a. Vi znovu... K v i t k a. YA... ya... zaraz... (Zakriva rukami ochi). Darujte... nesila... (P'º vodu i z sl'ozami v golosi). Teper til'ki... ya zrozumiv, shcho vi dlya mene i svitlo, i radist', i shchastya! Bez vas - temryava... YA ne zdolayu bil'she... U mene gorit' vse... Majte zhalist'! Oh, dlya chogo dolya zvela mene z vami? L u ch i c ' k a (narochito drazhlivo). Dlya chogo vi odiphnuli tu dolyu? YA todi bula ditinoyu, jmovirnoyu, shchiroyu, i, svite, yak ya vas lyubila, kohala! Vi dlya mene bogom buli, yakomu ya molilas', pered yakim padala nic'... Skazhit' vi meni todi odne teple slovo, i ya b za vami na kraj svitu pobigla, raboyu b vashoyu stala. A teper ya ne ta: ya vtratila yasnist' i viru, ya napilasya otrujnih sliz... YA, nareshti, piznala nove zhittya, povne i obov'yazkiv visokih, i shiroko¿ vtihi... K v i t k a. Darujte, prostit', zabud'te! CHi ya rozumiv todi shcho? Nu, buv oburenij gordoshchami, slipij buv, bozhevil'nij, bezgluzdij; dumkami za hmari litav, shukav yakogos' durmanu, ganyavs' za primarami... i posteregti ne zmig, shcho v pol'ovij kvitochci - vsi pahoshchi zhittya, vsya krasa miru, vsya bozha pravda! L u ch i c ' k a. Ne te... a ne posteregli vi sercya, yake b za vas i v vogon', i v vodu pishlo... A! SHCHo tam zgaduvati? Bolyache til'ki, shcho vi odsahnulis' vid mene tak zgorda!.. A! YAk bolyache! K v i t k a. Abo prostit', abo ubijte odrazu! Ne karajte til'ki ganeboyu. L u ch i c ' k a. YA ne karayu vas, ya ne serdzhus'... ya navit' vam vdyachna, serdechno vdyachna: vam todi legko bulo mene i zgubiti... YA sebe ne tyamila, ditinoyu bula. K v i t k a. Mariº Ivanivno! Maruse! Zore moya! Ne katujte mene svo¿m holodom! Ne topchit' nogami!.. L u ch i c ' k a (lamaº ruki). Bozhe mij! Idit', idit'! YA molyu vas... U meni shchos' nadlomilos'... K v i t k a. Ne zhenit' mene! YA gotovij zaraz porvati svoº zajve zhittya! Skazhit' meni: "Umri!" - i umru, bez vagannya umru! CHi virite - ni spokoyu, ni snu... I den' i nich - vse pro vas... pro tebe: ochi zaplyushchu - ti, rozplyushchu - ti... Odna dumka, odna gadka... Ribon'ko moya! (Padaº na kolina, ciluº ¿j ruki, kolina). Radist' moya, shchastya moº! L u ch i c ' k a (boronyachis', vstaº). Boga radi! Ne to ya pidu... Ce znevaga! K v i t k a (rve sobi volossya). A! Zgiblo vse... Zginulo! Tudi doroga j meni! L u ch i c ' k a (za nim). Antone Pavlovichu, na boga... K v i t k a (bere za ruku i shepotom). Tikajmo zvidsil'... YA gotovij na vse... yaku hochesh pokutu... Tikajmo z c'ogo charivnogo, ale j chadnogo kutka, de na vidu grimovani uhmilki ta pidvedeni ochi, de usyudi i pochuttya fal'shive, i mova oblesliva ta zradliva... L u ch i c ' k a. Ni, ya viryu v scenu! YA viryu v ¿¿ visoku vagu: vona mene laskoyu vidigrila, i ya mushu ¿j posluzhiti! K v i t k a. Maruse! Tikajmo zvidsil'! YA tobi dam drugij raj: zhonoyu moºyu, druzhinoyu virnoyu zi mnoyu tikaj. YA tebe otochu rozkoshami, ya tebe obiv'yu kohannyam, ya tebe sp'yanyu laskami... L u ch i c ' k a. Ne znadzhujte, ne spokushajte! Ah, yake plohe i bezdol'ne v nas serce: i obrazi daruº, i vse nudit'sya za minulim... Oj, shcho meni z cim katom (na serce) chiniti?! K v i t k a. Maruse! (Prityagayuchi ¿¿ stan). L u ch i c ' k a. Boga radi! (Slabko boronit'sya). Ta koli b meni hto pomig vas z pam'yati vikinuti, ya b shchasliva bula! K v i t k a (obijma ¿¿), Maruse! Kvitochko! V I H I D HII Ti zh i Antipov. A n t i p o v (za dverima). Mozhno vojti? L u ch i c ' k a (virivaºt'sya, zradivshi). Mozhno, mozhno. K v i t k a. Maruse! SHCHo zh se! Znushchaºshsya? L u ch i c ' k a. Tiho!.. Daj duh perevesti, obmislitis' daj... K v i t k a. A, tak kinec'! Luchic'ka skriknula, a vin zupinivsya yak vkopanij. A n t i p o v (veselo). A, my uzhe vstali? Ruchku, ruchku za eto, bozhestvennaya, serdcekrushitel'naya diva! (Celuet). Net, ne shutya, chto s vami bylo? Vse v traure... ya golovu poteryal. (Ne zametil Kvitki, sadyas' spinoyu k nemu). L u ch i c ' k a (z zusillyam, namagayuchis' pogamuvati hvilyuvannya). Prosto... nemozhetsya... prostudilas'... u nas skvoznyaki... A n t i p o v. Da, da, i eto vozmozhno. YA uzhe gromlyu nashu dumu za teatr... Da! No nichego osobennogo? L u ch i c ' k a. A vy uzhe gotovy byli predpolagat'... nechto uzhasnoe? (Poglyadaº z trivogoyu na Kvitku). A n t i p o v. Net, honni solt, qui mal y pense! No ved' na scene vozmozhna vsyakaya nespravedlivost', osobenno na provincial'noj. YA potomu vas i proshu: bros'te ztu scenu, perehodite na stolichnuyu; tam vash talant razvernetsya i zasverkaet chudnym ognem, a zdes', v provincii, da eshche pri odnoobrazii rolej, on zaglohnet... Ver'te moej iskrennosti, dorogaya Mar'ya Ivanovna, - ya vas gluboko uvazhayu i lyublyu, i mne bylo by zhal' uvidet' vash rannij zakat... A on neizbezhen, - zto sila veshchej. Kvitka porivaºt'sya vijti; ale pid chas repliki pishov nepomitno v spal'nyu. L u ch i c ' k a. Mozhet b'gt', ne znayu... No zdes' menya lyubyat, a vsyakaya lyubov' est' egoizm... da eshche kakoj! (Pobachila, shcho Kvitki nema). Gde eto Kvitka delsya, vy ne zametili?.. Hotela vas poznakomit'... Stranno... Kakaya ya, pravo, rasseyannaya hozyajka, i ne prostilas'... Da, tak lyubov' - egoizm... A n t i p o v. Vy pravy, no ot etogo vam ne legche... L u ch i c ' k a (vse bil'sh hvilyuyuchis'). Kakoe legche? |tot egoizm - neotrazimaya sila: on pytka, uzhas!.. (Vbik). Kudi b vin divsya?.. (Antipovu). On lomaet vsego cheloveka, razbivaet v odin moment vse idealy i delaet ego zabavoyu chuzhoj voli... A n t i p o v. Vy ochen' zkzal'tirovanny... U vas, veroyatno, zhar... Da, da! Znaºte chto? Otpravlyajtes' pryamo v Moskvu i debyutirujte v Malom: ya i protekciyu, i pis'ma, i, nakonec, sam s vami poedu... L u ch i c ' k a (tisne jomu ruku). Spasibi! SHCHire nashe spasibi za vashe uchastie... (Prisluhaºt'sya). No ya tuda ne gozhus'... (Vbik). Ni, se shchos' tak... (Antipovu). Vse to, chem vy zdes' voshishchaetes' i nazivaete hudozhestvennym vosproizvedeniem zhizni, budet tam chuzhdym, fal'shivym! CHuti stuk. Aj! BozheE! A n t i p o v. CHto s vami? L u ch i c ' k a. Vystrel? A n t i p o v. CHto vy? To hlopnula dver'. L u ch i c ' k a. Pravda? A n t i p o v. Ver'te! L u ch i c ' k a. Vidite li, kak u menya rasstroeny nervy! (Vgamuvavshis'). Da, dlya toj sceny nuzhno budet vse moº rodnoe zabyt' i pererodit'sya... Zdes' ya - original, a tam budu kopiej, i plohoj: tam nuzhna shkola... A n t i p o v. Net, net i net! Vy ne prostoj, zauryadnyj talant, kotoryj na pomochah vodyat, vy genij. |to ya govoryu vam bez lesti! A dlya geniya shkola ne nuzhna... L u ch i c ' k a (z hvilyuvannyam i navit' sl'ozami v golosi), Polnote, kakoj ya genij? Genij ºst' sila, moguchaya, vlastnaya, genij verit v sebya i v sebe udovletvorenie zhizni nahodit; dlya nego vse prochie terzaniya strasti nichtozhny, on vyshe ih vseh! A ya... Andrej Vital'evich, ya, dolzhno byt', i ne talant dazhe... A n t i p o v. CHto vy? CHto vy? Otkuda takaya mrach-nost' i nedoverie k sebe? L u ch i c ' k a. Ne znayu... A ya tol'ko ne dorozhu svoim prizvaniem... I broshu, kazhetsya, scenu... A n t i p o v. Vy s uma soshli? |to bylo by prestupleniem, uzhasayushchim... U vas inflyuenca, reshitel'no inflyuenca. V I H I D HIII Ti zh i Palazhka. L u ch i c ' k a (nyani, shcho vvijshla). Ne bachili Antona Pavlovicha? P a l a zh k a. Ni, ne vihodiv. L u ch i c ' k a. A poglyadit'. Palazhka vihodit'. A n t i p o v. Vy vstrevozheny? L u ch i c ' k a. Net, prosto interesno... Sl'shite, kakaya begotnya? A n t i p o v. Poezd prishel... Passazhiry... L u ch i c ' k a. Vidite li, kuda ya gozhus'? (Vstaº). Nuzhno lech'... A n t i p o v. Otdohnite, otdohnite... Vy rasstroeny, potryaseny... Opravlyajtes'; bez vas torichellieva pustota... L u ch i c ' k a. Vy preuvelichivaete... A Kvyatkovskaya? A n t i p o v. CHto vy? Smeetes'? Ona v sravnenii s vami nichtozhestvo... prosto zhalka... L u ch i c ' k a. YA iskrenne ee schitayu talantom... Da i vy zh sami chto pisali o nej... Dazhe vo vcherashnem nomere? A n t i p o v. Malo li chto my ne pishem? Nashim perom vodyat vsyakne oslozhneniya... Nas mezhdu strok chitajte... L u ch i c ' k a (prisluhaºt'sya). Net, shum... A n t i p o v. U vas, dorogaya, gallyucinaciya sluha... (Ciluº ruku). YA prishlyu doktora. (Vihodit'). L u ch i c ' k a. Uh, nasilu!.. Malo ne zomlila. (Pa-daº v krislo). YAk tyazhko peremagati sebe... YA mov oterpla... (Tre sobi loba). Treba... naglo chogos'... (Shoplyuºt'sya). YAk bozhevil'nij viskochiv... a ya sidzhu! Pobigti, rozpitat', rozshukat'... (Bere shlyapu, platok, ale vse padaº z ruk). Nesila... vpadu... (Hapaºt'sya za krislo i povernulas'). Aj! (Pobachivshi, v dveryah Kvitku). Vi?! ZHivi?! YAk ya vimuchilas'! (Nervovo ridaº). K v i t k a (bere ¿¿ za ruku). Maruse! Sl'ozi? Tobi zhal' mene? L u ch i c ' k a. Ah, yak zhal'!.. K v i t k a (obnimaº). Moya! Moya! YA zahlinus' vid shchastya! Zavisa DIYA TRETYA Kinec' pans'kogo parku. Napravo garnen'ki oficini z verandoyu, shcho zarosla vinogradom. Blizhche do peredkonu sprava zh sadova mebil'. Poseredini kvitnik. Nalivo dali idut' dvi dorizhki. Prosto vglibini barkan z hvirtkoyu; z-za ne¿ vidno selo. Nadvechir. Z polovini di¿ nasuvaºt'sya hmara. V I H I D I Luchic'ka, Palazhka i Gasha. L u ch i c ' k a (vibiraº kvitki po klumbah dlya buketa), Nema chogo j vibrati. SHCHo to za znak?" Posohli chi propali?.. YAka dosada: Antos' tak lyubit' na stoli kvitki... Troyandi zh buli, gvozdichki... i nema! YA tak zhaluvala ¿h! Hto to? G a sh a (pidglyada zdaleku). Gvozdichki pozhovkli, a rozu vsyu staraya barinya prikazala zirvat' i posushit'. L u ch i c ' k a. Hoch bi bulo troshechki meni zostaviti. P a l a zh k a (na runduci v'yazhe panchohu v okulyarah). Taka j vona! Zostavit'?! Na zlist' vse poviriva. G a sh a. CHogo zh to tak? P a l a zh k a. A na pakist'! Skazano: "Ne tak pani, yak pidpanki!" G a sh a. Obizvalisya tezh pani! Til'ki zzadu latki, azh sorom! P a l a zh k a. YA - sorom? Ah ti pans'ka pokid'ka! Tut til'ki j stremit', abi b shcho perenositi... G a sh a. To vi krashche na bashtani najmit'sya postremiti! (Pishla). P a l a zh k a (vslid ¿j). Os' do chogo dozhila ya, shcho yaka-nebud' poviya nehtuº... (vtira sl'ozu) banituº!.. L u ch i c ' k a (pidbiga i ciluº ¿¿). Golubochko sivesen'ka! Hiba zh ya tomu vinna? Ta ya zh vas yak mamu ridnu... Ce meni obraza. (Girko). Eh, nyanyu, nyanyu! U mene i v samo¿ shchemit', ta shche yak shchemit'! Ale ya Antosyu ne pokazuyu: ce jogo sturbuº... Vin mene koha, to reshta puste! P a l a zh k a. Puste? Azh glyanuti strashno: i ochi pozapadali, i blida, mov pamorozzyu pripala... L u ch i c ' k a. Vi zh proklinali vse scenu ta tyagli mene syudi. P a l a zh k a (mahnula rukoyu). Et! L u ch i c ' k a. Nu, godi, godi! CHogo nam lihimi gadkami tru¿ti sebe, - shche chas pogozhij: sonechko on v hmaru sida ta takim rozhevim promenem ogorta vse, mov mati na proshchannya ditinu, azh park cej temryavij usmihaºt'sya... Til'ki shkoda, shcho na verandi vinograd i krucheni panichi pozhovkli... P a l a zh k a. Ne divo, bo vzhe osin': godi ¿m i krutitisya; on yak shche morozom prib'º, to til'ki badillya tirchatime. L u ch i c ' k a. A mi, poki nas ne pribilo morozom, ne budemo hmuritis'!.. Moya doroga, moya lyuba! (Obnimaº). Pomozhit' meni trohi; os' poderzhte ci (daº kvitki), a ya shche narvu. (Zrivaº georgini). O, ocih - to nihto ne prib'º, ci ne boyat'sya morozu; ale zate j bezdushni, duhu ne mayut'... A ot zapashni rezeda ta levko¿, dak ti zaraz zdalisya... Tak-to i mi, nyanyu! A os' u zatishku molodesen'ki stokrotki j nagidki, til'ki shcho rozcvili: cih rvati shkoda; nehaj hoch i pizno, a polishayut' sobi. Dajte, golubochko, on tam, na runduci, lijka, ya pollyu ¿h... Nyanya pishla. Mo¿ milesen'ki! Odni vi til'ki j tishite ochi, a to vse pozhovklo, pov'yalo. A yak tut bulo garno vesnoyu - vse yaskrilo, pishalo, vsmihalosya... YAkij ce raj buv! Zdavalos', shcho jomu kincya j krayu nema, a ot i krasa odijshla, i lihovisnimi plyamami prostupa vzhe smert'!.. Oh, tak i moº zhittya, a to j shchastya! (Zadumalas'). CHogo ce jogo dosi nema?.. SHCHodnya chastishe ta chastishe... Vse na polyuvannya... Oh, nud'ga yaka! P a l a zh k a (podayuchi lijku). I ne chuº, i ne bachit'! Na mene narika, a sama, gorlichka, odno zhurit'sya... L u ch i c ' k a. Oj nyanyu! To ya tak... (ZHvavo), Nu, davajte syudi vodu; os' mi pidzhivimo i cih, i on tih. Nam tezh krapel'ku laski, to j zhittya zagra. V I H I D II Ti zh i Kvitka. L u ch i c ' k a (pobachivshi, kinula lijku - i do jogo na shiyu). Golubchiku!! (Ciluº). K v i t k a (obnimaº). Zozul'ko moya! Nu yak? L u ch i c ' k a. Skuchila, tak skuchila!.. K v i t k a. Hiba zh ya daleko hodzhu, hiba nadovgo? Vse doma ta doma, azh zasnyadiv. L u ch i c ' k a. To pershe bulo, a teper use na polyuvanni... K v i t k a. Bo pershe pori ne bulo, a teper nastala. L u ch i c ' k a. Mozhe, mozhe!.. Ta ya taka revniva, shcho do zajciv i do kurip'yat tebe revnuyu... (Smiºt'sya, ciluº), YA, mozhe, j obridayu tobi svo¿mi laskami? A? Obridayu? K v i t k a. Ni!.. A papiros zrobila, shcho ya prosiv? U mene vsi vijshli. L u ch i c ' k a. Zrobila, zrobila... Daj papirosnicyu - zaraz nalozhu. (Pobigla do poko¿v). P a l a zh k a. Vi b, pane, doglyadali bil'she svoyu zhinochku, hiba ne bachite, yaka... K v i t k a. Bozhe mij! Slaba vona, chi shcho? P a l a zh k a. YAk shcho? Ta chi vona tut gospodinya, chi najmichka? Nihto ne shanuº, nihto i za zhinku vashu ne vvazha... I mati vasha ne priznaº... K v i t k a. No-no! Vi meni tihshe! CHim pani nedobra? Pereserdilas' za nerivnyu - i prostila, i prilaskala, yak mati. P a l a zh k a. Dobre prilaskala, shcho i v dvir ne puska, nasila shpigiv... On klyushnicyu... Vse zabiva baki, shcho mov panich ¿j buv ne chuzhij... K v i t k a (zmishavs'). Ne mozhe buti!.. Ce vzhe ti, stara... P a l a zh k a. A grim mene vbij, koli breshu... K v i t k a. Vi z neyu tam posvarilis', polayalis', tak uzhe j verzete ne znat' shcho... A ya togo ne lyublyu i ne poviryu, shchob Gasha nasmililas' shcho mo¿j zhinci... Vam slid bi dlya spokoyu Marusi, koli lyubite ¿¿, vse kriti od ne¿, a vi vse na ochi, vse na ochi. ta shche vchetvero. Ce mozhe i meni nabridnuti, ostochortiti, chuºte, osto-chor-ti-ti! P a l a zh k a. Ta chuyu i bachu, shcho ti vzhe pidbiv mo¿j gorlichci krila i z shulyakami ¿¿ zaklyuºsh! (Pishla).. V I H I D III Luchic'ka i Kvitka. L u ch i c ' k a (pribiga veselo). Os', os' i papirosi, i zapalki! Ach, yak rivnesen'ko polozhila. K v i t k a. Sluhaj, tvoya nyanya prosto vsyaku miru perestupa svo¿mi priveredami ta pretenziyami. Hoch ti ¿j skazhi, shcho terplyat', terplyat' ta j perestanut'... L u ch i c ' k a. Vibach ¿j, golube: vona stara, zvikla burchati, a tut shche dratuyut' ¿¿, obrazhayut'... K v i t k a. Vona z usima svarit'sya i brehni tochit'... L u ch i c ' k a (lagidno). Brehen' vona ne lyubit', a... ¿j bolyache stane... ¯j mozhna probachiti... Nu, nu!.. ya j sama skazhu, til'ki ne sup brivok; ne budemo temriti yasnogo vechora. Nehaj buri i negodi tam dali, a mi vid nih uhilimos' v nashim zahistku... (Lashchit'sya). K v i t k a (ciluº). Ti vse yakas' ekzal'tovana, trivozhna... nudishsya... L u ch i c ' k a. YA ne za sebe trivozhus', ni! Meni til'ki j potribne tvoº kohannya ta vira, shcho ya tobi shchastya dayu, a reshta... Kolishnº... vse mertve! Tut, kolo tvo¿h nig, lezhit' moya dolya, vse moº shchastya! K v i t k a. Spasibi, golubko, til'ki ti brehen' ne sluhaj... L u ch i c ' k a. Ni, ni! YA tobi viryu, odnomu tobi!.. YA pevna, shcho ti maºsh i dokaz... K v i t k a (spalahnuv). A! Ti za shlyub... Ti meni ochi kolesh ceyu pevnistyu? L u ch i c ' k a. SHCHo ti? Ani v dumci... YA sama ne zahotila... K v i t k a. To-to zh! Pri chim zhe ya? Tobi zahotilos' ci¿ komedi¿... ne znayu dlya chogo? L u ch i c ' k a. Lyubij mij, nevzhe ne znaºsh? Ta tim zhe, shcho meni tvoya volya, tvoº shchastya blizhche do sercya, nizh moº; ya zaklyalas', shcho todi zv'yazhu tebe, koli vpevnyus', rozumiºsh, upevnyus', shcho ne budu tobi kamenem... K v i t k a. Taka zhertva dlya mene tyazhka, a nadto dokori. YA dumayu, shcho ti v meni pevna, a pro matir... ¿¿ ne pererobish... Ta, nareshti, pizno i pitannya staviti: ya mushu... i mi perevinchaºmos' hoch zavtra. L u ch i c ' k a. Ni, ni! Ce b znyalo neslavu... Boga radi, pro ce bil'she ni slova. YA boyus', shchob i nyanya ne pidsluhala, ne dovidalas', shcho mi oshukali, ce b ¿¿ vrazilo smertel'no. Shoronim poki nashu ta¿nu, a prijde chas... mi popravimo. K v i t k a. YAk znaºsh, tvoya volya... A til'ki meni ne natyakaj: se obraza mo¿j chesti. (Glyanuvshi, na dzagari). Oj-oj, odnache pizno... (Vstaº). L u ch i c ' k a. Kudi zh ti znovu? Cilij den' ne buv... K v i t k a. Hochu zbigati z sobakoyu v odne misce... Kurip'yata... L u ch i c ' k a (girko). Bachish, yak tobi zi mnoyu skuchno!.. Stij, stij, ce ne dorikannya... a til'ki, shcho ti sobi dila ne maºsh, a bez dila nudno zhiti na sviti... K v i t k a. Et, ne v tim rich: ti v meni zachepila bolyuchu strunu... Pravda, nema bil'sho¿ muki, yak pochuvati v svo¿h persah cile more i sili, i zhadobi mirovi posluzhiti i znati, shcho ti¿ sili nema kudi kinuti, nema do chogo priladiti; upevnyatis' shchodnya, shcho vsi shlyahi tobi pereorani i shcho sam deyaki pereorav... L u ch i c ' k a (polohlivo). Nevzhe ne zmig bi sluzhiti? I od materi b tak ne zalezhav... K v i t k a. De? De? Ne dratuj hoch mene! Na kazennu sluzhbu ya ne pidu - nezdaten. L u ch i c ' k a (trivozhno, z sl'ozami). Ta j ya na dorozi... K v i t k a. Ta perestan', z toboyu i balakati druzhn'o ne mozhna: u vs'omu til'ki sebe bachish, til'ki sebe grizesh i drugogo dratuºsh... SHCHo zh tut takogo? (Pauza). U mene shche º nadiya... YA podavs' do zemstva i ot-ot zhdu odpovidi. L u ch i c ' k a. Tak ti budesh po zemstvu sluzhiti? YAk ya rada, yak rada! Sluhaj, ti od mene hovavsya z cim... Rozkazhi zh, yak, shcho i do chogo? Meni hochet'sya znati vsi tvo¿ dumki, vsi tvo¿ bazhannya i mri¿, shchob razom zhiti, odnim podihom dihati... K v i t k a (bere rushnicyu i vstaº). Pislya, pislya... Teper nikoli... pobizhu. L u ch i c ' k a. Taki jdesh? K v i t k a. Taki jdu. (Pishov). L u ch i c ' k a (dovgo sto¿t' neruhomo, zalomivshi ruki). Obridla!.. Jomu nudno zi mnoyu... YA jomu chuzhoyu stayu, a mozhe, j pomihoyu... Oh, yak shvidko skinchivsya mij raj! Odcvili kvitki, i listya opalo... (Zdrignuvshis', provela rukoyu po cholu). Nevzhe kinec' vs'omu?! U! YAkim morozom mene obsipalo! (Tremtit'). Spravdi, chi ne slaba ya, - i togo meni vbachaºt'sya vse hmurim! Vin zhe chesna, horosha, pravdiva natura... E! Poki golovi ne styali, budemo dumat' pro druge... (Projshlas' kolo klumb, zirvala stokrotku i sila na shodah runduka). Nyanyu! Vi tam, u poko¿? P a l a zh k a. Tut, moya ditino! L u ch i c ' k a. Prinesit' meni, bud' laska, moyu shkatulku. P a l a zh k a. Zaraz. Palazhka vinosit' shkatulku. V I H I D IV Luchic'ka i Palazhka. L u ch i c ' k a (odimknula, rozglyada rechi). Os' braslet z dorogimi samocvitami: ce meni, nyanyu, pershij podarunok pidnesli... Skil'ki bulo shchastya, zemli pid soboyu ne chula!.. (Zitha). A ci serezhki bril'yantovi meni pidnesli v stolici. YAk ya boyalas' tam vistupati! Vse ¿dno yak na katuvannya jshla: yak glyanula ya na obshiru tu zalu, a tam azh chorno od goliv, - tak u mene ruki i nogi podubli... golos tremtit'. YAk ya pochala - ne tyamlyu, a potim rozijshlas'... I-i, gospodi! YAkij zhe gvalt znyavsya, a v mene od zahvatu tak serce zdavilo, malo ne vpala... I cej vinok tam zhe vid molodi... (Zitha). A os' dukach i ci perli od jogo, od mogo sokola... YAkij vin todi buv zahvachenij, sp'yanilij, azh bozhevoliv! (Pritiska do sercya j ciluº). P a l a zh k a (burchit'). Vsi voni, psi, - poki ozhenyat'sya. L u ch i c ' k a. To-to! A! (Provela po volossi rukoyu i stryahnula golovkoyu, mov bazhayuchi vikinut' dumki). A os' ishche... shche... bagato, bagato... Malo chi ne z kozhnogo goroda pam'yatka... P a l a zh k a. A tam ishche v tij skrini skil'ki vsyako¿ sribno¿ posudini i vinkiv. L u ch i c ' k a. Bachite, moya ridnesen'ka, mi ne zlidni, i u nas º svoº, nadbane chesno, - tak vi otij prichependi i odkazhit', shcho ya ne z nuzhdi na ¿h girkij hlib perejshla. P a l a zh k a. Oh, yakbi bulo znattya, shcho tak stanet'sya, krashche b bulo na svo¿m hlibi. L u ch i c ' k a. A vi zh, babusyu, kazali, shcho grih. P a l a zh k a. Otozh til'ki j gore! (Vidijshla). L u ch i c ' k a (ulozhivshi rechi, vijnyala zasusheni listki iz tetradi). Oh, ocya kvitochka! Skil'ki bulo shchastya... a teper zav'yala... A cej listik zelenij... Pershu rol' z nim uchila!.. Ah, minulo, minulo!.. A vi, mo¿ ridnesen'ki, pocherkani, popisani... (Rozbira arkushiki, ciluº). Os' Katrya! YAk ya todi nad ¿¿ doleyu plakala, yak za neyu bolila dusheyu... I ne spodivalas' todi, shcho j sama stanu Katreyu, sama budu perezhivati ¿¿ nesterpni muki... Oh! (Zamislyuºt'sya i tiho nespogadano sp¿va, nemov z roli). Tyazhko-vazhko, a hto kogo lyubit', A shche tyazhche, hto z kim rozstaºt'sya... V I H I D V Luchic'ka i Olena Mikola¿vna. O l e n a M i k o l a ¿ v n a (zupinyaºt'sya, sluhayuchi spiv, i tiho pidhodit'). U tebya, nevestushka, prekrasnij golos... Tol'ko vse grustish', vse toskuesh', slovno neschastliva! L u ch i c ' k a (zametushivshis' i zakrivayuchi listki). Ah, mamen'ka... Zto vy? YA i ne zametala... Sadites'! (Pidkochuº ¿j krislo). O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Stoj, milaya! CHto zto, starye ili novye pis'ma perechityvaesh'? Lyubopytno. L u ch i c ' k a (zmishavshis'). Net, mamen'ka; zto ya tak sebe, ot nechego delat'... tetradki starye peresmatrivala... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Kakie takie tetradki? L u ch i c ' k a. Pustyaki... roli prezhnie... (Podaº). O l e n a M i k o l a ¿ v n a (poglyanuvshi). A! He-he-he! Vot ono chto udostoilos' lobzanij! (Prezirlivo viddaº). A nu, ne pravdu li ya govorila: tyanet prezhnee-to, tyanet! Uzh ne mashi golovkoj, ne poveryu: tyanet, tyanet! L u ch i c ' k a. Net, eto hot' i blizko serdcu, a zabrosheno mnoyu naveki! O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ne poveryu, ne poveryu! (Motaº golovoyu). Ty sama sebya, bednaya, obmanyvaesh': toskuesh' nedarom... L u ch i c ' k a. Da s chego zhe mne, mamen'ka, toskovat'? Vsego vdovol', muzh menya lyubit, vy zhaleete... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Vidno, malo ztogo, vidno, est' za chem toskovat'... L u ch i c ' k a. CHto vy, mamen'ka? Olena M i k o l a ¿ v n a. Ne trevozh'sya, milaya, ya lyubya govoryu... YA ponimayu, kakuyu ty zhertvu prinesla: i slavu, i kar'eru brosila dlya moego syna, a tol'ko vprok li? (Gladit' ¿¿ po golivci). Taesh' ty zdes', goremychnaya, i za svoim-to prezhnim razveselym zhit'em, i za vsem. L u ch i c ' k a (gliboko zithnuvshi, boyazlivo zdrignulasya). Mne vse nichego, lish' by Antos'... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Antuan. L u ch i c ' k a. Lish' by Antuan... Lyublyu ya ego, mamen'ka, bol'she vsego na svete, vot hot' sejchas v mogilu lech'... O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pomorshchivshis'). Veryu... A vse zhe i muzh toskuet, odichal sovsem... L u ch i c ' k a. CHem zhe on odichal? Neuzheli ya zver' dikij? O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Odichal, biryukom stal, nigde ne byvaet... Da i trudno: ot nas vse otshatnulis'... Hozyajstvo tozhe ego ne zanimaet, vse norovit kak by iz domu sbezhat'... L u ch i c ' k a (lamayuchi ruki). Mamen'ka! Mne... strashno! O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Moj-to, mozhet, i polyubil tebya za talant, chto vot-de vse pered nej nichkom padayut, a ya podhvachu! I takaya eto zapal'chivost' ego vzyala, chto i na mat' plyunul... Nu, a kak prishlos'-to bez sceny s molodoj zhenoj vremya korotat', tak i vyshlo, chto s zajcami veselee... L u ch i c ' k a. Bozhe moj! Da koli eto tak - umeret' legche. (Plache). O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Perestan', moya sirotka! (Ciluº). Nu, kak zhe mne tebya ne lyubit'? Nesmotrya na to, chto ty slomala emu i zhizn', i kar'eru, a serdce ponevole k tebe. L u ch i c ' k a (skriknula). Tak ya Antosyu slamala zhizn'? O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Uspokojsya, moya neschastnaya! Ne ty... No vseh lyudej ne peredelaesh'... S nami ved' znalis' vse lyudi imenitye, nu, a teper' i oskorbilis' na Antuana, chto unizil sebya pered nimi; u vsyakogo ved' sem'ya est' - u kogo zhena, u kogo sestra, u kogo doch'... nu, a tut takoe! Eshche i po zemskim prokatyat... L u ch i c ' k a. Tak zto cherez menya on vse terpit? Gospodi! Kakaya zh ya neschastnaya! YAka ya beztalanna! (Vibigaº ridayuchi). O l e n a M i k o l a ¿ v n a (vslid). Donyala... Ty eshche u menya podozhdi, aktriska poganaya! V I H I D VI Olena Mikola¿vna,Palazhka, potim Kvitka. O l e n a M i k o l a ¿ v n a (do Palazhki, shcho prohodit'). Snesi-ka svoej baryne vody. P a l a zh k a. SHCHo take? (Bizhit'). Matinko! Ditino moya! O l e n a M i k o l a ¿ v n a (pobachivshi sina). Antuan! Kuda zto? K v i t k a. V porub'... A vy k nam? O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Byla uzhe. Polyubilas' mne tvoya zhenushka. Vot kak snachala byla protiv nee, a teper' polyubila, - slavnaya ona... K v i t k a (ciluyuchi ¿j ruku). Blagodaryu, maman! Ona - angel, eto - bezzavetnaya lyubov' i predannost'... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Bezzavetnaya? Vot zto mne nemnogo somnitel'no... Ona vse u tebya pechal'naya: ona o chem-to goryuet, - ee, vidimo, glozhet toska... K v i t k a. O chem zhe ej toskovat'? Ona tak schastliva, tak menya lyubit... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ah, que tu est simple*! (*Oj, yakij ti prostodushnij! (Franc.)) Vsemu verish'! Vot dityatko! V glaza-to ona smeetsya, prikidyvaetsya, a za glaza plachet. K v i t k a. Da o chem zhe, maman? O l e n a M i k o l a ¿ v n a. A mozhet, i o kom... K v i t k a. Maman!! O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Pochem ya znayu! CHto po teatru, po cyganskoj zhizni toskuet, tak i neudivitel'no: uzh kto raz poproboval etogo yadu, tot beznadezhen; s omutom szhilsya, nu, omut j tyanet... K v i t k a. Ona i zabyla pro vse eto; ona sejchas mne govorila... O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Ha-ha-ha!! Da ty prosto smeshon! CHto ona, dura takaya, chto li? Stanet ona muzhen'ku vyskazyvat', chto ej s nim skuchno, chto ee tyanet v bogemu? Da ved' ona aktrisa, da eshche, ty govorit', poryadochnaya... K v i t k a. Obvorozhitel'naya! O l e n a M i k o l a ¿ v n a. Nu tak chto zh? Ne sumeet ona pered toboj sygrat' roli? CHuzhimi rolyami zastavlyala, nebos', plakat', tak svoeyu-to sobstvennoyu uzh i kak provedet! Razve mne by hotelos', chtoby ona tebya obmanyvala? Ona i slavnaya, i umnica, da vot beda, - dumayu... dazhe uverena, chto ne iz lyubvi ona tebya okolpachila, a iz rascheta, da-s! K v i t k a. Maman, chto vy? |to nevozmozhno: vy vzg