Boris CHichibabin. Stihotvoreniya
---------------------------------------------------------------
Istochnik: Boris CHichibabin v stihah i proze. Har'kov: SP "Karavella", 1995.
OCR: Vladimir SHehovcov (shekvl@kpi.kharkov.ua)
Stranicy Borisa CHichibabina v Internet -
http://www.geocities.com/SiliconValley/4561/chichibabin/
---------------------------------------------------------------
Stihotvoreniya B.A.CHichibabina (1923-1994)
Otobrany vdovoj poeta Liliej Semenovnoj Karas'-CHichibabinoj.
Konchus', ostanus' zhiv li,-
chem zarastet proval?
V Igorevom Putivle
vygorela trava.
SHkol'nye koridory -
tihie, ne zvenyat...
Krasnye pomidory
kushajte bez menya.
Kak ya dozhil do prozy
s gor'koyu golovoj?
Vecherom na doprosy
vodit menya konvoj.
Lestnicy, koridory,
hitrye pis'mena...
Krasnye pomidory
kushajte bez menya.
1946
Po derevnyam hodyat dedy,
prosyat mednye groshi.
S polunochi lezut shvedy,
s yuga - shpyni da shishi.
A v kolos'yah preyut zerna,
pahnet kladbishchem zemlya.
Porosli travoyu chernoj
besprizornye polya.
Na dorogah stynut trupy.
Propadaet bogatyr'.
V ocharovannye truby
trubit matushka-Sibir'.
Na Litve zvenyat gitary.
Tula tochit topory.
Na Donu zhivut tatary.
Na Moskve sidyat vory.
L'net k polyachke rusyj rycar'.
Zahmelela golova.
Na slovah ty masterica,
vot na dele kakova?..
Ne krichit nochami petel,
ne rumyanitsya zarya.
CHelovechij pyshnyj pepel
gosti vozyat za morya...
Znat', s velikogo pohmel'ya
zavyazalas' kanitel':
to li plaha, to li kel'ya,
to li brachnaya postel'.
To li k zavtremu, byt' mozhet,
vocaritsya novyj tat'...
I nikto nam ne pomozhet.
I ne nado pomogat'.
1947
Menyayu hleb na gor'kuyu zatyazhku,
rodimyj dym prisnilsya i zapah.
I zhit' legko, i propadat' netyazhko
s kuryashchejsya cigarkoyu v zubah.
YA znal davno, zadumchivyj i zorkij,
chto nesprosta, prostuzhen i serdit,
i v koreshkah, i v listikah mahorki
mohnatyj d'yavol zhmetsya i sidit.
A zdes', sredi chahotochnogo byta,
gde holod lyut, a hizhiny mokry,
vse iskushen'ya zhizni pozabytoj
dlya nas ostalis' v prigorshne mahry.
Gorst' tabaku, gazetnaya poloska -
kakoe schast'e proshche i polnej?
I vdrug vo rtu pogasnet papiroska,
i zaskuchaet volya obo mne.
Odin iz teh, chto "nu davaj pokurim",
sboltnet, pechal' nadezhdoj oskverniv,
chto u vorot zadumavshihsya tyurem
nam ostayutsya rady i verny.
A mne i tak ne zhalko i ne gor'ko.
YA ne hochu nechayannyh poruk.
Dymis' dotla, dusha moya mahorka,
moj dorogoj i yadovityj drug.
1946
Do groba strasti ne izbudu.
V kraya chuzhie ne poedu.
YA ne byl srodu i ne budu,
kakim pristalo byt' poetu.
Ne v igrishchah literaturnyh,
ne na pirah, ne v dachnyh roshchah -
moj duh vozrashchivalsya v tyur'mah
etapnyh, sledstvennyh i prochih.
I vse-taki ya byl poetom.
YA byl odno s narodom russkim.
YA s nim yutilsya po barakam,
lesa valil, podsolnuh luskal,
kanaly ryl i pravdu bryakal.
Na bryuhe polzal po-plastunski
soldatom chasti minometnoj.
I v mire ne bylo prostushki
v menya vlyubit'sya mimoletno.
I vse-taki ya byl poetom.
Mne zhizn' darila zhar i kashel',
a chashche sam ya byl neshelkov,
kogda davilsya pshennoj kashej
ili mahal pustoj koshelkoj.
Poety proslavlyali vol'nost',
a ya s nevolej ne rasstanus',
a u menya vylazit volos
i pyat' zubov vo rtu ostalos'.
I vse-taki ya byl poetom,
i vse-taki ya esm' poet.
Vlyublennyj v chernye derev'ya
da v svet vostorgov nezakonnyh,
ya ne vnushal k sebe dover'ya
izdatelej i neznakomok.
YA byl prostoj kontorskoj krysoj,
znakomoj vsem greham i bedam,
vodyaru dul, s vozhdyami gryzsya,
tishkom za devochkami begal.
I vse-taki ya byl poetom,
sto tysyach raz ya byl poetom,
ya byl vzapravdashnim poetom
I podyhayu kak poet.
1960
Iz vseh skotov mne po serdcu verblyud
Peredohnet - i snova v put', nav'yuchas'.
V ego gorbah ugryumaya zhivuchest',
veka nevoli v nih ee vol'yut.
On tashchit gruz, a sam grustit po sini
on ot lyubovnoj yarosti vopit,
Ego terpen'e pestuyut pustyni.
YA ves' v nego - ot pesen do kopyt.
Ne nado durno dumat' o verblyude.
Ego cherty brezglivy, no dobry.
Ty poglyadi, ved' on drevnej dombry
i znaet to, chego ne znayut lyudi.
SHagaet, sheyu shepota vytyagivaya,
pronosit noshu, carstvenen i hud,-
peschanyj lebedin, pechal'nyj rabotyaga,
horoshee chudovishche verblyud.
Ego udel - uzhasen i vysok,
i ya b hotel mezh rozovyh barhanov,
iz-pod poklazh s prezren'em nezhnym glyanuv,
s nim zaodno popisat' na pesok.
Mne, kak emu, moj Bog ne potakal.
YA tot zhe korm peretirayu mudro,
i ves' ya est' morgayushchaya morda,
da zharkij gorb, da nogi hodoka.
1964
KLYANUSX NA ZNAMENI VESELOM
Odnako radovat'sya rano -
i pust' oret inoj orakul,
chto ne bolet' zazhivshim ranam,
chto ne vernut'sya zlym oravam,
chto trup vraga uzhe ne znamya,
chto ya riskuyu byt' otstalym,
pust' on oret,- a ya-to znayu:
ne umer Stalin.
Kak budto delo vse v ubityh,
v bezvestno kanuvshih na Sever -
a razve veku ne v ubytok
to zlo, chto on v serdcah poseyal?
Poka est' bednost' i bogatstvo,
poka my lgat' ne perestanem
i ne otuchimsya boyat'sya,-
ne umer Stalin.
Poka vo lzhi neukrotimy
sidyat holenye, kak hany,
antisemitskie kretiny
i gosudarstvennye hamy,
pokuda vzyatochnik zanoschiv
i volokitchik bespechalen,
poka dobychi zhdet donoschik,-
ne umer Stalin.
I ne po staroj li privychke
nevezhdy stali nagotove -
naveshat' vsyacheskie lychki
na svezhee i molodoe?
U slavy put' neodinakov.
Poka na radost' sytym stayam
podonki travyat Pasternakov,-
ne umer Stalin.
A v nas samih, trusliv i hishchen,
ne duh li stalinskij taitsya,
kogda my istiny ne ishchem,
a tol'ko novogo boimsya?
YA na nepravdu chertom rinus',
ne ustuplyu v boyu so starym,
no kak tut byt', kogda vnutri nas
ne umer Stalin?
Klyanus' na znameni veselom
srazhat'sya pravedno i chestno,
chto budet put' moj krut i solon,
poka ischad'e ne ischezlo,
chto ne svernu, i ne pokayus',
i ne skazhus' v boyu ustalym,
poka dyshu ya i pokamest
ne umer Stalin!
1959
Menya odolevaet ostroe
i davyashchee chuvstvo oseni.
ZHivu na dache, kak na ostrove.
i vse druz'ya menya zabrosili.
Ni s kem ne p'yu, ne filosofstvuyu,
zabyl i znat', kak serdce vlyubchivo.
Dolbayu zemlyu peresohshuyu
da perechityvayu Tyutcheva.
V slepuyu glub' lomlyus' naporisto
i ne tuzhu o vdohnovenii,
a po utram tryasus' na poezde
sluzhit' v tramvajnom upravlenii.
V obed slonyayus' po bazaram,
gde zhmot zovet menya papashej,
i ves' moj mir zasypan zharom
i zolotom listvy opavshej...
Ne vizhu snov, ne slyshu zova,
i budnyam ya ne vozhd', a dannik.
Kak na sebya, glyazhu na dal'nih,
a na sebya - kak na chuzhogo.
S menya, kak s gavrika na sledstvii,
sletaet pozy pozolota.
Nikto - ni zavtra, ni vposledstvii
ne postuchit v moi vorota.
YA - prosto ya. A byl, navernoe,
kak vse, priduman nenarokom.
Vse tishe, vse obyknovennee
ya razgovarivayu s Bogom.
1965
Tvoj lob, kak u statui, bel,
i vzorvany brovi.
YA ves' pomeshchayus' v tebe,
kak Vrubel' v Rubleve.
I setuyu, slez ne taya,
ohayannym ehom,
i plachu, kak mal'chik, chto ya
k tebe ne priehal.
I plachu, kak mal'chik, navzryd
o zrimoj utrate,
chto ty, u treh sosen zaryt.
ne tronesh' tetradi.
Ni v tot i ni v etot prihod
mudrec i rebenok
uzhe nikogda ne prochtet
moih obrechennyh...
A ty ustremlyaesh'sya vdal'
i smotrish' na ivy,
kak devushka i kak voda
lyubim i naiven.
I merish', i vyazhesh' navek
veselym obetom:
- Ne mozhet byt' zloj chelovek
horoshim poetom...
YA stih tvoj peshkom ishodil,
ni kapli ne kosven,
hranya fotosnimok odin,
gde ty s Mayakovskim,
gde vdovol' u vas pro zapas
trevog i popoek.
Smotryu pominutno na vas,
lyublyu vas oboih.
O, skazhet li kto, otchego
sluchaetsya chasto:
chej duh ot rozhden'ya chervon,
teh uchast' neschastna?
Uzheli pronyra i dub
epohe ugoden,
a my u druzej na vidu
iz zhizni uhodim.
Uhodim o zimnej pore,
ne konchiv pohoda...
Kakaya pora na dvore,
kakaya pogoda!..
Obstala, svistya i slepya,
steklyannaya slyakot'.
Kak holodno nam bez tebya
smeyat'sya i plakat'.
[1962]
ZHivu na dache. ZHizn' chudna.
Svoe povidlo...
A mezhdu tem eshche odna
dusha pogibla.
U mira prorva bedolag,-
o sej minute
kogo-to derzhat v kandalah,
kak pri Malyute.
YA tol'ko-tol'ko dotyanu
vot etu strochku,
a krov' lyudskaya ne odnu
zal'et sorochku.
Uzhe za mnoj stuchatsya v dver',
uzhe toropyat,
i chto ni vrag - to lyutyj zver',
chto drug - to robot.
Pokojsya v serdce, moj Tolstoj
ne rvis', ne bujstvuj,-
my vse privychnoyu stezej
prohodim put' svoj.
Glyadim s toskoyu, zaperty,
vosled ushedshim.
CHto l'da u leta, dobroty
prosit' u zhenshchin.
Kakoe plamya na plechah
s nim netu sladu,-
Prinyat' by yadu natoshchak
prinyat' by yadu.
I ty, lyubov' moya, i ty -
ladoni, guby l' -
ot povsednevnoj maety
idesh' na ubyl'.
Kak smert'yu veki svedeny,
kak smert'yu - veki,
tak vse zhivem na svete my
v Dvadcatom veke.
Ne zrya grozoj revet Gospod'
v gluhie ushi:
- Brosajte vse! Pust' gibnet plot'.
Spasajte dushi!
1966
I vizhu zlo, i slyshu plach,
i ubegayu, zhalkij, proch',
raz kazhdyj kazhdomu palach
i nikomu nel'zya pomoch'.
YA zhil kogda-to i dyshal,
no do rassveta ne doshel.
Temno v dushe ot bozh'ih zhal,
hot' gorst' legka, da krest tyazhel.
Vo sne vinu moyu nesu
i - sam otstupnik i zlodej -
bezlistym derevom v lesu
zhaleyu i boyus' lyudej.
Menya sechet gospodnya plet',
i pod yarmom gorbitsya plot',-
i noshi ne preodolet',
i nochi ne pereborot'.
I byli divnye slova,
da mne skazat' ih ne dano
i pomertvela golova,
i serdce umerlo davno.
YA prichinyal bedu i bol'
i ot menya otpryanul Bog
i razdavil menya, kak mol'
chtob ya vzyvat' k nemu ne mog.
1968
Snimi s menya ustalost', mater' Smert'.
YA ne proshu nagrady za rabotu,
no nisposhli ostudu i dremotu
na moe telo, dlinnoe kak zherd'.
YA tak ustal. Mne stalo vse ravno.
Ko mne vsego na tri chasa iz sutok
prihodit son, tomitelen i chutok,
i v son zhelan'e smerti vseleno.
Mne knigu zla chitat' nevmogotu,
a kniga blaga vsya perelistalas'.
O mater' Smert', snimi s menya ustalost',
pokroj ryadnom huduyu nagotu.
Na lob i grud' dohni svoim ledkom,
daj otdohnut' svetlo i besprobudno.
YA tak ustal. Mne srodu bylo trudno,
chto vsem drugim privychno i legko.
YA veril v duh, bezumen i upryam,
ya Boga zval - i videl ad vooch'yu,-
i rvetsya telo v sudorogah noch'yu,
i krov' iz nosu hleshchet po utram.
Odnim stiham vovek ne potusknet',
da skol'ko ih ostanetsya, odnako.
YA tak ustal! Kak rab ili sobaka.
Snimi s menya ustalost', mater' Smert'.
1967
Vozlyublennaya! Ty spasla moi korni!
I volyu, i dozhd' v likovanii p'yu.
Bezumnyj zvonar', na tvoej kolokol'ne
v ozhivshee nebo, kak v kolokol, b'yu.
O kak ya, tshchedushnyj, o kryl'yah mechtal,
o kak ya boyalsya dorogi okol'noj.
A prashchury dushu vdohnuli v metall
i stali narodom pod zvon kolokol'nyj.
Da budu i gulok, kak on, i glubok,
da budu, kak on, sovestliv i myatezhen.
V nem krotost' i moshch'. I vayatel' Mikeshin
vsyu Rus' zakatal v tot gromovyj klubok.
1968
Trepeshchu pered chudom Gospodnim,
potomu chto v bezdushnoj nochi
nikogo ya ne spas i ne podnyal,
po-pustomu slova rastochil.
Ty zh tainstvennej chernogo neba,
zolotej Mandel'shtamovyh tajn.
Ne menya b tebe znat', i ne mne by
za toboyu hodit' po pyatam.
Na zemle ne prorok i ne voin,
istomlennyj tvoej krasotoj,-
kak mne gor'ko, chto ya ne dostoin,
kak mne stydno moej prozhitoj!
Razve mne tvoj soblazn i duhovnost',
kolokol'noj telesnosti svet?
V tom, chto ya etoj radost'yu polnyus',
nichego spravedlivogo net.
YA nichtozhnej poslednego smerda,
no hranyu tvoej nezhnosti zvon,
chto, byt' mozhet, odna i bessmertna
na pogoste otpetyh vremen.
Mne i sladostno, mne i postydno.
Ty - kak dozhd' ot lica do podoshv.
YA tebya nikogda ne postignu,
no pogibnu, edva ty ujdesh'.
Tak prosti mne, chto zazhivo stynu.
chto svoj krest ne umeyu nesti,
i za styd moj, za gnutuyu spinu
i za malyj talant moj - prosti.
Pust' vsya zhizn' moya v ranah i v ospah,
bud' chto budet, lish' ty ne ostav',
ty - moj svet, ty - moj rozovyj vozduh,
smeh vody podnesennoj k ustam.
Ty v odezhdah i to kak nagaya,
a kogda vse pokrovy snyaty,
serdce padaet, iznemogaya,
ot zverinoj tvoej krasoty.
1968
Tebe, moya Rus', ne Bogu, ne zveryu -
molit'sya molyus', a verit' - ne veryu.
YA syn tvoj, ya son tvoego bezdorozh'ya,
ya syzmala Razinu strugi smolil.
Rossiya rusaloch'ya, Rus' skomorosh'ya,
pochto ne dobra esi k chadam svoim?
Ot plahi do plahi po buntam, po gul'bam
zador propivala, poryadok klyala,-
i kto iz dostojnyh toboj ne pogublen,
o gulkie kruchi lomaya kryla.
Net mery zhestokosti i beskoryst'yu,
i zrya o tvoem lee dobre lepetal
dozhdem i vetvyami, gubami i kist'yu
vlyublenno i zlydno evrej Levitan.
Skuchaya trudom, lyutovala vo blude,
sheptala arapu: krovcoj polechi.
Uzh kak tebya slavili dobrye lyudi
bahvaly, oprichniki i palachi.
A ya tebya slavit' ne budu voveki,
pod gorlo podstupit - i to ne smogu.
Mne krov' zalivaet moroznye veki.
YA Pushkina vizhu na zhzhenom snegu.
Natochen topor, i nastavlena plaha.
Ne moj li, ne moj li prihodit chered?
No net vo mne grusti i net vo mne straha.
Primi, moya Rus', ot synovnih shchedrot.
YA vmerz v tvoyu shkuru dyhan'em i serdcem,
i mne v etoj zhizni ne budet zashchit,
i ya ne ujdu v zagranicy, kak Gercen,
sud'ba Avvakumova v lob moj stuchit.
1969
STIHI O RUSSKOJ SLOVESNOSTI
Ni s vragom, ni s drugom ne lukavlyu.
Davnij put' moj temen i grozov.
YA proshel po derevu i kamnyu
povidavshih vidy gorodov.
YA dyshal istoriej Rossii.
Vse listy v krovi - kuda ni glyan'!
Groznyj car' na krovli gorodskie
prostiraet beshenuyu dlan'.
Klicha smert', oprichniki nesutsya.
Veter krutit pyl' i mechet prah.
Robkij svet prorokov i bezumcev
tiho kaplet s viselic i plah...
No k o g d a zakruchivalsya uzel
i k o g d a zapenivalsya shkval,
Aleksandr Sergeevich ne trusil,
Nikolaj Vasil'evich ne lgal.
Merya zhizn' garmoniej nebesnoj,
otreshas' ot lzhivoj pravoty,
ne tuzhili brazhniki nad bezdnoj,
chto ne v srok ih gody prozhity.
Ne dlya slavy zhili, ne dlya riska,
vol'noj pravdoj dushi utolya.
Tyazhelo Slovesnosti Rossijskoj.
Horoshi ee Uchitelya.
Pushkin, Lermontov, Gogol' - blagoe nachalo,
solov'inaya proza, prorocheskij stih.
Smotrit bednaya Rus' v zolotye zercala.
O, kak shiritsya gul kolokol'nyj ot nih!
I osnovoj svyatyn', i predelom zaklyat'yu
kak vozvyshenno svetit, kak vol'no zvenit
torzhestvuyushchij nad Bonapartovoj rat'yu
Vozrozhdeniya russkogo mirnyj zenit.
Zdes' lyuboe slovco nebyvalo znachimo
i, kak v tajne, bezmerny, kak v detstve, chisty
osenennye svetom trojnogo zachina
nashi vesi i grady, kusty i kresty.
Tam, za nimi tremya, kak za dymkoj Prologa,
veter, muka i dal' so vrazhdoj i toskoj,
Russkoj Muzy polet ot Kol'cova do Bloka,
i nochnoj Dostoevskij, i vshozhij Tolstoj.
Kak voda po vesne, razlivaetsya Povest'
i unosit pozhitki, i slavu, i hlam.
Bezoglyadnaya rech'. Nepodkupnaya sovest'.
Moj tainstvennyj Kreml'. Nash edinstvennyj hram.
O, kakaya pora b dlya dushi ni nastala
i kakaya b sud'ba ni vzoshla na porog,
v mirozdan'e, gde bylo takoe nachalo -
Pushkin, Lermontov, Gogol',- tam vyzhivet Bog.
1979
PUTESHESTVIE K GOGOLYU
Kak uteshitel'no-tiha
i kak ulybchivo-lukava
v lugov zelenye meha
licom sklonennaya Poltava.
Kak odeyaniya chisty,
kak yasen svet, kak zvon negulok,
kak vsya dlya medlennyh progulok,
a ne dlya beshenoj ezdy.
Zdes' bozh'ya slava serdcu zrima.
YA s vetrom veyu, s Vorskloj l'yus'.
Otsyuda Gogol' videl Rus',
a uzh potom smotrel iz Rima...
Hot' v pen'e raduzhnyh keramik,
v rayu loshadok i cvetov
Ostat'sya serdcem ne gotov,
u staryh lip ustalyj strannik,-
no tak nezhna siya zemlya
i tak dobra siya desnica,
chto mne do smerti budut snit'sya
Poltava, polden', topolya.
Kraj nebylic, chej tak celeben
spasennyj chudom ot obnov
reki, derev'ev i domov
pod nebo l'yushchijsya moleben.
Zdes' serdce Gogolem polno
i vsled za nim letit po sklonam,
gde zheltym, rozovym, zelenym
shurshit volshebnoe panno.
Dlya sluha raj i raj dlya glaza,
otkuda nash provincial,
napryagshis', vovremya popal
na prazdnik russkogo rasskaza.
Ne vprok pojdet emu ot®ezd
iz vol'nopesennyh razdolij:
sperva venec i kapitolij,
a tam - bezumie i krest.
Pechal' polunochnoj chekanki
kosnetsya dikogo chela.
Odna uteha - Vechera
na hutore vozle Dikan'ki...
Nemilyj kraj, nedobryj chas,
na lyudyah rozhi nelyudskie,-
i Pushkin molvit, omrachas':
- O Bozhe, kak grustna Rossiya!..
Pora ukladyvat' bagazh.
Trubit i skachet Mednyj vsadnik
po dushu barda. A poka zh
on - pasechnik, i solnce - v sadik.
I ya tam byl, i ya tam pil
meda, tekushchie po hvoe,
gde ob utrachennom pokoe
poet ukrainskij ampir...
A vdali ot Poltavy, vesel'em zabyt,
gde nochnye derev'ya ugryumy i shatki,
bednyj-bednyj andreevskij Gogol' sidit
na sobach'ej ploshchadke.
YA za dushu ego vsej dushoj pomolyus'
pod prohladnoj listvoj topolej i shelkovic
no zovet ego vechno Velikaya Rus'
ot rodimyh okolic.
I zachem on na vechnye veki ushel
za zhestokoj zvezdoj okayannoj dorogoj
iz veselyh i tihih chereshnevyh sel
s Ukrainy dalekoj?
V gefsimanskuyu noch' ne moli, ne prosi:
"Da minuet menya eta zhguchaya chara",-
nikakie kraya ne darili Rusi
dragocennee dara.
To v edinstvennyj raz cherez tysyachu let
na serebryanyh kryl'yah nochnyh vdohnovenij
v zluyu vys' vosparil - ne pisatel'skij, net -
mifotvorcheskij genij...
Kazhdyj raz my prihodim k nemu na poklon,
kak priedem v stolicu vsemirnoj derzhavy,
gde on sidnem sidit i putaet voron
daleko ot Poltavy.
Opalennomu bol'yu, emu odnomu
ne obidno l', ne holodno l', ne odinoko l'?
YA, kak lastochku, serdce ego podnimu.
- Vy poslushajte. Gogol'.
U lyubimoj v ladonyah iz Vorskly voda.
Ulybnites', popejte-ka samuyu malost'.
My ottuda, gde, vetrena i moloda,
Vasha rech' nachinalas'.
Koni zhdut. Kolokol'chik drozhit pod dugoj.
Razbegayutsya lyudi - smeshnye kozyavki.
Sam Servantes Vas za ruku vzyal, a drugoj
Vy kasaetes' Kafki.
Vam Italiyu vidno. I Volga vidna.
I Gremit nasha trojka po utrennej rani.
Koni zharkie rzhut. Plachet mat'. I struna
zazvenela v tumane...
On ni slova v otvet, ni zhilec, ni mertvec.
Tol'ko ten' naklonilas', gor'ka i gorbata,
slovno s miloj Dikan'ki poveyal chabrec
i doshlo do Arbata...
Za ovitoe tern'yami serdce volhva,
za tosku, ot kotoroj vas Bozhe izbavi,
do polynnoj zemli, Peterburg i Moskva,
poklonites' Poltave.
1973
PAMYATI A.TVARDOVSKOGO
Voshlo v zakon, chto na Rusi
pri zhizni net zhit'ya poetam,
o chem drugom, no ne ob etom
u cherta za dushu prosi.
No chut' vzletit na volyu duh,
nislyagut ruchen'ki v chernile,
uzh ih po-carski horonili,
za isklyuchen'em pervyh dvuh.
Iz v'yug, iz ternij, iz okov,
iz ruk nedobryh, muk nemalyh
narod nad mirom podnimal ih
i berezhno, i vysoko.
Iz luchshih luchshie slova
on nahodil pro opochivshih,
chtob u devchonok i mal'chishek
sto let kruzhilas' golova.
Na chto byl zagnan Pasternak -
tihonya, buka, nechestivec,
a vse zh bessmert'yu prichastilis'
i na ego pohoronah...
Inoj venec, inuyu chest',
Tvardovskij, sam sebe izbral ty,
zatem chtob nam hot' slovo pravdy
po-russki vypalo prochest'.
Uznal, serdechnyj, kakovy
plody, chto muza pozhinala.
Eshche lady, chto bez zhurnala.
Drugoj ujdet bez golovy.
Ty sleg, o chude ne molya,
za vse svershennoe v otvete...
O, est' li gde-nibud' na svete
Rossiya - rodina moya?
I esli zhiv eshche narod,
to pochemu ego ne slyshno
i pochemu vo lzhi oblyzhnoj
molchit, der'ma nabravshi v rot?
Ved' odnogo ego lyubya,
prevyshe vsyakih mer i pravil,
ty v rifmy Terkina opravil,
kak serdce vynul iz sebya.
I v zimnij pasmurnyj denek,
ustav ot zhizni mnogotrudnoj,
lezhish' na trizne malolyudnoj,
kak zhil pri zhizni odinok.
Besstydstvo smotrit s torzhestvom.
Zemlya tvoj prah synovnij primet,
a tam Marshak tebya obnimet,
"Golubchik,- skazhet,- s Rozhdestvom!.."
Do koma v gorle zhal' togo nam,
kto byl epohi etalonom -
i vot, unizhen, slep i nag,
lezhal v grobu pri ordenah,
no s golodom neutolennym,-
na otpevan'e potaennom,
kuda puskali po talonam
na vorovskih pohoronah.
1971
ZASHCHITA PO|TA
I sred' detej nichtozhnyh mira,
Byt' mozhet, vseh nichtozhnej on.
A. S. Pushkin
S detskih let izbegayushchij drak,
chtyashchij svet ot lampad odinokih,
ya - poet. Moe imya - durak.
I bezdel'nik, po mneniyu mnogih.
Tyazhek trud mne i sladosten greh,
vek moj v skorbi i prazdnosti prozhit,
no, chtob ya byl nichtozhnee vseh,
v tom i genij byt' pravym ne mozhet.
I hot' ya iz teh samyh zanud,
no, za chto-to svyatoe zhaleya,
est' mne chudo, chto Lilej zovut,
s kem spasennee vseh na zemle ya.
YA - poet, i moj vozduh - toska,
mozhno l' vyzhit', o nej ne povedav?
Pustomel' - chto u morya peska,
no kak malo u mira poetov.
Pust' ne med - yazykami molot',
na pegasikah lovkih proiskav
pod kazennoj uzdoj, no Gospod'
vozveshchaet ustami prorokov.
I, tomim suetoyu suet
i kak Boga zovya vdohnoven'e,
ya klyanus', chto ne mozhet poet
byt' nichtozhnym hotya b na mgnoven'e.
Solovej za hvaloj ne blestit.
Ulybnis' na beshitrostnost' ptich'yu.
Nado vse-taki vypit' za styd,
i pora priuchat'sya k velich'yu.
Svetlyj rycar' i vernyj prorok,
ya pronizan molchan'ya luchami.
Mne oporoyu Pushkin i Blok.
Ne ravnyajte menya s rifmachami.
Pust' ya vetren i robok v miru,
telom nemoshchen, v kuche bessmyslen,
no, kogda ya ot gorya umru,
budu k liku svyatyh soprichislen.
YA - poet. |tim skazano vse.
YA iz vremeni v Vechnost' otpushchen.
Da projdu ya bosoj, kak Bas£,
po lugam, strekozino poyushchim.
I, kak mnogo stoletij nazad,
prosvetlev pri bozhestvennom kliche,
da projdu ya, kak Dante, skvoz' ad
i uvizhu v rayu Beatriche.
I s vozlyublennoj vzmoyu v zenit,
i ot gub otreshennoe slovo
v voskreshennyh serdcah zazvenit
do skonchaniya veka zemnogo.
1971
Bol'naya cherepaha -
polzuchaya epoha,
smotri: ya - gorstka praha,
i razve eto ploho?
YA zhil na belom svete
i dazhe byl poetom,-
popavshi k miru v seti,
raskaivayus' v etom.
Davnym-davno kogda-to
pod pesni vorovskie
ya v zvanii soldata
brodyazhil po Rossii.
Ves' tutoshnij, kak Pushkin
ili Vasilij Terkin,
ya slushal klep kukushkin
i veril ptich'im tolkam.
YA - zhrec lesnyh religij,
mne trud - odna moroka,
po mne, i Petr Velikij
ne vyshe skomoroha.
Kak malo byl ya dobrym
hot' s mamoj, hot' s lyubimoj,
za chto i bit po rebram
sud'binoj, kak dubinoj.
V moej dnevnoj odyshke,
v moej nochi bessonnoj
mne vechno snyatsya vyshki
nad lagernoyu zonoj.
Ne veryu v to, chto russy
lyubili i derzali.
Odni vrali i trusy
zhivut v moej derzhave.
V nej ot rozhden'ya kazhdyj
zheleznoj lozh'yu mechen,
a kto izmuchen zhazhdoj,
tomu napit'sya nechem.
Vot i moya zharovnej
rassypalas' po roshcham.
Bezlyudno i cherno v nej,
kak v gorode polnoshchnom.
YUrodivyj, gorbaten'kij,
stuchus' po belu svetu -
zovu narod moj baten'koj,
a mne otveta netu.
Ot vashej lzhi i lyuti
do smerti ne izbavlen,
ne vspominajte, lyudi,
chto ya byl CHichibabin.
Uzhe ne byt' mne Bor'koj,
ne celovat'sya s Lil'koj,
opohmelyayus' gor'koj.
Zakusyvayu kil'koj.
1969
Nastoj na snah v pustynnom Sudake...
Mne s toj zemlej ne byt' nakorotke,
ona lyubima, no ne bogodanna.
Alchak-Kaya, Solhat, Bahchisaraj...
YA ponyal tam, chem stal Gospoden' raj
posle izgnan'ya Evy i Adama.
Kak nepristojno Krymu bez tatar.
SHashlychnyh uglej lakomyj ugar,
zarosshih kladbishch nadpisi reznye,
oblezlyj oslik, dvizhushchij arbu,
verblyuzhest' gor s kustami na gorbu,
i vse krugom - takaya ne Rossiya.
YA prohodil po vyzhzhennym stepyam
i pripadal k vozvyshennym stopam
kremnistyh chudishch, div kudlatospinnyh.
Vezde, kak vozduh, chuyalsya Vostok -
pastuh bez stada, svetel i zhestok,
odetyj v rvan', no s posohom v rubinah.
Kotoryj raz, ne vedaya zachem
ya podnimalsya lesom na Perchem,
gde prah mechej v skupye nedra vlozhen,
gde s vysoty Georgiya monah
smotrel na gory v skladkah i tenyah,
chto risoval Maksimil'yan Voloshin.
Buddijskij pop, ukrainskij panych,
v Moskve francuz, vo Francii moskvich,
na sterzhne zhizni master na vse ruki,
on svil gnezdo v tragicheskom Krymu,
chtob dnem i noch'yu serdce rval emu
stoperstyj vopl' okameneloj muki.
Na oblakah by - v sinij Koktebel'.
Da u menya v Rossii kolybel'
i ne dano rodit'sya po zakazu,
i ne pojmu, hotya i ne klyanu,
zachem ya etu gor'kuyu stranu
noshu v krovi kak sladkuyu zarazu.
O, net bedy kromeshnej i chernej,
kogda nadezhda sypletsya s kornej
v solenyj sahar mramornyh rasselin,
i tol'ko serdcu snitsya po utram
ugryumyj mys, kak by indijskij hram,
sletayushchij v golubiznu i zelen'...
Kogda, ustav ot zhizni delovoj,
upav na stol durnoyu golovoj,
zab'yus' s pitvom v kakoj-nibud' klopovnik,
da ozarit pechal' moih poem
polynnyj svet, pokinutyj |dem -
nad sinim morem rozovyj shipovnik.
1974
Mezhdu pechal'yu i nichem
my vybrali pechal'.
I sprosit kto-nibud' "zachem?",
a kto-to skazhet "zhal'".
I to li chern', a to li znat',
smeyas', mahnet rukoj.
A nam ne vremya ob®yasnyat'
i dumat' pro pokoj.
Nas v mire gorst' na sotni let,
na tysyachu zemel',
i v nas ne merknet gornij svet,
ne syaknet Bozhij hmel'.
Nam - kak dyshat',- prinyav pechat'
gonenij i razluk,-
ognem na iskru otvechat'
i muzykoj - na zvuk.
I obrechennost'yu krestu,
i gorech'yu pit'ya
my iskupaem suetu
i grubost' bytiya.
My ostavlyaem dushi zdes',
chtob nekogda Gospod'
prostil nam tvorcheskuyu spes'
i ropshchushchuyu plot'.
I nam idti, idti, idti,
poka stuchat serdca,
i znat', chto netu u puti
ni mery, ni konca.
Kogda k nam angely pril'nut,
laskaya tishinoj,
my lish' na neskol'ko minut
zabudemsya dushoj.
I snova - za listy poem,
za kisti, za royal',-
mezhdu pechal'yu i nichem
izbravshie pechal'.
1977
Zima shurshit snezhkom po zolotym allejkam,
nadezhno horonya zemnuyu chernotu,
i po tomu snezhku idet SHolom-Alejhem
s usmeshechkoj, v ochkah, s oskominkoj vo rtu.
V providcheskoj toske, soroch'ih sborishch mimo,
v poslednij raz idet po rodine svoej,-
a mne na toj zemle do muk neob®yasnimo,
otkuda ya prishel, zachem zhivu na nej.
Smushchayas' i tayas', kak budto ya obmanshchik,
u holoda i t'my o solnyshke molyu,
i vse mne snitsya son, chto ya evrejskij mal'chik,
i v etom russkom sne ya prozhil zhizn' moyu.
Mosty moi visyat, bespomoshchny i shatki -
ujti by ot greha, zabyt'sya by na mig!..
Otrushivayu sneg s nevynosimoj shapki
i popadayu v krug druzej gluhonemyh.
V dushe moej poyut sirotskie sobory,
i belyj sneg metet mezh sosen i berez,
no te kogo lyublyu, na prigovory skory
i groznyj sud vershat ne v shutku, a vser'ez.
O, nam hotya b na grosh smiren'ya i pechali,
bezgnevnoj tishiny, bezrevnostnoj lyubvi!
My smyslom izoshli, my duhom obnishchali,
i zhizn' u nas na lzhi, a hramy - na krovi
My rushim na veka - i lish' na gody stroim,
my davimsya v grobah, a Bozhij mir shirok.
Igra ne stoit svech, i grustno byt' geroem,
ni Bogu, ni sebe ne v radost' i ne vprok.
A ya odin iz teh, kto vedaet i myamlit
i napryagaet sluh pred mirovym koncom.
Poka ya vizhu sny, eshche ya dobryj Gamlet,
no shpagu obnazhu - i stanu mertvecom.
YA na vetru prodrog, ya v ottepeli vymok,
zaplutavshis' v lesu, pochuyavshi dymok,
v krugu moih druzej, mezh blizkih i lyubimyh,
o kak ya odinok! O kak ya odinok!
Za prozhituyu zhizn' u vseh proshu proshchen'ya
i ulybayus' vsem, i plachu obo vseh -
no kak boitsya stih nebratskogo prochten'ya,
kak strashen dlya nego oshibochnyj uspeh...
Ujdet voda iz rek, i ptic ne stanet pevchih,
i okayannoj t'moj zatmitsya belyj svet.
No popustu zvenit durackij moj bubenchik
o nishchete mirskoj, o suete suet.
Ujdet voda iz rek, i l'dy vernutsya snova,
i stanet plot'yu ten', i oborvetsya nit'.
O kak nas Bog zovet! A my ne slyshim zova.
I v mire nichego nel'zya peremenit'.
Kogda za mnoj pridut, my snova budem kvity.
Ved' na zemle nikto ni v chem ne vinovat.
A vse zh my vse na nej odnoj vinoj povity,
i vsem nam suzhdena odna doroga v ad.
1980
Ezhevecherne ya v svoej molitve
vveryayu Bogu dushu i ne znayu,
prosnus' s utra ili ee na lifte
opustyat v ad ili podnimut k rayu.
Poslednee sovsem neveroyatno:
ya ves' iz fraz i veryu bol'she frazam,
chem bytiyu, moi grehi i pyatna
vidny i nevooruzhennym glazom.
YA vse primu, na solnyshke ottayav,
net ni odnoj obidy nezabytoj;
no Sudnyj chas, o chem smolchal Berdyaev,
vstrechat' s vinoj strashnee, chem s obidoj.
Kak bol'no stat' naveki vinovatym,
neiskupimo i nevozmeshchenno,
pered sestroyu ili pered bratom,-
k nim ne dojdet i ston iz bezdny chernoj.
I vse zh klyanus', chto vsya otvaga Danta
v chasy toski, pril'nuvshej k izgolov'yu,
ne tak nadezhna i ne blagodatna,
kak svet viny, usilennyj lyubov'yu.
Vse vglub' i vvys'! A ne dojdu do celi -
na to i zhizn', na to i volya Bozh'ya.
Mne eto vse otkrylos' v Koktebele
pod shoroh voln u chernogo podnozh'ya.
1984
Kak zimoj zavershena
obida temnyh let!
Kakaya v mire tishina!
Kakoj na svete svet!
Son mira sladok i glubok,
s licom, sklonennym v sneg,
i tot, kto v mire odinok,
v sej mig blazhennej vseh.
O, stydno v eti dni roptat',
otchaivat'sya, klyast',
kogda pochiet blagodat'
na chayavshih upast'!
V moroznoj sini belyj dym,
derev'ya i doma,-
blagosloveniem svyatym
proshchaet nas zima.
Za vse zloveshchie veka,
za vsyu bedu i grust'
mladencheskie oblaka
soshli s nebes na Rus'.
V nih radost' - ternii kupat'
rozhdestvenskoj zvezde.
I ya lyublyu ee opyat',
kak v detstve i v bede.
Zemlya prostila vseh iud,
i pir lyubvi ne skup,
i v nebe angely poyut,
ne razzhimaya gub.
Ih svechi blestkami paryat,
i ya moyu zazhgu,
chtob bednyj Galich byl by rad
upavshemu snezhku.
O, skol'ko v mire mertvecov,
a sneg zhivee nas.
A vse zh i nam, v konce koncov,
prob'et poslednij chas.
Molyus' nebesnosti zemnoj
za to, chto tak shchedra,
a kto pomolitsya so mnoj,
te - brat mne i sestra.
I v zhizni ne bylo razluk,
i v mire smerti net,
i serebreet v slove zvuk,
preobrazhennyj v svet.
Prisnis' vam, lyudi, sneg vo sne,
i ya vam zhizn' otdam -
glubinnoj vashej belizne,
siyayushchim snegam.
1979
Skol'ko vy menya terpeli!..
YA zh ne zrya poetom prozvan,
kak mal'chishka Gekl'berri,
nikogda ne stavshij vzroslym.
Dar, chto byl nezhdan, neproshen,
u menya v krovi siyal on.
Kak rodilsya, tak i prozhil -
durakom-provincialom.
Ne komandovat', ne drat'sya,
ne uchit', pomiluj Bozhe,-
vodku dul zaradi bratstva,
knigam radovalsya bol'she.
Detstvo v lyudyah ne hranitsya,
obstoyatel'stva sil'nej nas,-
kto podalsya v zagranicy,
kto v rabotu, kto v semejnost'.
YA zh gonyalsya ne za etim,
ya i zhil, kak budto ne byl,
oderzhim i nezameten,
mezhdu rodinoj i nebom.
Ubezhdennyj, chto v otchizne
vse napasti ot nee zhe,
ya, naverno, v etoj zhizni
lish' na smert' dushi ne £zhil.
Kem-to proklyat, vsemi rugan,
skryuchen, sognut i potaskan,
dozhivayu s krotkim drugom
v odinochestve buntarskom.
Sotnya strochek obvetshalyh -
razve delo, razve radost'?
Bog naznachil, ya veshchal ih,-
dal'she sami razbirajtes'.
Ne o tom, chto za stenoyu,
ya pisal, ot gorya gorbyas',
i gorel peredo mnoyu
obrechennyj Lilin obraz...
Vas, izbravshih meroj sumrak,
vas, obretshih dushu v dele,
ya lyublyu vas, nerazumnyh,
no ne tak, kak vy hoteli.
V chinnom sheleste chitalen
ili tak, dlya razgovorca,
gluho imya CHichibabin,
net takogo stihotvorca.
Pomenyat'sya serdcem ne s kem,
priotverzlas' preispodnya,-
vse vy s Blokom, s Dostoevskim,-
ya ujdu ot vas segodnya.
A kogda nastanet zavtra,
prozvenit li moe slovo
v svetlom carstve Aleksandra
Pushkina i L'va Tolstogo?
1986
Kto - v panike, kto - v yarosti,
a glavnaya beda,
chto byli my tovarishchi,
a stali gospoda.
Oh, gospoda i damy!
Rassypalsya nash dom -
Bog vest' teper' kuda my
nesemsya i bredem.
Boyus' pri svete svechek
smotret' na obraza:
na licah chelovech'ih
zverinye glaza.
V serdcah ne sohranitsya
bratayushchaya vys',
kol' russkij s ukraincem
spasat'sya razoshlis'.
No zlom nality chashi
i smert' uzhe v krovi,
a vse spasen'e nashe
v soglas'e i lyubvi,
Ne stanu bit' poklony
ni tronu, ni rublyu -
v lyubimuyu vlyublennyj
vse sushchee lyublyu.
Speshu skazat' vsem lyudyam,
kto v smute ne ogloh,
chto esli my polyubim,
to v nas voskresnet Bog.
Sojdet togda legko s nas
proklyatie vremen,
i iscelennyj kosmos
my v zhizn' svoyu vernem.
Poprobujte - vlyubites',-
inogo ne dano,-
i stanete kak vityaz',
kem zlo pobezhdeno.
S dushi spadet dremota,
ostepenitsya pryt'.
Nel'zya, lyubya kogo-to,
ves' mir ne polyubit'.
1991
V lesu solov'inom, gde son travyanoj,
gde dobroe utro nam kto-to propin'kal,
schastlivye nashej nebesnoj vinoj,
my brodim segodnya vcherashnej tropinkoj.
Doverivshis' chudu i slov lisheny
i vslushavshis' serdcam v drevesnye dumy,
dve temnye niti v shit'e tishiny,
svetleem i tihnem, svivayas' v odnu, my.
Bez krova, bez komnat venchal'nyj nash dom,
i net nas pechal'nej, i net nas blazhennej.
My byli kogda-to i budem potom,
poka ne iskupim zemnyh pregreshenij...
Prisutstviem blizkih v lyubvi stesnena,
no pal'cev laskayushchih ne razzhimaya,
ty pomnish', kakaya byla tishina,
molitvosklonennaya i kruzhevnaya?
Nas vys' odarila soroch'im perom,
a mir byl i zelen, i sin', i oranzhev.
Davaj zhe,- ya dumal,- skoree umrem,
chtob vstretit'sya snova kak mozhno poran'she.
Umrem poskorej, chtob rodit'sya opyat'
i s pervoj zarej uhvatit'sya za ruki
i v kruzheve utra drug druga obnyat'
v toj zhizni, gde net ni viny, ni razluki.
1989
Kogda ya byl schastlivyj
tam, gde s toboj ya zhil,
rosli bol'shie ivy,
i topali ezhi.
Vshodili v mire zori
iz serdca moego,
i byli my i more -
i bol'she nikogo.
S teh por, gde bereg ploskij
i sinij tamarisk,
v dushe oseli blestki
solonovatyh bryzg.
Dano l' dushe iz tela
ujti na polchasa
v tu storonu, gde Belo-
sarajskaya kosa?
Ot grecheskogo solnca
v poludennom bredu
nad prozoyu yaponca
tam duh perevedu.
Tam lastochki - vse gejshi -
obzhili - dobryj znak -
pri Aleksandr Sergejche
postroennyj mayak.
Tam ya smotryu na chaek,
potom idu domoj,
i nikakoj nachal'nik
ne vlasten nado mnoj.
I zhizn' moya - kak prazdnik
u dobrogo ognya...
Teper' v zhurnalah raznyh
pechatayut menya.
Vse mnyat vo mne poeta
i vidyat v etom sut',
a ya dlya roli etoj
ne podhozhu nichut'.
Leta v menya po kaple
vydavlivayut yad.
A tam v limanah capli
na cypochkah stoyat.
O, veter Priazov'ya!
O, stihotvornyj zov!
Otkliknulsya b na zov ya,
da netu parusov,..
Za to, chto v porah kozhi
peschinki zoloty,
izbavi menya. Bozhe,
ot lzhi i suety.
Menyayu prizrak slavy
vseh premij i koron
na tom Akutagavy
i more s treh storon!
1988
V lesu, gde veet Bog, idti s toboj nespeshno...
Vot utro tket pauk - smotri, ne oborvi...
A slyshish', kak zvuchit medlitel'no i nezhno
v melodii listvy melodiya lyubvi?
Po utrennej trave kak put' nash tih i dolog!
Idti by tak vsyu zhizn' - kuda, ne znayu sam.
Davno pora nachat' poklazhu knizhnyh polok -
i v etom ty prava - razdarivat' druz'yam.
Net v knigah nichego o vechnosti, o sini,
kak zhuk popal na list i ves' v luche gorit,
kak sovesti v otvet vibriruyut osiny,
chto belka v nashu chest' s oreshnikom tvorit.
A gde byla lyubov', kogda derev'ya pahli
i srazu za shosse konchalis' vremena?
Ona byla vezde, krugom i vsya do kapli
v bogosluzhen'e ros i trav rastvorena.
Kakoe schast'e znat', chto mne dano vo imya
tvoe v lesu tvoem lish' verit' i molchat'!
CHem istinnej lyubov', tem nepreodolimej
na lyubyashchih ustah bezmolviya pechat'.
1990
My s toboj prosnulis' doma.
Gde-to les kachaet kronoj.
Bez dvizhen'ya, bez zhelan'ya
my lezhim, obnazheny.
To li laskovaya drema,
to li zov molitvoklonnyj,
to li nezhnoe kasan'e
nevesomoj tishiny.
Uplyvayut snoviden'ya,
brezzhut svety, bryzzhut zvuki,
dobryj mir gudit kak ulej,
napolnyayas' bytiem,
i, kak do grehopaden'ya,
net ni smerti, ni razluki -
my prosnulis', kak usnuli,
na divanchike vdvoem.
L'yutsya kapel'ki na zemlyu,
p'yut vorobyshki iz luzhi,
vyazhet svezhest' v bezdne sinej
zolotye kruzheva.
YA, ne vslushivayas', vnemlyu:
na rassvete nashi dushi
vyrastayut bezusil'no,
kak derev'ya i trava.
To li nebo, to li more
nas kachayut, obnimaya,
Obvenchav blagosloven'em
vysoty i glubiny.
My zvuchim v bezmolvnom hore,
kak melodiya nemaya,
zavorozheny mgnoven'em,
Drug vo druga vlyubleny.
V neskonchaemoe utro
my plyvem na lodke utloj,
i hranit nas goluboe,
ottogo chto ty so mnoj,
i, lozhas' zarej na lica,
voznikaet i tvoritsya
sozidaemyj lyubov'yu
mir nebesnyj i zemnoj.
1989
PLACH PO UTRACHENNOJ RODINE
Sud'be ne kriknesh': "CHur-chura,
ne mne derzhat' otvet!"
CHto bylo rodinoj vchera,
togo segodnya net.
YA plachu v mire ne o toj,
kotoruyu ne zrya
nazvali, sporya s nemotoj,
imperieyu zla,
no o drugoj, stovekovoj,
chej zvon v dushe snezhist,
vsegda gryadushchej, za kogo
my otdavali zhizn',
S moroza dushu v adskij zhar
vpihnuli golyshom:
ya s rodiny ne uezzhal -
za chto zh ee lishen?
Kakoj nas d'yavol vvel v soblazn
i my-to kto pri nem?
No v mire net ee prostranstv
i net ee vremen.
Ischezla vdrug s lica zemli
tajkom v odin iz dnej,
a my, kak nado, ne smogli
i poproshchat'sya s nej.
CHto bol'she net ee, ponyat'
zhivomu ne dano:
ved' rodina - ona kak mat',
ona i my - odno...
V ee snegah smeyalas' smert'
s kosoyu za plechom
i, otobrav rudu i neft',
poila pervachom.
Ee sudili star i mal,
i bardy, i knyaz'ya,
no, proklinaya, kazhdyj znal,
chto bez nee nel'zya.
I tot, kto klyal, dushoyu krep
i prozreval vinu,
i rad byl ukrainskij hleb
moldavskomu vinu.
Ona glumilas' nado mnoj,
no, kak vela lyubov',
ya priezzhal k sebe domoj
v ee konec lyuboj.
V nej byli dumami blizki
Baku i Erevan,
gde ya vveryal svoi viski
pahuchim derevam.
Ee prostorov shirota
byla spirtov p'yanej...
Teper' ya kruglyj sirota -
po mame i po nej.
Iz veka v vek, iz roda v rod
vency ee plemen
Bog sobiral v odin narod,
no bozhij vrag silen.
I, ch'i my dochki i syny
vo t'me gluhih godin,
togo naroda, toj strany
ne stalo v mig odin.
Pri nas kosmicheskij koster
bespomoshchno potuh.
My prosvistali svoj prostor,
promaterili duh.
K nam obernulas' bezdnoj vys',
i merknet Bozhij svet...
My v toj otchizne rodilis',
kotoroj bol'she net.
1992
Vse, chto mechtala uslyshat' dusha
v vspleske kolodeznom,
vylilos' v vozglase: "Kak horosha
cerkov' v Kolomenskom!"
Znaesh', lyubimaya, my - kak volhvy:
v pozdnej obiteli -
gde eshche, v samom ohvost'e Moskvy,-
radost' uvideli,
Zdravstvuj, carevna sred' russkih cerkvej,
bron' ot obidchikov!
SHumnye lica bezdushno mertvej
etih kirpichikov.
Smenoj nesmetnyh nenastij i vedr
dyshat, kak derevo.
Kak zhe ty mog, vozvelichennyj Petr,
s®ehat' otseleva?
Pej moyu krovushku, pshikaj v usy
zeliem chertovym.
To-to ty smladu ot bozh'ej krasy
zenki otvertyval.
Bozh'ya krasa v suete ne vidna.
S gari da s vetra ya
vizhu: stoit nad Rossiej odna
samaya svetlaya.
CHashu stradanij ispivshi do dna,
pal'cem ne dvigaya,
vizhu: stoit nad Rossiej odna
samaya tihaya.
Kto ee stroil? Pora daleka,
slava rasterzana...
Pomnish', lyubimaya, les da reka _
vot ona, zdes' ona.
V miloj pustyne, vdali ot lyudej
net odinochestva.
Svetom sochitsya, zari zolotej,
russkoe zodchestvo.
Gibli na plahe, katilis' na dno,
zvali v toske zaryu,
no ne umeli sluzhit' zaodno
Bogu i Kesaryu...
Stan' nad rekoyu, slova lepechi,
ruki raspahivaj.
Serdcu chut' slyshno zhurchat kirpichi
tihost'yu Bahovoj.
|to iz zlydni, iz smuty sedoj
pradedy vynesli
divo, sozvuchnoe Anne Svyatoj
v lyubyashchem Vil'nyuse.
Polnye sveta, strojny i tihi,
chuda glashatai,-
tak vot dolzhny vozdvigat'sya stihi,
knigi i statui.
...Grustno, lyubimaya. Skoro konec
mukam i poiskam.
Primem s otradoyu tihij venec -
cerkov' v Kolomenskom.
[1973]
Noch'yu chernigovskoj s gor araratskih,
sherstkoj ushej dostavaya do neba,
chad upasaya ot milostyn' bratskih,
skachut loshadki Borisa i Gleba.
Plachet Gospod' s vysoty osiyannoj.
Cerkvi goryat zolochenoj izvestkoj,
Mech navostril Svyatopolk Okayannyj.
Dyshat ubivcy za kazhdoj berezkoj.
Ele kasayas' kamenij Sinaya,
temnogo bora, vozdushnogo hleba,
begloyu rys'yu kormil'cev spasaya,
skachut loshadki Borisa i Gleba.
Putayut put' im lukavye cherti.
Dal' prosypaetsya v rossypyah solnca.
Bog ne povinen ni v zhizni, ni v smerti.
Muk ne priyavshij vovek ne spasetsya.
Kiev poniknet, raspleshchetsya Volga,
glyanet Car'grad obrechenno i slepo,
kak ot krovavyh ochej Svyatopolka
skachut loshadki Borisa i Gleba.
Smertyn'ka zhdet ih na vyzhzhennyh pozhnyah,
net im pristanishcha, budet im ploho,
kol' ne spaset ih bezdomnyj hudozhnik
brazhnik i pluzhnik po imeni Leha.
Pust' zhe vershitsya veseloe chudo,
sluzhitsya kraskami zvonkaya treba,
v rajskie kushchi ot zdeshnego huda
skachut loshadki Borisa i Gleba.
Bog-Vsederzhitel' s lazorevoj tverdi
laskovo stelet pod nozhen'ki put' im.
Bog ne povinen ni v zhizni, ni v smerti.
CHad ubiennyh volshboyu razbudim.
Nyne i prisno po krucham Sinaya,
po polyu russkomu v russkoe nebo,
ni koloska pod soboj ne sminaya,
skachut loshadki Borisa i Gleba.
1977
Last-modified: Thu, 19 Aug 1999 18:14:50 GMT