Uladz³m³r M³kalaev³ch SHyc³k. Sustrecha
---------------------------------------------------------------------
U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
---------------------------------------------------------------------
Projdze chas, z zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
Magchyma, geta adbudzecca ¢zho ¢ nastupnym stagoddz³, magchyma, znachna
paznej. Ale nasha mara ne hocha chakac', my ¢zho cyaper hocham vedac', shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u byaskoncaj prastory. Ab ³h prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.
Na stuk adkazala c³shynya. Pas'ko pachaka¢ hv³l³nu ³ zno¢ padn¸s ruku da
dzvyarej. Ale, ne dacyagnu¢shysya da ³h, apusc³¢. ¨n uyav³¢ sabe vysokuyu f³guru
kap³tana, sh³lenuyu nad stalom, nahmurany lob, poz³rk, zatumaneny bolem
straty, ³ adstup³¢.
²h zastalosya pyac¸ra - Puntus ³ Marcal³s na "Valdaj" ne vyarnul³sya, use
term³ny skonchyl³sya yashche ¢chora. ² tady chacv¸ra z ek³pazha pryjshl³ da kap³tana
³ papras³l³ paslac' ³h na poshuk³.
Kap³tan vysluha¢ ³h ³ skaza¢, shto padumae. Pas'ko veda¢, ab chym ¸n
budze dumac': s³tuacyya zh pa¢tarylasya. Kal³ ne vyarnu¢sya Puntus, da kap³tana
yany hadz³l³ ¢pyac¸h. Na poshuk³ by¢ paslany Marcal³s. ² ¸n taksama ne
vyarnu¢sya. Dvoe z syam³ dy yashche avaryya ruhav³ka - geta ¢zho badaj katastrofa.
Pas'ko razume¢ vagann³ kap³tana - toj hace¢ adramantavac' ruhav³k ³ vyarnuc'
"Valdaj" na Zyamlyu. Ale ¸n razume¢ ³ ³nshae: n³hto z ³h, u tym l³ku ³ kap³tan,
ne darue sabe, kal³ ne davedaecca, shto zdarylasya z tavarysham³.
Vykl³k da kap³tana pragucha¢ pa ¢nutranaj suvyaz³ yak s³gnal tryvog³. ¨n
zasta¢ Pas'ko na tym zha mescy - lya dzvyarej. Pachaka¢shy sekundu-druguyu, Pas'ko
rashucha perastup³¢ parog.
- Syadaj, - ne pachynayuchy razmovy, kap³tan pakaza¢ na kresla.
Uvajshl³ ³ astatn³ya chleny ek³pazha.
Kap³tan uznya¢ galavu ³ do¢g³m p³l'nym poz³rkam abv¸¢ sva³h tavarysha¢.
- SHto budzem rab³c'? - spyta¢ ¸n.
- SHukac'!
Kap³tan u znak zgody sh³l³¢ galavu. Agledze¢shy svoj paradzely ek³pazh,
skaza¢:
- Paedze Pas'ko. - Paduma¢shy, dada¢: - ¨n - aposhn³.
Tol'k³ zaraz Pas'ko zrazume¢, chago kashtavala kap³tanu getae rashenne. ¨n
neyak azh pastare¢ za aposhn³ya sutk³, yago do¢gaya f³gura zdavalasya yashche
da¢zhejshaj, a vakol vachej gustoj setkaj paglybel³ marshchynk³.
Z kayuty kap³tana ¢se vyhodz³l³ mo¢chk³. ² Pas'ko veda¢ prychynu. Kozhny z
³h adda¢ by zhycc¸, ratuyuchy tavarysha¢, ³ tamu n³hto ne mog zgadz³cca, shto ¢
vypadku yashche adnoj nya¢dachy ³m pryjdzecca vyartacca. Ale yany razumel³ ³ toe,
shto, prymayuchy rashenne, kap³tan bra¢ na syabe ne tol'k³ vyal³kuyu adkaznasc'.
Ratuyuchy ³h, zhyvyh, ¸n uzho n³kol³ ne zmozha apra¢dacca ³ perad tym³, m¸rtvym³,
yak³ya, mozha, zhyvuc' ³ chakayuc' dapamog³, ³ perad sva³m sumlennem.
Zb³rayuchysya ¢ darogu, Pas'ko duma¢, shto, nape¢na, kap³tan us¸-tak³
dapusc³¢ pamylku. Ne cyaper. A tady, kal³ adprav³¢ pershaga razvedchyka -
adnago, a ne dvuh. Magchyma, udvuh yany lepsh aryentaval³sya b, sustre¢shy
nebyaspeku, shto chakala ³h u katlav³ne. Kap³tan paspadzyava¢sya, mabyc', na
aho¢nyya zdol'nasc³ a¢tamata¢, bo, pavaga¢shysya, kategarychna skaza¢, shto
paedze adz³n razvedchyk. Ale a¢tamaty, zdaecca, ne apra¢dal³ yago
spadzyavannya¢.
Katlav³na pachynalasya z ra¢n³ny, na yakoj zrab³¢ pasadku "Valdaj". Ad
karablya da yae bylo kalya chatyrohsot k³lametra¢. Sama pa sabe yana ne
zac³kav³la b kasmana¢ta¢, yak ³ ¢ves' Bal'dar - geta s³nyaya planeta,
pazba¢lenaya atmasfery ³ yak³h-nebudz' prykmet zhyccya. Dlya ³h ¸n by¢ tol'k³
chasovaj pasadachnaj plyaco¢kaj. Ale, ablyatayuchy Bal'dar, u katlav³ne yany
za¢vazhyl³ s³garapadobnae cela, yakoe vel'm³ nagadvala zyamnyya zorkal¸ty rannyaj
kasm³chnaj epoh³.
Pas'ko vyeha¢ na ¢syudyhodze, kal³ yashche byla noch.
|lektronny vadz³cel' v¸¢ usyudyhod pla¢na, amal' bez shturshko¢. Navat
zdavalasya, shto naogul nyama n³yakaga ruhu. ² tady Pas'ko, paglyadayuchy na yark³ya
adnastajnyya zork³ chuzhoga neba, uya¢lya¢ syabe ¢ kab³ne kasm³chnaga karablya, yak³
zgub³¢sya ¢ byaskoncaj prastory. Vyb³rayuchy zruchnuyu darogu, elektronny
vadz³cel' rab³¢ pavarot, usyudyhod uzdrygva¢, ³ tady Pas'ko vyarta¢sya da dumak
ab sva³m stanov³shchy.
¨n ne baya¢sya. YAmu tol'k³ hacelasya hutchej razabracca, shto zh us¸-tak³
zdarylasya z tavarysham³.
Perad vyezdam ¸n razam z kap³tanam yashche raz pragledze¢ zdymk³
katlav³ny. Us¸ toe zh samae: u neprystupnyh skal³styh garah, nav³slyh nad
abryvam, uzvysha¢sya bl³skuchy s³garapadobny pradmet z kupalam naverse.
- Dumaesh, zyamny? - spyta¢ tady Pas'ko.
- Hutchej za ¢s¸, - adkaza¢ kap³tan. - Padabenstva vyal³kae.
Pas'ko zdalosya, shto ¸n hace¢ neshta skazac' yashche, ale ne skaza¢ ³,
razv³tvayuchysya, tol'k³ k³¢nu¢ galavoj.
Vyarshyn³ gor svyatlel³ - pachyna¢sya dzen'. A tut, u katlav³ne,
besprasvetnaya cemra na kozhnym metry yashche suprac³¢lyalasya halodnym pramennyam
ran³shnyaga bal'daravaga sonca, yak³ya n³by scyakal³ z gor.
Serabrysty kupal by¢ na ranejshym mescy, vytyrkayuchysya z-za kal'ca
skal³styh p³ka¢. Ad uvahoda ¢ katlav³nu da getaga kupala zastavalasya
k³lametra¢ pyac'. Pas'ko nav¸¢ tele¢stano¢ku. Na ekrane ruzhovym³ ³skram³
¢spyhnul³ skaly ³ syarod ³h - kupal. Neruhomy, yak manument, yak pomn³k. Pas'ko
paduma¢, shto, nape¢na, ³ yago syabram gety zorkal¸t zdava¢sya svoeasabl³vym
pomn³kam uzl¸tu chalavechaga rozumu. ² raptam pershae sumnenne, yashche nyayasnae ³
slabae, varuhnulasya ¢ yago galave, paseya¢shy ¢ sercy tryvogu.
Dalej darog³ ne bylo, bo pobach stayal³ yashche dva ¢syudyhody, pak³nutyya tut
Puntusam ³ Marcal³sam. Pas'ko vyklyuchy¢ ruhav³k, zrazume¢shy, shto dalej
davyadzecca ³sc³ pehatoj.
Persh chym pajsc³, ¸n zno¢ paglyadze¢ na kupal. Malyunk³ padobnyh
zorkal¸ta¢ ¸n pomn³¢ z padruchn³ka¢, pa yak³h nekal³ vuchy¢sya ¢ shturmanskaj
shkole. Geta, nesumnenna, by¢ zorkal¸t, pabudavany na Zyaml³. Adna z pershyh
madelej, zdol'naya razv³vac' subsvetavuyu hutkasc', pabudavanaya amal' dzvesce
gado¢ nazad. Dzvesce gado¢! Halodnyya murashk³ pabegl³ ¢ Pas'ko pa sp³ne. ¨n
n³by dakranu¢sya da s³voj m³nu¢shchyny, yakaya vypadkova pryadkryla perad ³m adnu
sa sva³h trag³chnyh staronak.
Pershym zhadannem bylo k³nucca da znahodk³. ¨n uzho by¢ zrab³¢ nekal'k³
kroka¢, ale avaloda¢ saboj ³ spyn³¢sya. Gety zh samy kupal bachyl³ ³ Puntus z
Marcal³sam. YAny, mabyc', taksama adrazu zh k³nul³sya da zorkal¸ta, ne
radz³rava¢shy papyaredne na "Valdaj". CHamu? Adz³n z ³h by¢ p³lot, drug³ -
³nzhyner. YAny, v³dac', paznal³ zorkal¸t, mozha, navat neshta ab ³m vedal³ ³ ne
pal³chyl³ patrebnym pavedam³c' kap³tanu. SHto yany vedal³ pra zorkal¸t?
Pas'ko vyarnu¢sya da mashyny, zakadz³rava¢ pytanne ³, strel³¢shy raketaj,
yakaya vynesla ¢garu zond-antenu, perada¢ depeshu na "Valdaj".
Adkaz-rady¸³mpul's pryjsho¢ ro¢na praz try hv³l³ny. A yashche praz pyatnaccac'
sekund Pas'ko prachyta¢: "Zorkal¸t s³stemy KZSH. Dva ne vyarnul³sya adpavedna
186 ³ 172 gady nazad. Pershy lyace¢ da Al'fy Centa¢ra, drug³ - da S³ryusa".
Getyya zvestk³ ne vel'm³ prayasn³l³ abstano¢ku. Toe, shto zorkal¸t ne
vyarnu¢sya na Zyamlyu, v³davochna ³ tak. Treba bylo spadzyavacca tol'k³ na syabe. ²
Pas'ko zno¢ pacha¢ dumac', shto zh rab³l³ yago tavaryshy dalej. Hutchej za ¢s¸,
pazna¢shy zyamny zorkal¸t, yany paspyashal³sya dajsc³ da yago. Geta zus³m zrazumely
pary¢, ale ³menna ¢ ³m, magchyma, ³ ta³lasya sama nebyaspeka.
Gory, stromk³ya ³ vel³chna spakojnyya, vysacheznaj scyanoj dyb³l³sya na tym
baku katlav³ny. N³ Puntus, n³ Marcal³s ne paspel³ b da ³h navat dabracca za
tak³ chas, dy ¢ getym ne bylo patreby. ²h shlyah, bezumo¢na, lyazha¢ da zorkal¸ta
- praz plato, pasechanae skalam³ ³ raskol³nam³. Tol'k³ tut ³h ³ treba shukac'.
Uzval³¢shy na plechy skrynku z rady¸peradatchykam ³ zapasam zonda¢-anten ³
prychap³¢shy da poyasa plazmenny nozh, yak³ pry vypadku mog pasluzhyc' ³ zbroyaj,
Pas'ko z lakatarnym shukal'n³kam u rukah rushy¢ naprastk³ praz plato da
cyasn³ny.
Na nejk³ chas serabrysty kupal zn³k z vachej, zasloneny kamennym
eskarpam. Pas'ko apynu¢sya ¢ cemry, pryc³shy¢ hadu ³ z zajzdrascyu glyadze¢ na
ruzhovyya vyarshyn³. L³htar dava¢ mala karysc³, ¸n asvyatlya¢ tol'k³ malen'k³
kruzhochak pad nagam³. Pas'ko paduma¢, shto, mozha, nedze pobach, u yakoj-nebudz'
raskol³ne ³ znajshl³ svoj aposhn³ prytulak yago tavaryshy, spyashayuchysya, yak ³ ¸n,
da zorkal¸ta.
Nareshce svyatlo pran³kla ³ ¢ cyasn³nu. Na¢kola ¢s¸ za³skrylasya m³ryyadam³
kropelek-vyas¸lak. Pas'ko azh zazhmury¢sya. Kal³ yago vochy pad akulyaram³
svetaf³l'tra¢ pryvykl³ da yarkaga svyatla, ¸n uzabra¢sya na bl³zhejshy vystup ³
¢vazhl³va agledze¢ navakolle. Tavaryshy magl³ ³sc³ tol'k³ getym shlyaham, bo
abochyny byl³ zus³m neprahodnyya. Ale n³shto yamu ne nagadvala, shto tut
kal³-nebudz' prahodz³¢ chalavek, - n³k³m ne kranutaya cal³na, ma¢kl³vyya
surovyya kamenn³...
Pas'ko peral³chy¢ zapas zonda¢-anten ³, paduma¢shy, pasla¢ na bazu
s³gnal: "N³choga novaga". Atryma¢shy adkaz, uzdyhnu¢ ³ pajsho¢ dalej.
Zorkal¸t adkry¢sya rapto¢na, yak tol'k³ cyasn³na perajshla ¢ katlav³nu. Da
yago zastavalasya metra¢ shesc'sot, badaj, yashche bol'sh nyaro¢naga ³ nebyaspechnaga
shlyahu. Pas'ko ne adryvayuchysya glyadze¢ na gordy prof³l' zorkal¸ta, shto
sh³l³¢sya vun' tam, nad bezdannyu, ³, navat nah³leny, zahava¢ ³mkl³vasc' sva³h
l³n³j. YAkaya prygazhosc'! Pas'ko m³mavol³ zahaplya¢sya tvarennem chalavechaga
gen³ya ³ adchuva¢, yak rapto¢ny prystup tug³ sc³skae serca.
Zorkal¸t vyglyada¢ yak zhyvy, ale smyartel'n'a paraneny as³lak. Bl³skuchaya
metal³chnaya abshy¢ka tam-syam ne vytrymala vyprabavannya¢ prastory - chuzhaya
atmasfera, metearyty pak³nul³ svae adb³tk³ na yago nekal³ lyustranoj paverhn³.
Pas'ko perabra¢sya na susednyuyu skalu, panarama aglyadu pavyal³chylasya.
Zorkal¸t sta¢ bachny amal' da k³lya. ² Pas'ko za¢vazhy¢ toe, shto dagetul' bylo
shavana ad yago ³ shto ¢raz³la yago da glyb³n³ dushy. Vuzkaya treshchyna chornaj
zmya¸j pa¢zla pa korpuse zn³zu ledz' ne da palav³ny cela karablya. Geta,
nape¢na, ³ aznachala katastrofu. Mo da¢nyuyu, a mo ³ zus³m nyada¢nyuyu.
Zno¢ yago pershym paryvam bylo begchy yak najhutchej da karablya. ² zno¢
Pas'ko prymus³¢ syabe strymacca. Puntus ³ Marcal³s n³by stayal³ perad yago
vachyma. ¨n paduma¢, shto tyya, nape¢na, pabegl³ da yago naprastk³. Geta bylo
lag³chna. Ale yany ne vedal³, shto ne vernucca. A ¸n geta veda¢ ³ abavyazan by¢
uzvazhvac' kozhny krok.
Pas'ko pryse¢ na kamen', zmenshy¢ napruzhanne elektrychnaga acyaplyal'n³ka ¢
skafandry. Svezhy strumen' halodnaga k³slarodu absushy¢ spacely lob, stala
kryhu lyagchej. Pas'ko pacha¢ dumac' bol'sh razvazhl³va. ¨n dapuska¢, shto z
abodvuma yago tavarysham³ maglo zdarycca vypadkovae nyashchasce. Adnak ³h racy³,
zabyaspechanyya mocnym aho¢nym pancyram, mayuchy a¢tanomnae energetychnae
zhy¢lenne, pav³nny dzejn³chac' yashche nekal'k³ socen' gadz³n. Hvalya - vyadomaya.
Takaya zh, yak ³ ¢ yago. ² na ¸j cyaper nyama n³vodnaga guku. Nya¢zho neshta
zatryml³vae hval³?
U Pas'ko byl³ dzve magchymasc³, kab raspachac' poshuk³. Adna, bol'sh
pe¢naya, - pajsc³ da zorkal¸ta, drugaya - agledzec' myascovasc' vakol karablya.
¨n by¢ upe¢neny, shto z zorkal¸ta pachynal³ tavaryshy, prynams³, adz³n z ³h,
hutchej za ¢s¸ Puntus, pershy. Puntus ne vyarnu¢sya. Geta pav³nna bylo
nascyarozhyc' Marcal³sa, ³ toj, asceragayuchysya chagos'c³ nevyadomaga ³
nebyaspechnaga, nape¢na, ne pajsho¢ naprastk³, a vybra¢ kruzhny shlyah - bol'sh
do¢g³ ³ bol'sh pe¢ny. ² taksama ne vyarnu¢sya. Znachyc', lyubaya daroga havae
ro¢nuyu dolyu pagrozy. Pas'ko ¢zdyhnu¢ ³ pajsho¢ naprastk³.
Nyal¸gka bylo za¢vazhyc' slyady kago-nebudz' z kasmana¢ta¢ u getym
kamennym gushchary. Poz³rk m³mavol³ nak³rava¢sya ¢ bok gornaga hrybta. Zaraz
pad yark³m³ pramennyam³ ¸n zdava¢sya namnoga prygazhejshym, chym tady, kal³ yago
Pas'ko bachy¢ z ra¢n³ny. U bespavetranym asyaroddz³ skaly byl³ na dz³va
rel'efnyya, bez pa¢cenya¢, afarbavanyya ¢ dz³vosnyya kolery. Lyubuyuchysya ³m³,
Pas'ko, adnak, ne zabyva¢, shto za getym harastvom ta³lasya neshta yashche, ³ pra
geta ¸n ne me¢ prava zabyvacca.
Da zorkal¸ta bylo nedal¸ka. Kab ne bachyc' treshchyny ¢ korpuse, yakaya
napam³nala ab avary³, Pas'ko kryhu zbochy¢ uleva. Adsyul' karabel' zdava¢sya
amal' celym, gatovym da skachka ¢ byazmezhnyya prastory Susvetu. Pas'ko zakrochy¢
hutchej, n³by ³ sapra¢dy baya¢sya spazn³cca na start.
Kamennyya nagruvashchvann³ sustrakal³sya ¢s¸ chascej, perahodz³l³ ¢
sucel'nyya zavaly. Pa vystupah u skalah, shtohv³l³nna sasl³zgvayuchy nagam³, ¸n
ledz' uzabra¢sya na vyarshynyu kamennaj grady. Addyha¢shysya, ascyarozhna vysunu¢
galavu ³ ne ¢tryma¢sya, padhap³¢sya. Zus³m nedal¸ka, tulyachysya da padnozhzha
vysokaga ¢c¸sa, n³by havayuchysya, lyazha¢ chalavek, apranuty ¢ skafandr. Pas'ko
bachy¢ tol'k³ yago nog³.
Ne vyb³rayuchy darog³, Pas'ko skac³¢sya ¢n³z ³ padbeg da chalaveka. Geta
by¢ Marcal³s. YAk zhyvy, hacya shlem yago by¢ adk³nuty. Pas'ko pavyarnu¢ tavarysha
na sp³nu. Na tvary, u shyroka rasplyushchanyh vachah Marcal³sa zastyl³ bol',
rapto¢ny spaloh ³ yashche shtos'c³ takoe, chago n³yak nel'ga bylo zrazumec'. Na
cele n³yak³h slyado¢, yak³ya magl³ b rastlumachyc', chamu adk³nuty shlem.
Znyamozhany, Pas'ko pryh³l³¢sya da skaly. Tysyachy pytannya¢ bl³skav³cam³
prac³nal³ mozg. Atryml³valasya neshta neveragodnae: spachatku Marcal³s pam¸r, a
potym uzya¢ ³ adk³nu¢ shlem ³ tym samym a¢tamatychna vyklyuchy¢ racyyu. Ale
getaga, bezumo¢na, ¸n sam zrab³c' ne mog. Tady - hto?
Tol'k³ cyaper Pas'ko zvyarnu¢ uvagu na zapasnyya k³slarodnyya balony, yak³ya
lyazhal³ pobach z Marcal³sam. YAny byl³ z adkruchanym³ venc³lyam³ - bez gazu.
Padobna na toe, shto nekamu spatreb³¢sya k³slarod, ³ ¸n peragna¢ yago pa shlangu
¢ drug³ya balony.
Dumka apal³la Pas'ko, napalohala neveragodnascyu. ¨n gna¢ yae prech, a yana
lezla ¢ galavu, vyrastayuchy, zaslanyayuchy saboj us¸ astatnyae. Puntus pajsho¢
ranej na celyya sutk³. YAgo k³slarod uzho skonchy¢sya. Puntus?! Pas'ko azh zubam³
zaskrygata¢ ad zlosc³ na syabe. YAk ¸n mog hoc' na ³mgnenne dapusc³c' takoe?
H³ba Puntus, z yak³m projdzena stol'k³ kasm³chnyh shlyaho¢, yago syabar, yak³
za¢s¸dy padsta¢lya¢ plyacho dapamog³ tavaryshu, mog rashycca na geta? A kal³ ne
¸n, to hto? ²h tut bylo tol'k³ dvoe - Marcal³s ³ Puntus. Adchuvayuchy, shto
hutka ³ ¸n zablytaecca ¢ getaj d'yabal'shchyne, yakaya naval³lasya na yago, Pas'ko
pryse¢ kalya cela Marcal³sa, pastara¢sya zasyarodz³c' dumku na ¢bachanym.
Nadzeya, z yakoj ¸n adpra¢lya¢sya na poshuk³ tavarysha¢, zmenshylasya
napalav³nu. Adz³n zag³nu¢. A drug³, magchyma, yashche zhyvy. Mozha, ¸n, Puntus,
natrap³¢shy na trup Marcal³sa, zabra¢ yago po¢nyya balony ³ cyaper nedze bl³zka,
pobach ³ chakae dapamog³? Pas'ko zno¢ vylaya¢ syabe: yak geta ne pryjshlo yamu ¢
galavu ranej? ¨n navat zakrycha¢: "Puntus² Puntus!"
U shlemafone ¢ adkaz ne pachulasya n³ guku. Geta troh³ ahaladz³la
¢zbudzhanaga Pas'ko. ¨n pastaya¢ hv³l³nu nad celam tavarysha, potym, kab ne
zgub³c' getae mesca, pastav³¢ na skalu pusty k³slarodny balon ³ pajsho¢
dalej.
Dzen' uvabra¢sya ¢ s³lu. Sonca svyac³la yarka ³, nape¢na, goracha, bo
tam-syam treskal³sya skaly, byazguchna apa¢zayuchy ¢n³z pa stromk³h sh³lah
cyasn³ny. Pas'ko ³sho¢ ascyarozhna, stryml³vayuchy ¢ves' chas zhadanne peraskochyc'
ceraz raskol³ny, yak³ya adna za adnoj traplyal³sya na yago shlyahu. YAny zdaval³sya
vuzk³m³, toj kraj bl³zk³m. A k³nesh kamen', kab praveryc', ³ tol'k³ tady
zrazumeesh sapra¢dnuyu adleglasc' ³ glyb³nyu - u bespavetranaj prastory ¢s¸
vyglyadala padmanl³vym.
Hutka zno¢ pakaza¢sya korpus zorkal¸ta, da chasu shavany garoj. Sam ne
vedayuchy chamu, Pas'ko nascyarozhy¢sya. Potym zdagada¢sya - Marcal³s lyazha¢ tvaram
da zorkal¸ta.
Z tago mesca, dze staya¢ Pas'ko, mozhna bylo apusc³cca ¢n³z u dal³nu,
yakoj zakanchvalasya katlav³na. Mozhna bylo dabracca taksama ³ da zorkal¸ta, da
yakoga v¸¢ vuzen'k! karn³z, nav³sly nad byazdonnem. Pas'ko ¢zho vyrashy¢ ³sc³ pa
karn³zu, yak raptam za¢vazhy¢, byccam na zacenenym baku ¢spyhnu¢ ³ adrazu zgas
slaby agen'chyk. Pas'ko pamorga¢ vachyma, bayuchysya, shto geta yamu zdalosya, ³
palez un³z.
¨n by¢ upe¢neny, shto Puntus tam, ³ ne vel'm³ sachy¢ za darogaj. ² tol'k³
az³rnu¢shysya, spyn³¢sya yak ukapany. Pad skaloj, na yakoj uzvysha¢sya zorkal¸t,
lyazha¢ Puntus. ¨n byccam astup³¢sya ³ pakac³¢sya, zatryma¢shysya na momant na
vostryh kamennyah. Ale... ² ¢ yago by¢ adk³nuty germashlem, yak u Marcal³sa.
Pas'ko ahap³¢ zhah. Us¸, shto ¸n ubachy¢ tut, bylo padobna na nejkuyu
strashennuyu kazku. Aposhn³ya sumnenn³ zn³kl³: pobach z zorkal¸tam pav³nen byc'
nehta trec³. ², n³by pacvyardzhayuchy yago dumku, pry¸mn³k, a¢tamatychna
nastro³¢shysya, vyhap³¢ z c³shyn³ ¢ryvak frazy - nevyraznae marmytanne. Golas
by¢ byasstrasny, yak nezhyvy.
Pas'ko pasluha¢ yashche ³ z pal¸gkaj uzdyhnu¢: robat. Us¸ tlumachylasya
vel'm³ prosta. A¢tamaty nado¢ga perazhyl³ ek³pazh ³ pryvyal³ zorkal¸t na getuyu
planetu - yana trap³lasya na ³h shlyahu vypadkova. Zapragram³ravanyya na dzeyanne,
robaty pak³nul³ karabel' ³ razbryl³sya. Adz³n z ³h ucale¢ da getaga chasu.
Tol'k³, v³dac', neshta ¢ ³m sapsavalasya, bo, spachatku zab³¢shy lyudzej, ¸n
potym sprabava¢ dapamagchy ³m ³ zryva¢ z ³h germashlemy, puska¢ u tvar
strumen' k³slarodu.
U galave Pas'ko varuhnulasya dumka - c³ ne vyarnucca nazad? Agledzec'
zorkal¸t - ³ na bazu. A sapsavany robat haj uzho dazhyvae svoj vek tut, u
kamennaj pustyn³. Geta bylo b samym prostym ³ l¸gk³m, ale Pas'ko ¢s¸ zhycc¸
baya¢sya ³menna tak³h rashennya¢.
Tym chasam robat zno¢ da¢ ab sabe znac'. YAgo golas pragucha¢ amal'
vyrazna. V³dac', ¸n by¢ uzho nedze pobach. Pas'ko pazna¢ angl³jskuyu movu, yamu
zdalosya, ¸n navat razabra¢ dva zna¸myya slovy: "...znajdu cyabe..." ¨n ne by¢
da kanca ¢pe¢neny, shto geta ³menna tak. Ale zh yamu treba bylo gavaryc' zaraz
z robatam, yakomu ne kryknesh: "SHto za s³stema aptym³zatara¢ u tva³m mozgu?" ²
Pas'ko, pakapa¢shysya ¢ sva³h nebagatyh mo¢nyh zapasah, znajsho¢ tol'k³:
- Hello¢, frend!
Marmytanne sc³hla, byccam robat prysluho¢va¢sya c! gada¢, hto b geta mog
yago akl³knuc'. ² raptam, razdz³rayuchy vushy, u shlemafone zagrukatala:
- Ga-ga-ga! Pachvara!
Azadachany Pas'ko ne adrazu znajsho¢sya ³ tol'k³ paslya zam³nk³ vymav³¢:
- Robat, ya chalavek! CHa-la-vek!
- Hello¢, stary! ² da¢no?
- SHto da¢no?.. - Pas'ko razgub³¢sya zno¢.
- Geta samae... CHalavek... CHalavek!.. Ga-ga-ga!
Pas'ko paduma¢, shto robat zus³m sapsavany, ³ ascyarozhna vyglyanu¢ z-za
kamenya. Robata ¸n ubachy¢ adrazu. Ubachy¢ yago ³ robat, bo ³mgnenna ¢sk³nu¢
ruku. Bl³snula malanka, ³ Pas'ko adchu¢, yak pa skafandru zabaraban³l³
kamennyya askolk³. Ad nechakanasc³ ¸n pada¢sya naperad ³, strac³¢shy ra¢navagu,
rasplasta¢sya na adkrytaj terase.
Da robata bylo metra¢ pyac'dzesyat. ne bol'sh. ¨n staya¢ spakojny, troh³
zaklapochany ³ vel'm³ ¢vazhl³va razglyada¢ p³stalet, z yakoga ³mgnenne nazad
vylece¢ smertanosny zarad. Pobach z magutnaj skaloj ¸n vyglyada¢ n³kchemnym,
navat bezdapamozhnym. Pas'ko c³hen'ka, kab ne za¢vazhy¢ robat, vyprostva¢ ruku
z plazmennym nazhom. Ryzykavac' bol'sh ne hacelasya. Pas'ko vyrashy¢ sekanuc'
getaga mehan³chnaga razbojn³ka pa rukah.
Robat, pakruc³¢shy p³stalet, pryvychnym ruham zasunu¢ yago ¢ kaburu ³
pavyarnu¢sya da Pas'ko. Pas'ko z³rnu¢ ³ pahaladze¢ ad zhahu. Praz plastyk na
yago glyadzel³... zhyvyya vochy. Pastaya¢shy z hv³l³nu, n³by ¢ rozdume, robat
zrab³¢ krok, drug³...
Pas'ko lyazha¢ ³ duma¢, shto yamu rab³c', bo nac³snuc' knopku nazha ¸n uzho
chamus'c³ ne advazhva¢sya. A robat, prabegshy troh³, raptam zaskaka¢ na adnoj
naze, vykrykvayuchy neshta nezrazumelae. Potym, krutanu¢shysya, sarva¢ shlem
skafandra...
Pas'ko zakrycha¢. Geta by¢... chalavek. Bl³snul³ ³ zamerl³, ashklyane¢shy,
var'yack³ya vochy. Galava nekal'k³ razo¢ sutargava perasmyknulasya, adkryty rot
hapa¢ yashche pustatu, a nog³ padkas³l³sya, ³ tulava asunulasya ¢n³z. Pas'ko ne
paspe¢ navat padhap³cca, yak us¸ skonchylasya.
¨n zag³nu¢, zabra¢shy z saboj tajnu g³bel³ Puntusa ³ Marcal³sa. Zag³nu¢
bessenso¢na, hacya ³ perazhy¢, dzyakuyuchy subsvetavoj hutkasc³ zorkal¸ta, svayu
epohu. YAgo smerc' z'yav³lasya zavyarshennem yago var'yactva. Hutchej za ¢s¸ z
kamandy tago karablya ¸n by¢ aposhn³m. Pas'ko dapuska¢, shto chalavek, strac³¢shy
nadzeyu vyarnucca na Zyamlyu, mozha zvar'yacec'. Ale chamu var'yactva nabylo tak³ya
chalavekanenav³sn³ck³ya, kryvazhernyya formy? Pas'ko adchuva¢, shto ne zmozha
vyarnucca na bazu, ne vysvetl³¢shy getaj akal³chnasc³.
Nakry¢ka ¢vahodnaga lyuka zorkal¸ta byla adk³nuta - yashche adno svedchanne
g³bel³ ek³pazha. Pas'ko pa trape padnya¢sya ¢ dezakameru. Perastup³¢shy parog,
¸n apynu¢sya ¢ c¸mnaj kab³ne. Pastaya¢, n³by prahodz³¢ tam dez³nfekcygo,
vobmackam znajsho¢ dzvercy ³ perabra¢sya ¢ kal³dor. Avaryjnaya elektrastancyya,
nape¢na, uzho taksama ne pracavala. U kal³dory cemra zdavalasya yashche
guscejshaj. Pas'ko pasvyac³¢ l³htarykam. Vuzk³, do¢g³ kal³dor nah³lenaga
zorkal¸ta kruta padyma¢sya ¢garu.
Trymayuchysya za parenchy, Pas'ko zrab³¢ krok ³ spyn³¢sya. YAmu zdalosya, shto
¢sya shmattonnaya agramadz³na zorkal¸ta byccam zac³skala yago sherym³ metal³chnym³
scenam³.
Svyatlo l³htara vyhopl³vala z cemry dzvery kayut, yak³ya cyagnul³sya ¢zdo¢zh
kal³dora. Pas'ko prajsho¢ da rubk³ ¢ samym nose karablya, adkryvayuchy adnu za
drugoj kayuty ³ ne advazhvayuchysya zahodz³c' u ³h.
Dzvery rubk³ byl³ zachyneny. Geta yago zdz³v³la. Paduma¢shy kryhu, ¸n
padnya¢ plazmenny nozh.
CHyrvanavataya n³tachka byccam abmatala ruchku dzvyarej, varuhnulasya ³
prapala. A¢tamatychny zapor byasshumna vyval³¢sya na padlogu, sl³zganu¢ pa naze
³ pakac³¢sya ¢n³z, m³gayuchy apal³naj. Pas'ko nac³snu¢ na stvork³ ³ ¢vajsho¢ u
rubku. ²lyum³natary byl³ zanaveshany nyashchyl'na. Vuzk³ya palosk³ svyatla l³l³sya ¢
pamyashkanne, stvarayuchy ¢razhanne, shto ¢se pradmety navokal pyarestyya. Pas'ko
adsunu¢ f³rank³. U rubcy pasvyatlela, na yago patyhnula zapuscennem.
U kutku lyazha¢ na kresle skamechany sv³ter. Na stale ³ pad stalom byl³
rask³dany pl¸nk³, karty, z ³m³ pobach - kanservavyya blyashank³, nejkaya ezha...
Hodavaya rubka, nape¢na, byla aposhn³m prystan³shcham aposhnyaga chlena ek³pazha.
Karotk³ s³gnal napomn³¢, shto ¢ balonah zastalosya ro¢na palav³na
k³slarodu. Geta vyarnula Pas'ko da recha³snasc³. Dosyc' suz³rannya! Treba
dzejn³chac', ³ ¸n padysho¢ da pul'ta. Tol'k³ tut yashche cepl³lasya zhycc¸,
samastojnae, nezalezhnae ad bylyh gaspadaro¢. M³gcel³ roznakalyarovyya
³ndykatary, dryzhal³ strelk³ na asvetlenyh cyferblatah, zhyvyachysya z nejkaj
kryn³cy energ³³. ² ne bylo ³m n³yakaj spravy da tago, shto ¢zho n³hto ne
paverne startavy tumbler, ne praguchyc' pa ¢syamu zorkal¸tu pryzy¢ny zagad:
"Gato¢nasc' numar adz³n".
Perad pul'tam dva kresly - p³lota ³ shturmana. Pas'ko se¢ na
shturmanskae. U ³m yamu zdalosya bol'sh pryvychna, ¸n navat pamaca¢ nekatoryya
knopk³, n³by tam u syabe na "Valda³". Hutchej vypadkova, chym pa
natren³ravanasc³, trap³¢ pal'cam na patrebnuyu knopku. SHturmansk³ ekran
raptam zasvyac³¢sya. Nekal'k³ sekund na ³m charnela neruhomae neba Bal'dara,
zna¸mae Pas'ko pa nyada¢n³h naz³rannyah, potym paplylo, byccam zorkal¸t
zrushy¢sya z mesca. Adno za drug³m na ekrane ¢zn³kal³ nevyadomyya suzor'³, praz
yak³ya cyagnulasya tonkaya s³nyavataya l³n³ya z m³n³yacyurnym zorkal¸tam na kancy. Pa
yago ruhu Pas'ko zdagada¢sya, shto kadry z trasaj pal¸tu plyvuc' u advarotnym
paradku. Cyaper geta ne mela ³stotnaga znachennya. SHlyah mozhna bylo prasachyc'.
Zorkal¸t n³dze ne rab³¢ pasadk³, Tol'k³ zus³m nyamnoga ne dalyace¢shy da
s³stemy S³ryusa, ¸n na nejk³ chas spyn³¢sya ³ chamus'c³ pavyarnu¢ nazad.
Nape¢na, zdarylasya neshta nepradbachanae, kal³ kamanda prynyala takoe rashenne,
ne vykana¢shy zadannya. Pas'ko sta¢ shukac' vahcenny dz¸nn³k - mozha, ¸n
rastlumachyc' prychynu.
Gukazap³sy naz³rannya¢ dzyazhurnyh ¸n znajsho¢ u nevyal³kaj skryncy z
pal³cam³, umanc³ravanaj u scyanu pobach z pul'tam. Dz¸nn³k by¢ zvychajny,
padobny na tyya, yak³ya zda¢na vyal³ na marsk³h, a potym ³ na kasm³chnyh
karablyah. Data. Kaardynaty. Pakazann³ prybora¢. ² n³vodnaga slova, yakoe
vykazvala b emocy³ abo davala yakuyu-nebudz' acenku padzeyam.
Pavol'na kruc³¢sya dysk, na roznyya galasy pavedamlyayuchy amal' adno ³ toe
zh. Pas'ko sluha¢, pastupova tracyachy ¢vazhl³vasc' pad uplyvam bezl³chy
abstraktnyh dlya yago l³chba¢ ³ koda¢. ² raptam adna fraza vyarnula yago da
recha³snasc³. U shlemafone, padklyuchanym da gukazdymal'n³ka, pachulasya neshta
novae: "Pam¸r Majkl. Cyaper nas tol'k³ troe".
U golase adchuvalasya razgublenasc'. Pas'ko paskory¢ ruh dyska. Praz
tryccac' zap³sa¢ zno¢: "Zdaravyak Bent, nepah³sny Bent ne prachnu¢sya. Ne
razumeyu". Pas'ko stala ne pa sabe: stol'k³ adchayu bylo ¢ getyh slovah. A
paznej toj samy kasmana¢t zaznachy¢: "Nepako³c' Ral'f. CHamu na planetah
pav³nny byc' pachvary ¢ vobraze chalaveka?.. A dadomu tak dal¸ka".
V³dac', a¢tar zap³su by¢ mocny chalavek. Da kanca pl¸nk³ Pas'ko ne pachu¢
bol'sh n³vodnaj skarg³. ² getaga mocnaga chalaveka, mabyc', taksama ne stala.
Zap³s abarva¢sya, n³choga ne pavedam³¢shy pra pasadku. Znachyc', vyzhy¢ tol'k³
Ral'f, toj samy zvar'yacely Ral'f?
Pas'ko ¢yav³¢ syabe na mescy Benta ³ tago, drugoga, shto zasta¢sya z
Ral'fam sam-nasam, ³ skalanu¢sya. Nya¢zho ³h taksama napatka¢ l¸s Puntusa ³
Marcal³sa? ¨n pakla¢ na mesca pl¸nku, zachyn³¢ skrynku ³, k³nu¢shy aposhn³
poz³rk na pul't, vyjsha¢ z rubk³. Adchuva¢, shto bol'sh uzho n³kol³ ne zmozha
vyarnucca syudy. Takoe v³dov³shcha yamu ne pad s³lu. Ale persh chym naza¢s¸dy
razv³tacca z karabl¸m, ¸n pav³nen by¢ pajsc³ yashche na adno vyprabavanne -
navedac' kayutu Ral'fa. ¨n ne hace¢ veryc', shto kosmas mozha davesc³ chalaveka
da takoga stanu, ³ perakanac' syabe ¢ getym yamu bylo nadzvychaj vazhna.
Znajsho¢shy zamkn¸nuyu kayutu, Pas'ko spyn³¢sya, upe¢neny, shto geta ³menna ³
¸sc' zhyll¸ Ral'fa. Nevyal³chkae pamyashkanne bylo zahlamlena. Na padloze kuchaj
lyazhal³ staryya skafandry, pustyya balony z-pad k³slarodu, sv³tery kasmana¢ta¢.
Byccam Ral'f nacyaga¢ ³h syudy z us³h kayut. Pas'ko prajsho¢ da stala - ¸n, gety
stol, badaj, z usyago ³ zaslugo¢va¢ tut uvag³. Geta navat by¢ ne stol -
mas³¢ny, stal'ny, ¸n bol'sh nagadva¢ sejf. Pas'ko pac³snu¢ plyachyma, yak³ zh
real'ny sens u tak³m shov³shchy na kasm³chnym karabl³, dze zhycc¸ kozhnaga
chalaveka adkryta perad drug³m³? ² ¢s¸-tak³ pavodz³ny Ral'fa vyya¢lyal³
adsutnasc' cvyarozaga sensu. Mozha, pam³zh ³m³ byla suvyaz'? Pas'ko pasprabava¢
adkryc' sejf. Dzvercy ne paddaval³sya. Klyucho¢ taksama n³dze ne bylo. V³dac',
Ral'f tryma¢ ³h pry sabe. Pas'ko palasnu¢ pa stal'noj scency sejfa
plazmennym promnem.
Sejf adkry¢sya. U levaj tumbe lyazhal³ pl¸nk³ m³kraf³l'ma¢. Kasm³chnyya
vojny, sustrechy z pachvaram³ na ³nshyh planetah, nashesc³ chuzhynca¢ na Zyamlyu.
CHytayuchy getyya nazvy, Pas'ko skryv³¢sya, byccam uzya¢ u rot neshta ag³dnae. A
nekal³ zh lyudz³ ¢sur'¸z stav³l³ tak³ya f³l'my. Ale prychynaj var'yactva yany
na¢rad c³ magl³ stac', navat kal³ b Ral'f glyadze¢ ³h dzen' pry dn³. Dy
na¢rad c³ dlya ³h zaho¢vannya ¢stana¢l³val³ na zorkal¸ce sejf.
Lya samaga verhu pravaj tumby stala-sejfa Pas'ko vypadkova namaca¢
nevyal³kuyu knopku. Nac³snu¢ ³ adchu¢, shto adnekul' z glyb³n³ tumby vyso¢vaecca
nevyal³kaya shuflyada. ¨n nak³rava¢ na yae pramen' svyatla ³ ad zdz³¢lennya ledz'
ne vypusc³¢ l³htar. U shuflyadze lyazha¢ p³stalet. Da¢n³, tak³ cyaper na Zyaml³
sustrenesh h³ba ¢ muze³: byasshumny, zdol'ny stralyac' h³m³chnym³ kulyam³. Getyya
kul³, trap³¢shy ¢ ahvyaru, vykl³kal³ ³mgnennuyu smerc', ne pak³dayuchy, adnak,
slyado¢ zabojstva. C³ ne paslya takoj kul³ ne prachnu¢sya Bent? ²naksh navoshta
bylo havac' gety p³stalet ad vachej ek³pazha?
Pas'ko pakorpa¢sya ¢ paperah, nak³danyh u shuflyadku, ³ raptam yamu ¢ ruk³
trap³lasya nevyal³chkaya kn³zhachka, pasvedchanne, z vyc³snutym³ na vokladcy
zalac³stym³ l³taram³: "Sluzhba byaspek³".
Pra tuyu paru, kal³ gety zorkal¸t startava¢ u prastoru, Pas'ko veda¢
tol'k³ pa kn³gah. Mnogae ¢ pavodz³nah lyudzej tago chasu yamu zdavalasya
dz³¢nym, nevytlumachal'nym. ² vos' ¸n n³by sutyknu¢sya z samoj g³storyyaj,
nerazumnaj, dz³kaj. YAmu stala balyucha ³ kry¢dna za tyh lyudzej, shto ryhtaval³
¢ darogu "Tehas". ²h mary byl³ svetlym³, shchyrym³, ³ ne ³h v³na, shto vyn³k
atryma¢sya tak³ zhahl³vy. Byl³ tady, v³dac', yashche s³ly, yak³ya hacel³ spyn³c'
novae ¢ zhycc³. YAny ne davyaral³ ek³pazhu, yany hacel³ ad getaj ekspedycy³ mec'
nejk³ya svae asobyya vygody. Tamu ³ paslal³ z zorkal¸tam svajgo sta¢len³ka,
daruchy¢shy, v³dac', yamu sachyc' za ¢s³m³ dzeyannyam³ ek³pazha.
Za chas blukannya¢ u Susvece, bo "Tehas" chamus'c³, pavyarnu¢shy ad S³ryusa,
abm³nu¢ Zyamlyu ³ apynu¢sya ledz' ne ¢ proc³leglym baku prastory, neshta
parushylasya ¢ ps³h³cy nadzelenaga asobym³ pa¢namoctvam³ Ral'fa. ¨n pastav³¢
syabe nad us³m³, ³ vos' vyn³k...
Pas'ko adchu¢ syabe razgublenym, znyas³lenym. Nape¢na, ³ Puntus z
Marcal³sam taksama ne chakal³ n³choga drennaga, ne vedayuchy pra atruchanuyu
ps³h³ku Ral'fa.
Pas'ko vyjsha¢ z zorkal¸ta. YAmu hacelasya yak maga hutchej begchy adsyul'.
Ale ¸n yashche znajsho¢ u sabe s³ly, kab naladz³c' a¢tamatychny zapor u vyhadnym
lyuku. ² tol'k³ adchu¢shy, yak uzdrygnu¢ pad rukoj zamok, uzdyhnu¢ z pal¸gkaj.
¨n yashche pahava¢ sva³h m¸rtvyh tavarysha¢. Pavaga¢shysya, zaval³¢ kamennyam³ ³
cela Ral'fa.
Kap³tan, yak ³ perad adpra¢kaj Pas'ko, syadze¢ za stalom, stomleny, z
yashche bol'sh surovym vyrazam tvaru. ¨n do¢ga ma¢cha¢, byccam razdumva¢ - pytac'
c³ ne? Pas'ko sam skaza¢:
- Abval...
- A zorkal¸t?
Adv¸¢shy vochy ¢bok, Pas'ko adkaza¢:
- Zag³nul³ ¢se. - Paslya pa¢zy dada¢: - Pasadku zrab³l³ a¢tamaty.
Dzyuzavaya chastka razb³ta.
Kap³tan paglyadze¢ na yago, chakayuchy, c³ ne dadasc' ¸n shto yashche. Ne
dachaka¢shysya, c³ha para³¢:
- ²dz³ adpachn³. Za¢tra start...
Pas'ko padnya¢sya ³ ¢zho z-za plyachej pachu¢:
- Ty prabach mne. YA razumeyu, geta nyal¸gka...
Pas'ko vyjsha¢, perakanany, shto kap³tan zrab³¢ us¸-tak³ prav³l'na,
pasla¢shy da zorkal¸ta yago adnago. ² yashche, uspomn³¢shy yago aposhnyuyu frazu,
paduma¢: "A kap³tan, nape¢na, z samaga pachatku pra mnogae zdagadva¢sya".
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT