Uladz³m³r M³kalaev³ch SHyc³k. SHorah³ chuzhoj planety
---------------------------------------------------------------------
U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
---------------------------------------------------------------------
Projdze chas, z zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
Magchyma, geta adbudzecca ¢zho ¢ nastupnym stagoddz³, magchyma, znachna
paznej. Ale nasha mara ne hocha chakac', my ¢zho cyaper hocham vedac', shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u byaskoncaj prastory. Ab ³h prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.
Us¸ navokal bylo adnastajnae, panylae: golyya, razburanyya chasam gory,
kratery z apla¢lenym³ sh³lam³, pyaschanyya plato, zv³l³styya, yak rechyshchy
kol³shn³h rek, suh³ya dal³ny. Neshta syarednyae pam³zh Mesyacam ³ Marsam.
Uglyadayuchysya ¢ gety sumny pejzazh, Balachan ³nshy raz sam zdz³¢lya¢sya, chago geta
¸n trap³¢ syudy, hacya menav³ta ceraz yagonuyu nastojl³vasc' ³ adkryl³ tut
naz³ral'nuyu stancyyu. Adnak na Zyaml³ yamu ¢s¸ ¢ya¢lyalasya ³nakshym.
|kspedycyya Tura¢ca, yakaya vyarnulasya z prastory pa¢stagoddzya nazad,
za¢vazhyla na getaj planece s³stemy Lalanda neshta nezvychajnae. Byccam, yak
tol'k³ dal¸k³ ³ yark³ Laland hava¢sya za nebash³lam ³ na nebe blak³tnym
rossypam uspyhval³ zork³, u vuzk³h cyasn³nah, shto byl³ pabl³zu stayank³
zorkal¸ta Tura¢ca, uzn³kal³ tayamn³chyya shorah³.
Tady Tura¢cu ne vel'm³ paveryl³. Ad planety, yakuyu papyaredn³ya ekspedycy³
nazval³ Kamennym myachykam, n³hto n³choga nezvychajnaga ne chaka¢. Pavedamlenne
paklal³ ¢ arh³¢, ³ tam yano pralyazhala azh da tago chasu, pakul' na yago ne
natknu¢sya ¸n, Balachan.
Hto ³nshy na¢rad c³ zvyarnu¢ by ¢vagu na getyya radk³ m³zh vyal³znaj pa
ab'¸mu ³ raznastajnasc³ ³nfarmacy³, yakuyu dastav³la ekspedycyya. Balachan zha
lyub³¢ kasm³chnyya zagadk³, l³chy¢, shto kozhnaya z'yava pav³nna mec' tlumachenne.
Geta ne mela.
Balachan adshuka¢ Tura¢ca, yak³ ¢zho ne hadz³¢ u prastoru, ³ papras³¢
raskazac' pra tyya shorah³ bol'sh padrabyazna, chym bylo ¢ spravazdachy. Nachal'n³k
ekspedycy³ n³choga asabl³vaga ne dada¢. Skaza¢, shto ³h uraz³la adchuvanne
nejkaj perameny ¢ nachnym zhycc³ planety, ³ hacya yany yae ne zrazumel³, u
dz¸nn³ku, adnak, zrab³l³ zap³s. CHamu ne pran³kl³ ¢ sutnasc'? Pashkadaval³
chasu, bo n³choga pe¢naga ne bachyl³. Balachan, kal³ ¢zho yamu shto ¢b³valasya ¢
galavu, rab³¢sya naporystym. ¨n cely dzen' tuza¢ pytannyam³ Tura¢ca, ³ ¢reshce
¢ gustym tumane, yak³ ahutva¢ tayamn³cu shoraha¢, n³by bl³snu¢ nyape¢ny promn³k.
U adnu z nachej, yak uspomn³¢ Turavec, u ³h dvojchy prapadala rady¸suvyaz' pam³zh
zorkal¸tam ³ poshukavym³ grupam³, yak³ya pracaval³ ¢ cyasn³nah. Nenado¢ga,
hv³l³ny na try kozhny raz. Prychynu vysvetl³c', adnak, ne ¢dalosya.
Specyyal³sty zorkal¸ta tady vykazal³ merkavanne, shto va ¢s³m bylo,
v³dac', v³navatae peramennae s³lavoe pole planety, yakoe na toj vypadak maglo
rezka ¢zmacn³cca. ² hacya n³hto ranej getaga polya ne za¢vazha¢, slova
"peramennae" adygrala svayu rolyu ³ z vyvadam specyyal³sta¢ pagadz'sh³sya. Tamu ³
trap³la pavedamlenne Tura¢ca na pal³cu ¢ shov³shcha. A Balachana supadzenne
nascyarozhyla.
Paslya razmovy z Tura¢com Balachan raspacha¢ burnuyu dzejnasc'. Hadz³¢ pa
kam³tetah Akadem³³ navuk, dakazva¢, perakonva¢, patrabava¢. ² damogsya
svajgo. Razam z dvuma dobraahvotn³kam³, tak³m³ zh shukal'n³kam³ kasm³chnyh
tayamn³c - Kamaem ³ Tarasev³cham, - ¸n apynu¢sya na Kamennym myachyku. Z tago dnya
prajshlo ¢zho sorak zyamnyh sutak, a ¸n us¸ yashche ne mog pa-shchyrasc³ skazac',
daremna c³ ne lyacel³ yany syudy. Kal³ ³ byla tayamn³ca, to planeta mocna
trymala yae, paspyahova havayuchy ad chuzhyh vachej ³ vushej. Zdavalasya, ne hop³c'
tago goda, yak³ by¢ admerany Balachanu ³ tavarysham na poshuk³ tayamn³cy planety.
Kozhny vechar adz³n z ³h trojk³ adpra¢lya¢sya da cyasn³n, dze lyudz³ Tura¢ca
adznachyl³ nachnyya shorah³. Tam byla stvorana naz³ral'naya stancyya. Va ¢tul'nym
dom³ku, abstalyavanym daskanalaj tehn³kaj, mozhna bylo, ne bayuchysya n³choga
nepradbachanaga, sachyc' za tym, shto adbyvaecca na sh³lah gor ³ ¢ dal³nah. A
sachyc', ulasna, ne bylo za chym. Pra¢da, shorah³ ¢zn³kal³. CHujnyya prybory
¢la¢l³val! neshta padobnae na ruh, byccam nehta sprytny ³ ascyarozhny kra¢sya
pa¢z sceny naz³ral'naj stancy³. Prynams³, tak guchal³ ¢ navushn³kah getyya
shorah³. Ale kal³ ³h pak³dal³ ³stoty, to byl³ yany, nape¢na, nev³dz³mkam³, bo
na ekranah n³ razu ne m³l'gnu¢ navat cen'. ² Kamaj z Tarasev³cham us¸ chascej
za¢vazhal³ Balachanu, shto shorah³ hutchej za ¢s¸ ¢zn³kayuc' u vyn³ku znachnaj
rozn³cy dz¸nnyh ³ nachnyh temperatur, yak³ya paradzhayuc' pe¢nyya elektrychnyya
z'yavy.
Geta bylo vel'm³ padobna na pra¢du, ³ ¢ Balachana paslya tak³h razmo¢
pachynala tryvozhna nyc' serca. ¨n pakutl³va duma¢ tady, c³ ne dapusc³¢
pamylk³, padda¢shysya ¢ya¢naj zagadkavasc³ vypadku. Potym perakananasc' brala
verh. SHorah³ zh ³snaval³, a s³lavoe pole - ne. ² navat kal³ ¸n z hlopcam³
vysvetl³c', chamu peraryvalasya suvyaz', vyadoma, kal³ getaya z'yava mae dachynenne
da planetnyh umo¢, to ³ tady yany ne daremna prybyl³ syudy. Ale, yak na toe,
suvyaz' pracavala bezdakorna, ³ Balachan gublya¢sya, shto yamu razgadvac' - shorah³
c³ pravaly ¢ suvyaz³.
- Sluhaj, Balachan, - skaza¢ adnojchy Tarasev³ch, vyarnu¢shysya z nachnoga
dzyazhurstva, - davaj adkladz¸m nasha palyavanne za shoraham³. Us¸ ro¢na, kal³ ³h
robyac' zdan³, my ³h ne za¢vazhym.
Nastavala ran³ca ³h sorak pershaga dnya na Kamennym myachyku. U dal¸kaj
vyshyn³ zasvyac³l³sya nyape¢nyya zalac³styya vodbl³sk³.
- Padman, butaforyya, - pracyagva¢ Tarasev³ch, k³vayuchy na pasvyatlelae
neba. - Geta s³mval³chnaya atmasfera ne zaho¢vae n³ cyapla, n³ holadu. Tamu ³
trashchyc' us¸ navokal.
- Unachy? - nechakana pachulasya z susednyaga pakoya, dze spa¢ Kamaj.
Balachan prysluha¢sya. U getym pytann³-repl³cy m³l'gnu¢ nejk³ pryhavany
sens.
- Tabe mala nachnyh? - Tarasev³ch zaz³rnu¢ u pakoj tavarysha.
- Mala! - Kamaj vyjsha¢, ne apranu¢shysya, u trusah, n³by byl³ yany na
rodnaj Zyaml³, a ne za tryl'¸ny k³lametra¢ ad yae. - Ty mne skazhy, chamu ¢dzen'
my n³choga padobnaga ne chuem?
- Bo ne sluhaem, - pac³snu¢ plyachyma Tarasev³ch ³ padysho¢ da stol³ka, na
yak³m dzyazhurny Balachan ryhtava¢ yamu snyadanak. - Byka z'e¢ by!
- Uchora sluha¢, - ne adstava¢ Kamaj.
Tarasev³ch nasmeshl³va z³rnu¢ na yago ³ adprav³¢ u rot ladny kavalak
smazhanaga myasa. Ne prazhava¢shy dobra, z'edl³va spyta¢:
- Trashchyc'?
- YAk tonk³ l¸d pad nagam³...
Kamaj by¢ sur'¸zny, ³ Balachan raptam adchu¢ nepakoj.
- Pakul' ty vartava¢ zdan³, ya para¢no¢va¢ zap³sy shuma¢...
- ² shto? - ne vytryma¢ Balachan.
- ¨sc' rozn³ca. Dakladnej, unachy vydzyalyayucca ³nshyya shumy, v³dac', tyya,
yak³ya my ¢mo¢na nazyvaem shoraham³. - ¨n zaskochy¢ u labaratoryyu ³ pryn¸s
stuzhku, na yakoj pyaro ascylografa pak³nula hvalepadobnyya slyady. - Vos'
paglyadz³ce sam³.
Balachan by¢ gatovy rascalavac' Kamaya. Ale stryma¢ emocy³, pabaya¢sya
kp³na¢ vostraga na yazyk Tarasev³cha. ² yashche yamu bylo n³yakavata, shto geta
prostaya dumka ab para¢nann³ shuma¢ pryjshla ¢ galavu ne yamu, starshamu ¢ ³h
malen'kaj grupe, a Kamayu, hlopcu, yak³ tol'k³-tol'k³ skonchy¢ un³vers³tet.
Uzya¢shy stuzhku, ¸n n³choga ne skaza¢ tavarysham ³ zachyn³¢sya ¢ labaratory³.
- SHto geta sa starym? - zdz³v³¢sya Tarasev³ch. Balachan by¢ starej ³h god
na dzesyac', ne bolej. Adnak ³m, dvaccac³pyac³gadovym, ¸n zdava¢sya pazhylym. Da
tago zh, yany ne zabyval³, shto za yago plyachyma adkrycc¸ l¸su zorkal¸ta, yak³
adprav³¢sya nekal³ da Paluksa. Tamu ³ nazyval³ Balachana pam³zh saboj starym.
- A ty spakojny? - ne adkazvayuchy, spyta¢ Kamaj.
- Parsek³ - ne taya adleglasc', yakuyu merayuc' dzelya zabavy. YA taksama
hachu znajsc³ neshta novae. ² n³ ty, n³ stary ne mozhace papraknuc' myane, shto ya
rablyu neshta ne tak. Ale h³ba maya v³na, shto my gon³msya za m³razhom?
- Ne verysh Balachanu?
- YA ne ¢ adpachynku ³ budu rab³c' us¸, shto ¸n zagadae.
- Ty n³by perakladvaesh adkaznasc'.
- Dz³vak ty, Kamaj, u nas adz³n l¸s. Ale ya addayu peravagu nadzejnaj
³de³.
Kamaj hace¢ neshta adkazac' na geta. Tarasev³ch perab³¢ yago:
- Daruj, ya stam³¢sya.
Kamaj pachaka¢, pakul' ¸n pojdze, ³ padysho¢ da akna. ²h baza byla
abstalyavana na terase, yakaya ¢tvarylasya na pa¢dn¸vym sh³le staroj gary.
Terasa byla ro¢naya, yak specyyal'na prygladzhanaya, nav³sala nad shyrokaj
dal³naj, ³ z yae dobra pragledzhval³sya navat addalenyya na dzesyatk³ k³lametra¢
gory. Samae mesca dlya bazy na planece, dze nyama zruchnyh darog.
Akno bylo shyrokae, na ¢syu scyanu, ³ prapuskala stol'k³ svyatla, shto chasam
Kamayu zdavalasya, n³by ¸n f³z³chna adchuvae, yak hval³ fatona¢ nyastrymnym
patokam uryvayucca ¢ pamyashkanne ³ vos'-vos' zmyatuc' hl³pkuyu prazrystuyu
perashkodu na sva³m shlyahu, yakoj byla shyba z tonkaga plastyku. Svyatla
dahodz³la stol'k³, shto bez c'myanyh akulyara¢ nemagchyma bylo do¢ga glyadzec'
praz akno - navat bl³zk³ya pradmety zl³val³sya ¢ adno ³ ¢ vachah z'ya¢lyalasya
rez'.
Ale lyudz³ ne hacel³ zacen'vac' sva¸ akno. Paslya do¢g³h god, pravedzenyh
u chornaj prastory voddal' ad rodnaga Sonca, ³m ³ chuzhy Laland z yago nyascerpna
yark³m³ pramennyam³ raptam zda¢sya bl³zk³m. YAny ne magl³ naceshycca z yago
svyatla.
Nedze tam, un³ze, dze ad dal³ny, yak prap³lenyya, adgal³no¢val³sya try
vuzk³ya kamyan³styya cyasn³ny, prytul³lasya naz³ral'naya stancyya. Adsyul' yae
prostym vokam ne razgledzec' - malen'k³, na adnu aperatarskuyu zalu dom³k bez
akon. Unachy, kal³ vyaducca naz³rann³, yany nepatrebnyya. ²h zamyanyayuc' ekrany,
zvyazanyya z grav³metram³, ³nfralakataram³, sejsmografam³, energa¢lo¢n³kam³ ³
³nshym³ pryboram³, yak³ya patrebny, kab navat malekula, chuzharodnaya getamu
asyaroddzyu, ne zastalasya neza¢vazhanaj.
Kamayu ¢spomn³lasya yago pershae dzyazhurstva na naz³ral'naj stancy³. Balachan
prapanava¢ tady pabyc' razam. ¨n admov³¢sya. Z upartasc³. Hacya na dobry lad
varta bylo zgadz³cca. Bo taya noch dalasya yamu ¢ znak³. ¨n by¢ uves' u
napruzhanym chakann³ nechaga tayamn³chaga yakoe vos'-vos' pav³nna adbycca za
scenkam³ dom³ka. Ne adryva¢ vachej ad ekrana¢, prysluhova¢sya da ma¢kl³vaga
dynam³ka. Hutka ¢ yago pachalo mro³cca ¢ vachah, ³ ¸n uzho ne razume¢, c³ to yamu
zdalosya, c³ to na samaj sprave na ekrane lakatara paplyl³ nyape¢nyya,
zmenl³vyh abrysa¢ cen³. ¨n navat prapusc³¢ pershy shorah. Da yago dajshlo, shto
dynam³k azhy¢ tol'k³ tady, kal³ shorah pa¢tary¢sya. Adnak shorah³ byl³ yago
adz³nym zdabytkam, yak vysvetl³lasya ran³caj. ² ne tol'k³ yago, yak akazalasya
paznej...
- YAk³m zdaecca svet praz chornyya akulyary?
Kamaj az³rnu¢sya. Balachan staya¢ pobach.
- Neshta my ne tak rob³m.
Balachan advyarnu¢sya ad akna, agledze¢ pakoj - prastorny, amal' bez mebl³
- dva staly ³ nekal'k³ kresla¢, usm³hnu¢sya:
- ZHyv¸m, yak na Zyaml³.
- A pracuem, yak u kosmase.
Zno¢ neshta tryvozhnae dlya syabe pachu¢ Balachan u getyh slovah Kamaya.
Pasur'¸zne¢, spyta¢:
- Abrydla?
Kamaj pama¢cha¢, byccam pravyara¢ syabe, prosta adkaza¢:
- Ne.
Balachan zadavolena k³¢nu¢ galavoj, prapanava¢:
- Pabyvaem u cyasn³nah, zaraz?
Grav³l¸t apusc³¢sya pobach sa stancy¸nnym dom³kam. Laland uzho shava¢sya za
gory, ³ ¢ dal³ne zrab³lasya cemnavata. Balachan vyskachy¢ z kab³ny, sa
zdaval'nennem rasprav³¢ muskuly. Na prycyarushanym tonk³m plastom pylu
kamennym dole v³dnel³sya slyady, pak³nutyya ³m³ ¢ m³nulyya pryezdy. A dalej
prasc³ralasya nyahodzhanaya cal³na.
- YAshche adz³n dokaz na karysc' Tarasev³cha, - zaznachy¢ Kamaj.
Balachan n³choga ne adkaza¢ ³, nah³l³¢shy galavu, pakrochy¢ da ¢vahoda ¢
bl³zhejshuyu cyasn³nu. Kamaj, sochachy za adb³tkam³ yago padeshva¢ na pyle, pastaya¢,
azh pakul' ¸n ne shava¢sya za pavarotkaj, ³ tady pajsho¢ za ³m. Kamenny myachyk
by¢ menshy za Zyamlyu, ³ vaga lyudzej tut byla adpavedna menshaya. Adnak nog³,
advyklyya ad pracyaglaj nagruzk³, sharkal³, chaplyal³sya za skrytyya pad pylam
zacvyardzelyya kamyak³, padg³nal³sya na ro¢nym mescy. Kamayu padumalasya, shto ³m
treba bol'sh ruhacca, chascej rab³c' vylazk³ pa navakoll³. Geta ³ dlya spravy
budze karysna, bo yany pa sutnasc³ n³choga pra planetu ne vedayuc', va ¢s³m
daveryl³sya vyvadam ekspedycy³ Tura¢ca. A ¸sc' zha tut, nape¢na, ³ ³nshyya
c³kavyya kutk³.
Kal³ Kamaj pavyarnu¢ u cyasn³nu, Balachan by¢ uzho dalekavata. ¨n krochy¢
bol'sh upe¢nena, lyagchej, chym Kamaj. Na adleglasc³ navat ne za¢vazhalasya, shto
¸n apranuty ¢ skafandr, ³ kab ne germashlem - prazrysty bl³skuchy shar na
galave, mozhna bylo b padumac', shto chalavek u zvychajnym zyamnym ubrann³.
Cyasn³na byla do¢gaya ³ vuzkaya. YAe gran³tnyya bak³ amal' ne pashyral³sya
¢verse, byl³ gladk³ya ³ ro¢nyya, yak abl³cavanyya. Kamaj uzho zaglyadva¢ syudy,
kal³ stav³l³ stancyyu. Tady ¢ yago ne hap³la chasu, kab pa-sapra¢dnamu acan³c'
getu prygazhosc'. A ¢ nachnyya dzyazhurstvy Balachan ne dazvalya¢ vyhodz³c' vonk³,
dy ¢ cemry n³choga getaga ³ ne ¢bachysh.
Ne¢zabave Balachan spyn³¢sya, uznya¢ galavu, neshta vyglyadayuchy na stromk³m
sh³le.
- SHto tam? - kryknu¢ Kamaj.
Balachan pachaka¢ yago, tady rastlumachy¢:
- Tut pachynaecca zona najbol'shaj akty¢nasc³ shoraha¢.
Kamaj sl³zganu¢ poz³rkam pa kamennaj scyane. N³choga admetnaga. Takaya zh,
yak ³ na pachatku cyasn³ny. Na¢rad c³ magl³ shorah³ ¢zn³kac' nedze tut.
- Ge-ej, turysty, dze vy blukaece?
Golas pragucha¢ nespadzyavana. Kamaj z Balachanam zdz³¢lena pavyarnul³sya
tvaram³ adz³n da adnago ³ zasmyayal³sya. Ne, geta byla ne vestka ad tago, hto
shorgae nyabachnym³ padeshvam³ pa planece ¢nachy. Geta by¢ znak ad Tarasev³cha.
- Hutka vernemsya, - paabyaca¢ Balachan tavaryshu, yak³ vykl³ka¢ ³h z bazy.
- YAk za¢s¸dy, n³choga novaga? - shlemafon dakladna perada¢ ³ron³yu, yakuyu
¢kla¢ u svae slovy Tarasev³ch.
- A shto b ty hace¢? - pakry¢dz³¢sya Kamaj.
- N³choga, bo ya n³choga ne chakayu.
- Ga, Balachan! Davaj dakazham malaveru ³ znojdzem zhyvuyu ³stotu vun' na
toj gary! - Kamaj raptam razvesyal³¢sya. - YA veru Tura¢cu.
- YAkaya patetyka! - ne sun³ma¢sya Tarasev³ch. - A ty shto skazhash, kamandor?
- Abed gatovy?
Tarasev³ch papyarhnu¢sya, a Kamaj zaragata¢.
Paznej, kal³ yany ¢troh syadzel³ za abedzennym stalom, Balachan sam
vyarnu¢sya da getaj razmovy.
- My dapuskaem pamylku, - nechakana dlya tavarysha¢ skaza¢ ¸n, - vel'm³
daveryl³sya pryboram.
- YAny daskanalyya, - zapyarechy¢ Kamaj.
- ² bezdapamozhnyya bez chalaveka, - za¢vazhy¢ Balachan.
- YAk ³ chalavek tut, - ustav³¢ Tarasev³ch.
- Tabe aby sprachacca, - papraknu¢ yago Kamaj.
- Hto pyarechyc'? - ne zvyarnu¢ uvag³ na Kamaevu repl³ku Balachan. - Ale
yashche nyama shtuchnaga mozgu, macnejshaga za chalavechy...
- Ty hochash skazac', shto my pav³nny pashyryc' poshuk³? Ablaz³c' usyu
planetu? Tak? - azhyv³¢sya Kamaj. YAgo samoga ne nadta zadaval'nyala rolya
reg³stratara pry ekranah naz³ral'naj stancy³. - Marnatra¢stva - syadzec'
uves' dzen' na baze.
- ² ¢nachy taksama.
- ²nstrukcyya... - razgub³¢sya Kamaj. ¨n veda¢, shto ¢ ³nstrukcyyah,
skladzenyh dlya kasm³chnyh razvedchyka¢, bylo shmat ad farmal'naga. Ale razam z
tym ¸n veda¢, shto gety farmal³zm neabhodny, bo zagadzya ¢syago ne
pradugledz³sh, a neascyarozhnasc' chasta pryvodz³c' da byady. Tamu ¸n nagada¢: -
Punkt pyaty vos'maga paragrafa gavoryc': "Pakul' ne vysvetlena sutnasc'
z'yavy, nel'ga l³chyc', shto chalaveku n³choga ne pagrazhae".
- U ³nstrukcy³ ¸sc' dadatak, pomn³sh: "Za vyklyuchennem vypadka¢, kal³
z'yava nepasredna pagrazhae zhyccyu chalaveka", - usm³hnu¢sya Balachan.
- Ne magu z taboj spaborn³chac', - admahnu¢sya Kamaj, - ty, nape¢na,
vedaesh use paragrafy ³ dadatk³, pachynayuchy z epoh³ rannyaga kosmasu. Adnak u
dadzenym vypadku nashamu zhyccyu n³choga ne pagrazhae.
- Kab ne ty padk³nu¢ mne tam u cyasn³ne getu ³deyu, ya skaza¢ by, shto ty
zanadta prav³l'ny chalavek dlya dasledchyka, - Balachan h³travata bl³snu¢
vachyma. - Tak shto ne pryk³dvajsya. ² ne glum³ ¢ sabe, kal³ yana chasam navedvae
cyabe, tuyu var'yackuyu ³skarku, yakaya adna abyacae vyal³kae adkrycc¸. Ne bojsya yae!
- Mudracy! - Tarasev³ch demanstraty¢na pazyahnu¢, pasunu¢ na kraj stala
brudny posud, pachaka¢, pakul' robat prybyare, ³ ¢sta¢: - To ya pajdu padryhtuyu
grav³l¸t. Tak, kamandor? ² prab'yu dz³rku ¢ korpuse, kab stvaryc' getu samuyu
pagrozu, - ¸n zasmyaya¢sya ³ vyjsha¢.
- Zajzdroshchu Tarasev³chu, - skaza¢ Kamaj, - n³yak³h sumnennya¢.
- A ty ne dumaesh, shto geta zanadta prostae tlumachenne? - zaduml³va
adkaza¢ Balachan.
- Mudrec, - tonam Tarasev³cha pa¢tary¢ Kamaj ³ spyta¢: - Mne na stancyyu
c³ z taboj?
- Tvaya charga dzyazhuryc', znachyc', na stancyyu. A ya pasprabuyu parushyc'
tvayu ³nstrukcyyu. YAk ty glyadz³sh na geta?
- Tabe ne dakazhash. Ale hoc' ne pak³daj grav³l¸ta, - ¸n sa studenckaj
pary z pavagaj stav³¢sya da ³mya Balachana ³ tamu ne adchuva¢ za saboj prava
asprechvac' yago rashenn³, navat nechakanyya, nelag³chnyya.
Balachan mo¢chk³ k³¢nu¢ galavoj. Ne mog ¸n skazac' klapatl³vamu tavaryshu,
shto yago parada pustaya. Bo yakaya rozn³ca - syadzec' na stancy³ c³ ¢ kab³ne
grav³l¸ta? A yamu bylo vazhna na svae vochy paglyadzec' nachnuyu dal³nu, pakratac'
kamenn³ pal'cam³, adchuc' ledz' ulo¢ny posv³st vetru ¢ vuzk³h cyasn³nah. ²
shorah³. Kab mozhna bylo pachuc' ³h ulasnym vuham, bez pasredn³ka¢ - prybora¢.
Menav³ta pachuc', a ne razglyadac' ³h perakladzenym³ na movu l³chba¢ ³
graf³ka¢, byccam preparyravanym³. Ale pra geta ¸n mozha tol'k³ maryc'.
Astatkavaya atmasfera Kamennaga myachyka ne tol'k³ mocna razredzhana, a ³
adrozn³vaecca ad zyamnoj. Tak shto, mazhl³va, daremna ¸n lom³cca ¢ adchynenyya
dzvery - navat vyjsha¢shy z kab³ny, ¸n, pazba¢leny tyh samyh prybora¢, yak³ya
sastupayuc' chalavechamu mozgu, ubachyc' ³ zrazumee yashche mensh.
Geta by¢ ne nadta aptym³stychny vyvad, ³ ¢sya ³stota Balachana
pratestavala suprac' yago. Pagadz³cca z ³m - znachyc' pryznac', shto ¸sc' myazha,
za yakuyu chalaveku ne perastup³c'.
Apo¢nachy Kamaj pavedam³¢, shto prybory zno¢ adznachyl³ z'ya¢lenne shoraha¢.
Balachan adrazu zh vyeha¢ z bazy. Apynu¢shysya nad dal³naj, ¸n byasshumna apusc³¢
grav³l¸t, prytul³¢ yago pad skaloj. Potym shamyanu¢sya, zasmyaya¢sya. Us¸-tak³
dzejn³chae ³nstynkt samaahovy: h³ba nel'ga bylo pak³nuc' grav³l¸t pasyarod
dal³ny? Pavesyalely Balachan l¸gka peraskochy¢ ceraz bort.
Nachnaya dal³na akazalasya taksama prygozhaj. Skupoe adlyustravanae svyatlo,
yakoe pasylala na Kamenny myachyk susednyaya planeta, ne pak³dala pa¢cenya¢, ³
geta stvarala ³lyuz³yu pryvychnasc³, natural'nasc³. Byccam znahodz³¢sya Balachan
u G³malayah, a z neba svyac³¢ samy zvychajny Mesyac. Dal¸k³ya skal'nyya
nagruvashchvann³ ¢ya¢lyal³sya hvojnym³ kup³nam³, asobnyya magutnyya valuny -
gmaham³, z akon yak³h zus³m nyada¢na l³l³sya yark³ya elektrychnyya strumen³.
²mknenne na chuzhoj planece za¢s¸dy shukac' zyamnoga padabenstva, ulasc³vae,
nakol'k³ veda¢ Balachan, us³m kasmana¢tam, zdz³¢lyala yago. Adnak ³ yago samoga,
akazvaecca, yano ne abm³nula. Nya¢zho ¸n, ne za¢vazhayuchy, sumue pa Zyaml³? A
mozha, geta prosta ¢nutranaya perakananasc', shto nyama ¢ Susvece n³choga
lepshaga, daskanalejshaga, chym us¸ zyamnoe? ² c³ ne perashkadzhae geta lyudzyam na
chuzhyh planetah, dze shmat shto ne ¢kladvaecca ¢ gatovyya merk³? Nape¢na,
Tarasev³ch, padsluha¢shy yago dumk³, ne stryma¢ by yah³dnaj repl³k³: "Mudrec".
Badaj, geta bylo b spravyadl³va. Zaraz ne chas dlya samakapannya...
U cyasn³ne, kudy Balachan zbochy¢, bylo c¸mna. ¨n zapal³¢ l³htar,
sk³rava¢shy pramen' pad nog³, prysluha¢sya. Dz'mu¢ vecer, nape¢na, pa tutejshyh
vymyarennyah shal¸ny - yago ledz' prykmetnae suprac³¢lenne Balachan adchu¢ z
vyal³kaj pryemnascyu. Uzn³k u shlemafone ³ posv³st, amal' nyachutny, ale ¢s¸
ro¢na zhadany, byccam danos³¢sya z kom³na yakoj-nebudz' palya¢n³chaj hatk³, yak³ya
pak³nuty na Zyaml³ dlya amatara¢ pryrody. Zno¢ yago mozg shuka¢ ³ znahodz³¢
pryvychnyya analog³³, ³ geta pachalo zlavac' Balachana.
¨n prajsho¢ cyasn³nu azh da nastupnaj dal³ny, potym zavyarnu¢ u susednyuyu, u
aposhnyuyu, trecyuyu. Nedze pobach z ³m u gety chas naradzhal³sya ³ zhyl³ shorah³,
Kamaj pra ³h adrazu pavedamlya¢. A yamu zdavalasya, shto ¢ cemry cyasn³ny n³choga
pabochnaga ne ³snue. Nape¢na, ¸n paduma¢ geta ¢golas, bo Kamaj spyta¢:
- Ty neshta skaza¢?
- YAk tam u cyabe?
- Zvychajna, - nya¢pe¢nena adkaza¢ Kamaj.
- A dakladnej? - Balachan za¢vazhy¢ yago vagann³.
- Pry tva³m nabl³zhenn³ shorah³ byccam prapadayuc' ³ potym uzn³kayuc' uzho
za tva¸j sp³naj. Ale ya ne ¢pe¢neny...
Ne paspe¢ Balachan abdumac' getu akal³chnasc', yak u shlemafone praguchala:
- Gej, vy, varta¢n³k³ zdanya¢! P³l'nuece?
Tarasev³ch ne spa¢. ² Balachan adrazu darava¢ yamu ³ skeptycyzm, ³
nasmeshl³vasc'.
- Sluhaj, - tym chasam gudze¢ Tarasev³ch, zvyartayuchysya da Kamaya, - prykryj
svae lakatary, daj chalaveku paceshycca natural'naj pryrodaj.
Balachan uyav³¢ sabe, yak usyu prastoru cyasn³n pran³zvayuc' zaraz, n³by
pavuc³nne, nyabachnyya vypramen'vann³ panasta¢lenyh na navakol'nyh vyarshynyah
prybora¢, ³ paduma¢, shto ¢ paradze ¸sc' sens. Spadzyavacca na chalavechyya
zdol'nasc³, dyk da kanca. Hacya na¢rad c³ shto geta maglo dac'.
- Vyklyuchaj, - na ¢syak³ vypadak padtryma¢ ¸n Tarasev³cha, - ne treba myane
strahavac'.
- ¨sc', - koratka padparadkava¢sya Kamaj. A Balachan n³by adchu¢ nayave, yak
raptam apal³ nyabachnyya promn³-pavuc³nk³. Azh u galave zazv³nela ad uya¢naj
pustaty.
- Ne ba¢sya, adnak, - napasledak para³¢ Kamaj, - hutka sv³tanne.
Balachan z³rnu¢ na gadz³nn³k. Sapra¢dy, uzho m³nula nyamala chasu, hutka
para vyartacca, a ¸n us¸ yashche ne pryduma¢, yak yamu dzejn³chac', shto shukac' u
getyh cyasn³nah. Us¸ navokal bylo hodzhana-perahodzhana. Ale ³ stayac' na mescy
ne vypadala, ³ ¸n patushy¢ l³htaryk. Pajsho¢ u drug³ kanec dal³ny, rashy¢shy,
shto bol'sh ne budze zahodz³c' u cyasn³ny. ¨n abm³nu¢ adnu, druguyu, a perad
trecyaj spyn³¢sya, dz³vyachysya, chago raptam yamu tak karc³c' zbochyc' u getu
trecyuyu cyasn³nu. ² nespadzyavana dlya syabe ¢s¸-tak³ pavyarnu¢.
Planeta-susedka peramyasc³lasya na nebash³le ³ cyaper v³sela ¢zho nad
galavoj. U cyasn³ne kryhu pasvyatlela, yae sceny halodna pabl³skval³, yak
pakrytyya serabrystym ³neem.
Dala ab sabe znac' stoma. Balachan adshuka¢ nevyal³k³ kamenny vystup ³
pryse¢. Navokal lyutava¢ maroz, a yamu bylo c¸pla, utul'na. Byccam znahodz³¢sya
¸n ne ¢ garah, a ¢ salone zorkal¸ta. Tago samaga, na yak³m lyace¢ syudy.
Navejshaga galaktychnaga lajnera. Geta cud suchasnaj tehn³k³. Navat zabyvaesh,
shto ty ¢ prastory. CHasam zdaecca, shto nevyal³k³ zyamny garadok nakryl³
ka¢pakom, padrezal³ zn³zu ³ zrushyl³ z mesca. Menav³ta tak³m³ ¢ya¢lyayucca
kal³dory-vul³cy zorkal¸ta, pyshny skver na central'naj ploshchy, shto pobach z
kamandz³rskaj rubkaj, basejn-vozera z pratochnaj vadoj. ² tut Balachan zlav³¢
syabe, shto bachyc' perad saboj zus³m ne zorkal¸t, hoc' namalyavanaya ¢ dumkah
karc³na vel'm³ padobnaya na sapra¢dnuyu, a c³h³ pas¸lak na baltyjsk³m
uzbyarezhzhy, dze ¸n prav¸¢ cely mesyac perad startam z Zyaml³. V³dac', uspam³n
by¢ tak³ pryemny, shto Balachan ledz' ne pacha¢ mro³c'. Toj tak³ zna¸my garadok
raptam zmyan³¢ svoj vyglyad, naby¢ nejk³ya fantastychnyya rysy. N³by ¢ adno
zl³l³sya vul³cy ³ damy, vycyagnul³sya ¢goru, ³ byl³ yany ne pabudavanyya yak
zvychajna, a vysechanyya ¢ kamennaj gary, nav³slaj nad shyrok³m zelenavatym
zal³vam. A kryhu voddal' u zal³¢ upadala pa¢navodnaya raka. Malyunak by¢ tak³
yark³, shto azh zasvyac³¢sya ¢ vachah. Balachan navat paduma¢, shto ¸n neshta
padobnae ¢zho nedze bachy¢, ³naksh adkul' takaya vyraznasc', ³ tady zak³va¢
galavoj, zamorga¢ vejkam³, yak adganyayuchy naslann¸. ² zno¢ ubachy¢ vuzkuyu
cyasn³nu ³ kalmaty bl³skuchy krug planety-susedk³ nad galavoj. Us¸ stala na
sva¸ mesca.
- Treba zh! - zasmyaya¢sya Balachan.
Tavaryshy, yak³ya mo¢chk³ sachyl³ za ef³ram, adrazu adguknul³sya.
- SHto ty? - spyta¢ Tarasev³ch.
- Zadrama¢, c³ shto, - vesela adkaza¢ Balachan, - pryh³l³¢sya ³... Mozha,
navat hrapaka da¢, ga, ne chul³?
Pasmyayal³sya, ³ ¢s¸. A kal³ naza¢tra Balachan zno¢ sabra¢sya ¢ dal³nu,
Tarasev³ch pazhartava¢:
- Na kamennym senn³chku myakchej sp³cca.
- Vaz'm³ padushku, - dada¢ Kamaj.
Balachan tol'k³ pasm³ha¢sya. Kp³ny tavarysha¢ mel³ padstavu - yamu
davyadzecca ne spac' yashche adnu noch. Tren³ro¢ka - tren³ro¢kaj, a galava budze
ne vel'm³ yasnaya. Razam z tym ¸n ne mog paslac' kago ³nshaga. ¨n pacha¢ uzho
¢zhyvacca ¢ asyaroddze, ³ yamu budze lyagchej za¢vazhyc' lyubuyu peramenu, kal³ yana
zdarycca. Adno tol'k³ - ne bylo ¢ yago pe¢naj dumk³: vesc³ adnachasova
naz³rann³ sa stancy³ c³ ne. Hacya Tarasev³ch tak ³ ne rastlumachy¢, chamu ¸n
para³¢ Kamayu vyklyuchyc' prybory, Balachan chamus'c³ by¢ upe¢neny, shto ¢ paradze
¸sc' pe¢ny sens. Tamu skaza¢ Tarasev³chu:
- Pabudz' s¸nnya na baze.
- M³styka! - abury¢sya Kamaj.
- Dze zdan³, tam za¢s¸dy d'yabal'shchyna, - zaho¢vayuchy sur'¸zny vyglyad,
ustav³¢ Tarasev³ch ³ goracha, mozha, troh³ garachej, chym vymaga¢ momant,
paabyaca¢: - Adasplyusya...
¨n bol'sh n³choga ne dada¢. Balachanu vel'm³ hacelasya spytac', shto ¸n
zaraz dumae. Ale ne advazhy¢sya. Gety hlopec persh sam upe¢n³cca, a tady ¢zho
skazha. ²naksh slova z yago ne vycyagnesh, us¸ na zhart pusc³c'. A to ³
shto-nebudz' z'edl³vae ¢lep³c'. Vos' ³ pryhodz³cca chakac', pakul' yago dumka
sama vyspee.
- YA tam budu, - koratka skaza¢ Balachan tavarysham na razv³tanne,
mahnu¢shy rukoj u bok stancy³.
- Adras stary, - ne ¢tryma¢sya Tarasev³ch, - dal³na SHoraha¢, cyasn³na
Letucennya¢.
- Ne zabudz' zap³sac' u Atlas, - pak³nu¢ za saboj aposhnyae slova
Balachan. Ale, dabra¢shysya da mesca, us¸-tak³ ¢spomn³¢ prydumku Tarasev³cha.
Trapna skazana, mozha pryv³cca. Vos' tak, nape¢na, ³ z'ya¢lyayucca nazvy ¢
geagraf³³ ³ astranom³³, a my potym do¢ga shukaem u ³h nejk³ asabl³vy sens. A
yago chascej za ¢s¸ nyama, nazva - dz³cya hv³l³ny, plod fantaz³³ zharta¢n³ka.
U dal³ne ¢s¸ bylo yak uchora. Za vyklyuchennem adnago - spakoyu Balachana.
Raz za razam abyhodz³¢ ¸n cyasn³ny, prysadzhva¢sya na toj samy kamenny vystup,
na yak³m nadoechy ledz' ne zasnu¢, necyarpl³va ¢skakva¢ ³ krochy¢ dalej. ¨n
chagos'c³ chaka¢, spadzyava¢sya, shto menav³ta s¸nnya adbudzecca z ³m neshta
nezvychajnae.
Sv³tanne zasc³gla yago pabl³zu grav³l¸ta. Spachatku nad bazaj akrajchyk
chornaga neba nabrynya¢ cyaplom, pasvyatle¢. Potym u pramezhku pam³zh gornym³
vyarshynyam³ bl³snu¢ serp Lalanda. ¨n po¢n³¢sya na vachah, ³ razam z getym dzen'
z gor apuska¢sya ¢ dal³nu.
Balachan zrushy¢ z mesca grav³l¸t, ³mkl³va ¢zmy¢ u vyshynyu. Dal³na z yae
tryma cyasn³nam³ zastalasya dal¸ka zn³zu. ¨n, n³by razv³tvayuchysya z ¸yu, u
aposhn³ raz z³rnu¢ un³z, ³ raptam u yago tryvozhna skalanulasya serca. Neshta da
bolyu zna¸mae ¢bachylasya yamu ¢ getyh abrysah. ² tady pryjshlo adchuvanne nechaga
pryemnaga, znachnaga, shto ne¢zabave adbudzecca z ³m. Na bazu Balachan vyarnu¢sya
zaspakoeny, u dobrym nastro³.
Tavaryshy ¢zho znahodz³l³sya ¢ labaratory³. Kamaj varazhy¢ nad deshyfrataram
elektramagn³tnyh s³gnala¢. Tarasev³ch syadze¢ voddal', trymayuchy na tvary m³nu
abyyakavasc³. Balachan tol'k³ pasm³hnu¢sya sam sabe: Tarasev³ch by¢ u sva³m
amplua skeptyka.
- Kago lov³sh? - spyta¢ Balachan u Kamaya.
- Tvoj vopyt perajmae, bachycca yamu drug³ Paluks, - zamest Kamaya adkaza¢
Tarasev³ch.
- Ty tady prachyta¢ chuzhuyu peradachu, - Kamaj uzho pryvyk da vybryka¢
Tarasev³cha ³ ne zvyarnu¢ na yago ¢vag³, - a shto, kal³ nashy shorah³ taksama
chyyas'c³ peradacha? H³ba getaga ne mozha byc'?
- Dumaesh? - nyape¢na pramov³¢ Balachan, a samomu raptam sa zdz³¢lyayuchaj
vyraznascyu prygadalasya dal³na ³ cyasn³ny. - Dumaesh? - pa¢tary¢ ¸n ³
pazhartava¢: - My ne ¢s¸ ¢meem chytac', - zlav³¢shy napruzhany poz³rk
Tarasev³cha, dada¢: - Napryklad, dumk³. SHto dumae zaraz nash lekar?
Tarasev³ch, yak³ vykonva¢ u ³h ekspedycy³ abavyazk³ doktara, nasmeshl³va
adparyrava¢:
- Nu, geta yashche starazhytnyya ¢mel³. YA dumayu, shto vy na ma³h vachah
var'yaceece. Prosta, pra¢da?
Balachan, adnak, paduma¢, shto zus³m ne tak prosta. YAmu zno¢ zdalosya, shto
Tarasev³ch neshta mae na ¢vaze, tol'k³ ne rashaecca vykazac' uslyh. V³dac', yago
dumka mozha zdacca absurdnaj, a ¸n n³choga tak ne ba³cca, yak pakazacca
smeshnym. Byada z moladdzyu. Kol'k³ c³kavyh ³dej, nape¢na, vos' tak zastaecca ¢
cyan³ z-za amb³cy³ ³ ¢mo¢nascej. ² ne padydzesh da chalaveka navat z c¸plym
slovam, ne pryme. Balachan uzdyhnu¢: mala yamu shoraha¢, dyk yashche ³ Tarasev³ch
sa sva³m³ nedamo¢kam³.
|lektra¢syplyal'n³k dzejn³cha¢ hutka. Balachan paspe¢ ulav³c' tol'k³
pachatak nejkaj dz³¢naj, yak yamu zdalosya, razmovy tavarysha¢, yak yago agarnu¢
glybok³ son.
Balachan spa¢ ro¢na shesc' admeranyh ³m dlya adpachynku gadz³n. Adnak,
prachnu¢shysya, yashche do¢ga lyazha¢ ³ duma¢. Pa-pershae, yamu adrazu ¢spomn³lasya
aposhnyaya pachutaya ³m fraza, skazanaya Tarasev³cham: "U staroga ¸sc' nyuh, ¸n
slovam³ ne k³daecca". ² pa-drugoe, son. Zvychajna, zasynayuchy z dapamogaj
usyplyal'n³ka, yany n³choga ne sn³l³. S¸nnya geta parushylasya. Son pryv³dz³¢sya
vyrazny, byccam yava. Hacya nayave n³choga getaga, vyadoma, ne bylo. Gara,
parezanaya cyasn³nam³, ne mela n³choga agul'naga z gmaham³, yak³ya ¸n ubachy¢ u
sne. Padobna na toe, shto ¢ yago razgul'vayucca nervy. Bo kal³ ¢ sne bachysh toe,
shto hace¢ by ¢bachyc' u sapra¢dnasc³, treba zvyartacca da doktara. Balachan
usm³hnu¢sya, padnya¢sya z lozhka, pacha¢ apranacca. ¨n by zvyarnu¢sya da
Tarasev³cha, kab ne yago slovy pra nyuh. Nape¢na, Tarasev³ch z Kamaem vel'm³
verac' u nepagreshnasc' svajgo kamandora, a ¢ tak³m vypadku ab'ekty¢nasc³
chakac' cyazhka. Treba pazba¢lyacca tryznennya¢ samomu, znajsho¢shy yakuyu-nebudz'
c³kavuyu g³potezu, shto zahap³la b ³ yago, ³ tavarysha¢.
Adnak, kal³ Balachan vykaza¢ getu svayu dumku, skaza¢shy, shto ¢ dal³ne
bol'sh rab³c' nyama chago, hlopcy nechakana dlya yago za¢parc³l³sya.
- M³tus³shsya, - zaznachy¢ koratka ³ z'edl³va Tarasev³ch.
- Davaj davyadz¸m da kanca pachatae, - ne zgadz³¢sya ³ Kamaj, - hochash, ya
paedu zamest cyabe.
- Vyn³ka¢ zha nyama, - pasprabava¢ perakanac' Balachan.
- U nas naperadze shmat chasu, kab dazvol³c' sabe ne spyashacca, - skaza¢
Kamaj.
Mozhna bylo vykarystac' sva¸ stanov³shcha k³ra¢n³ka ekspedycy³ ³ zagadam
zmyan³c' napramak raboty. Ale Balachan ne hace¢ prymyanyac' uladu - ne bylo
vartaj al'ternatyvy tamu, shto yany rab³l³ da getaga chasu.
Kamaj vyarnu¢sya da deshyfratara, Tarasev³ch paeha¢ na naz³ral'nuyu stancyyu,
a Balachan pacha¢ ryhtavacca da chargovaga blukannya pa dal³ne.
Nochy ¢ ekvataryyal'naj palase Kamennaga myachyka byl³ padobnyya adna na
adnu. ² Balachanu hutka zdalosya, shto ¸n n³by ³ ne vyarta¢sya na bazu, a yak
pryjsho¢ syudy za¢chora, tak ³ zastava¢sya ¢se try dn³. Geta bylo kepska. Nel'ga
zh chakac', shto ty ¢bachysh neshta tam, dze tabe ¢s¸ ¢ya¢lyaecca adnastajnym,
zna¸mym ³ navat abrydlym. A nog³ sam³ nesl³ yago da tago kamennaga vystupu,
na yak³m ¸n adpachyva¢ nadoechy.
Stomy ne bylo, ale Balachan us¸ ro¢na se¢. YArkaya susedka Kamennaga
myachyka pav³sla nad galavoj. YAna vyglyadala bol'shaj, chym z Zyaml³ zdaecca
Venera, ³ navat slyap³la vochy. Balachan zazhmury¢sya ³ tady zno¢ uspomn³¢ toj
prybaltyjsk³ garadok. Dumk³ pacyakl³ pavol'na, lyan³va, yak u chalaveka, yak³
pachynae zasynac'. Balachanu bylo neahvota prac³v³cca getamu stanu. ¨n uya¢lya¢
zho¢ty plyazh, na yak³ nakatval³sya pen³styya sheryya hval³, lyudzej, shto vybyagal³
razam z hvalyam³ na berag ³ z hodu k³dal³sya na nagrety garachym soncam pyasok.
Na momant Balachan n³by zboku paglyadze¢ na getu karc³nu ³ tady ¢bachy¢
syarod zagarelyh cel syabe. Vos' ¸n pavyarnu¢sya da suseda, zagavary¢ z ³m. "Moj
aposhn³ dzen'", - pavedam³¢ sused. "Kudy?" - spyta¢ ¸n. "Dadomu, na Mars". Na
Mars dyk na Mars. Bol'sh yany n³ pra shto ne gavaryl³, Balachan geta dobra
pamyatae. Ale yamu raptam uyav³¢sya pracyag toj razmovy, n³by sused raskazva¢ pra
Mars, a ¸n, Balachan, bachy¢ us¸ geta, tol'k³ ne sa slo¢ suseda, a tak, yak
byccam us¸ bylo na Marse z ³m asab³sta. Da detalya¢. ² pry getym ¸n uves' chas
zdz³¢lya¢sya, shto n³by sam sabe zadae pytann³: yak pabudavany planetal¸t, yak
vyglyadae mars³yansk³ landshaft. Ad getyh uspam³na¢ mastk³ neprykmetna
perak³nul³sya na Kamenny myachyk. ² yak tady, gory pachal³ nabyvac' abrysy
fantastychnyh pabudo¢. Potym kamenny vystup, na yak³m ¸n zaraz syadze¢, zda¢sya
zus³m ne vystupam, a prystupkaj vysokaga ganka perad zachynenym³ dzvyaryma...
² tut Balachan shamyanu¢sya, pamata¢ galavoj, adganyayuchy dakuchl³vy pryv³d.
Z³rnu¢ na gadz³nn³k. Dzve gadz³ny ³ vosem hv³l³n. Da sv³tannya yashche do¢ga. ¨n
usta¢, adysho¢ nekal'k³ kroka¢, pastaya¢, zno¢ z³rnu¢ na gadz³nn³k. CHas
cyagnu¢sya vel'm³ marudna. Prajshlo ¢syago pyac' hv³l²n. ² raptam yago yak pavyalo
sesc³ na vystup zno¢.
Spadarozhn³ca Kamennaga myachyka apusc³lasya za gory, u cyasn³ne stala zus³m
c¸mna, ³ Balachan vobmackam znajsho¢ svoj vystup. Geta bylo darechy, bo galava
zrab³lasya cyazhkaj, yak paslya napruzhanaj, pracyaglaj pracy. ¨n pasprabava¢
rasslab³cca. Galave palyagchela, ale zatoe vyarnul³sya ranejshyya fantastychnyya
pryv³dy. Nezna¸mae, nezyamnoe pasel³shcha dz³¢naj arh³tektury. Budynk³,
padobnyya na skaly, nav³slyya nad shyrokaj rakoj, pakrytaj l¸gk³m rabac³nnem.
Nad ³m³ zzyae blak³tnae neba. A potym pachalosya neshta nezrazumelae. Vada ¢
race zaklub³lasya paraj, neba pacyamnela, ³ na ³m vystup³l³ zork³, yak³h ne
maglo zagas³c' navat dz¸nnae svyac³la. Laland? Balachan paduma¢, shto vel'm³
padobna, ³ tady za¢vazhy¢ novae padabenstva: vysahlaya raka nagadvala ¢zho
zna¸muyu yamu dal³nu.
"Zno¢ toe zh samae!" - m³l'gnula ¢ galave. Balachan azh razzlava¢sya, hace¢
ustac' ³ pajsc³ ³... zasta¢sya. Bo raptam padumalasya, shto varta bylo b
paglyadzec', chym us¸ geta skonchycca. ² sapra¢dy, u dal³ne tym chasam pachal³
razgortvacca novyya padze³. U adnoj sa skal-pabudo¢ z'yav³lasya shchyl³na, ³ ¢ ¸j
pakazalasya neshta kruglae, yak chalavechaya galava ¢ germashleme. Balachan m³zhvol³
napruzhy¢sya, byccam mog razglyadzec', hto geta tam vytorkvaecca sa skaly.
Dz³¢na, ale ¸n ubachy¢ vochy. YAk chalavechyya. YAny glyadzel³ praz abalonku
germashlema z neprytoenym sumam. Balachan azh scepanu¢sya pad getym poz³rkam.
Germashlem pavyarnu¢sya syudy-tudy ³ shava¢sya ¢ shchyl³ne, a sledam zn³kla ³ sama
shchyl³na. Balachan adchu¢, shto yago pak³dayuc' s³ly. Ale persh chym ¸n strac³¢
prytomnasc', yamu yashche ¢yav³¢sya nezna¸my kasmadrom, ³mkl³vy ¢zl¸t rakety ³
malen'kaya zorachka ¢ nevyadomym suzor'³.
- Balachan, ga Balachan? - gety pokl³ch pachu¢sya Balachanu yak dal¸k³,
nesapra¢dny, adrasavany kamus'c³ chuzhomu. - YA zaraz! - na gety raz ¸n pazna¢
golas ³ zdz³v³¢sya, chago ¢shvalyava¢sya Tarasev³ch. ² raptam uspomn³¢ us¸, shto
yamu nyada¢na pryv³dz³lasya.
- Ty zasnu¢? - pyta¢sya Tarasev³ch, sadzhayuchy grav³l¸t pabl³zu ad
Balachana.
Balachan ak³nu¢ yago nev³dushchym poz³rkam, ¸n us¸ yashche ne mog vyrvacca
z-pad ulady sva³h tryznennya¢.
- Pajshl³, - myakka, yak da hvoraga, zvyarnu¢sya da yago Tarasev³ch ³ ¢zya¢ pad
ruku.
Balachan pasluhmyana ¢sta¢ ³ nechakana ³ dlya syabe, ³ tym bolej dlya
Tarasev³cha papras³¢:
- YA hachu paglyadzec' tvoj s¸nnyashn³ dz¸nn³k.
Tarasev³ch uvazhl³va z³rnu¢ na yago ³ pavyarnu¢ da stancy³.
- A vedaesh, - skaza¢ Balachan, kal³ yany ¢vajshl³ ¢ pamyashkanne stancy³, -
ya ¢zho dobra syabe adchuvayu.
Tarasev³ch mo¢chk³ padv¸¢ yago da stala, dze znahodz³l³sya zap³sy ab
s¸nnyashn³m dzyazhurstve. Balachan uzya¢ ³h u ruk³ ³ apusc³¢sya ¢ kresla.
- Tak yano ³ ¸sc'. Z dzvyuh vas'm³ da dzvyuh trynaccac³ ty prasvechva¢
cyasn³ny.
- Nu ³ shto z tago? - Tarasev³ch zno¢ rab³¢sya sam³m saboj. - YAk ya
razumeyu, ty na myane za geta ne kry¢duesh?
- Naadvarot...
- Vos' yak! - zadavolena skaza¢ Tarasev³ch. ¨n pravery¢, c³ ¢klyuchana
suvyaz' z bazaj, ³ spyta¢: - Ty nas chuesh?
- CHuyu! SHto tam u vas? - necyarpl³va kryknu¢ Kamaj.
- Zaraz pryedzem, Balachan pra³nfarmue.
Kamaj ledz' dachaka¢sya ³h.
- Tak³ya spravy, - skaza¢ Balachan, kal³ yany z Tarasev³cham, sk³nu¢shy
skafandry, usel³sya va ¢tul'nym salone bazy. - Getyya shorah³, za yak³m³ my
ganyal³sya stol'k³ chasu, hutchej za ¢s¸ s³gnaly. Ty, Kamaj, prav³l'na ¢lav³¢
sutnasc' prablemy. Tak, s³gnaly, - pracyagva¢ ¸n, - pak³nutyya dlya nas c³ nam
padobnyh kol³shn³m³ abarygenam³ planety. Udalaya ³m³tacyya b³yatoka¢. Dumayu, shto
peradatchyk znahodz³cca nedze pabl³zu, u ra¸ne dal³ny. Mazhl³va, navat shavany
nad vystupam, na yak³m myane agortval³ ¢spam³ny ab Zyaml³ ³ paslya pryhodz³l³
pryv³dy. A mazhl³va, peradatchyk³ rask³dany pa ¢s¸j planece, geta navat bol'sh
veragodna. Adchu¢shy nashy b³yatok³, yany potym prymushayuc' nas myslenna adkazvac'
na pytann³ ab nas, lyudzyah, ab nashyh garadah, ladze zhyccya. Na¢rad c³ a¢tamatu
geta patrebna yak zvestk³. Hutchej za ¢s¸ ¸n pav³nen upe¢n³cca, shto sklad
dumak, pryncyp myslennya ³ ¢ yago gaspadaro¢, ³ ¢ ³stot, shto trap³l³ ¢ pole
yago dzejnasc³, adnol'kavy, shto my mozham zrazumec' adz³n adnago. ² tady
peradatchyk "raskazvae" razumnym pryshel'cam pra l¸s planety ³ cyv³l³zacy³,
yakaya tut nekal³ byla. Natural'na, us¸ geta begla, shtryham³. Ale galo¢nae
¸sc' - bylaya cyv³l³zacyya paslala vestku sabe padobnym.
- SHto karysc³ z tae vestk³? - pramov³¢ Kamaj, urazhany neveragodnascyu
pavedamlennya Balachana. - ²h sam³h da¢no nyama.
- Hto vedae? - ne zgadz³¢sya Balachan. - Kal³ ya prav³l'na zrazume¢, us¸
ne tak prosta, yak ty dumaesh. Pstoryya getaj planety nagadvae mne mars³yanskuyu
- taya zh pastupovaya strata atmasfery, abyazvodzhvanne, zn³knenne ¢mo¢ dlya
zhyccya. Ale zhyhary Kamennaga myachyka padryhtaval³sya da takoga pavarotu padzej.
Mne zdaecca, yany perasyal³l³sya ¢ ³nshae mesca. Toe suzor'e, yakoe ya ¢bachy¢, a
dakladnej, zorachka ¢ ³m, v³dac', ³ ¸sc' geta mesca. Suzor'e mne nezna¸mae,
ale tak ³ pav³nna byc'. My zh vedaem zork³ tol'k³ pa zyamnym uya¢lenn³. Adsyul'
suzor'³ vyglyadayuc' ³naksh. Adnak, dumayu, ya zmagu namalyavac' yago, ³ nashy
astranomy, zna¢cy kosmasu dakladna skazhuc', dze geta. Nu, dy geta ¢zho klopat
specyyal³sta¢. A my svayu zadachu, zdaecca, vykanal³, razgadal³ sutnasc'
shoraha¢.
- C³kava... - pramov³¢ Kamaj ³ z³rnu¢ na Tarasev³cha: - A ty shto ma¢chysh?
Toj pac³snu¢ plyachyma.
- Kab ne nash doktar, - zasmyaya¢sya Balachan, - ya hutchej za ¢s¸ prajsho¢ by
m³ma getaga adkryccya. Prosta duma¢ by, shto mne ¢sya getaya fantasmagoryya
pryv³dz³lasya.
- Pryshyj-pryscyabaj, - burknu¢ Tarasev³ch, zaho¢vayuchy abyyakavy vyglyad.
- K³n' ty, ne blaznuj, - z prykrascyu skaza¢ Balachan, - my slavu ne
dzel³m. Ale menav³ta ty neprykmetna padshturho¢va¢ myane da adz³na prav³l'nyh
dzeyannya¢. YA nadta dobra vedayu cyabe, kab prapusc³c' tvoj navat malen'k³
nam¸k. Ty sumnyava¢sya, prav³l'na, tamu ³ ne gavary¢ prama, ale ty ne
vyklyucha¢, shto sprava pryme tak³ pavarot. C³ ne tak?
- Vydumshchyk!
- Pama¢chy ty, - abury¢sya Kamaj, - daj dasluhac'. Zgodzen, Balachan,
shorah³ - geta b³yatok³, yak³ya n³ my, n³ Turavec ne magl³ rasshyfravac'. Ale
chamu zn³kala suvyaz'?
Balachan paduma¢ ³ adkaza¢:
- Getaga ya ne vedayu. Spytaesh, yak vernemsya, u ³nzhynera¢. Bo da nashaga
vypadku, spadzyayusya, geta dachynennya ne mae. - ¨n usta¢ ³ skaza¢: - Pajshl³,
syabry, skladzem pavedamlenne na Zyamlyu.
Balachan vyjsha¢ pershy, za ³m kranu¢sya Tarasev³ch. Abodva spakojnyya,
budz¸nnyya, byccam n³choga nezvychajnaga ne adbylosya. Kamaj paglyadze¢ ³m usled
³ aburana ³ razam z tym z zahaplennem skaza¢:
- Kremn³!..
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT