Uladz³m³r M³kalaev³ch SHyc³k. Pazhadanne zbylosya, ale...
---------------------------------------------------------------------
U.SHyc³k. "U chas ne vyarnul³sya", "Mastackaya l³taratura", M³nsk, 1975
OCR & SpellCheck: Zmiy (zmiy@inbox.ru), 20 l³penya 2003 goda
---------------------------------------------------------------------
Projdze chas, z zyamnyh kasmadroma¢ voz'muc' start vyal³znyya zorkal¸ty ³
nak³ruyucca da dal¸k³h galaktyk.
Magchyma, geta adbudzecca ¢zho ¢ nastupnym stagoddz³, magchyma, znachna
paznej. Ale nasha mara ne hocha chakac', my ¢zho cyaper hocham vedac', shto
napatkae byasstrashnyh astral¸tchyka¢ u byaskoncaj prastory. Ab ³h prygodah,
l¸se ³ znahodkah raskazvaecca ¢ getym zborn³ku fantastychnyh apavyadannya¢.
Z tago momantu, yak Ra³sa F¸dara¢na ¢vajshla ¢ klas, Slava adchu¢ tryvogu.
Nasta¢n³ca ne pav³nna byla vykl³kac' yago, ¸n adkazva¢ tol'k³ nadoechy. A ¢
grudzyah us¸ ro¢na shchymela. Ad ³h Ra³sy F¸dara¢ny mozhna bylo chakac' usyago - ³
chago hochash, ³ chago ne hochash. Slava ne hace¢, kab yago s¸nnya vykl³kal³, ne
vyvuchy¢ urok. Dy h³ba ¢ zhycc³ byvae tak, yak tabe treba? Vos' ³ syadz³, dryzhy.
² chamu geta chalavek ne ¢mee adgadvac' svayu buduchynyu? Nu hacya b troshachk³, na
yakuyu gadz³nu abo navat na palovu gadz³ny naperad...
A nasta¢n³ca ne spyashalasya. YAna ¢vazhl³va, byccam acen'vayuchy kozhnaga,
pravyala poz³rkam pa partah ³ zno¢ sh³l³lasya nad klasnym zhurnalam. "Nu, shto
yana tam korpaecca, - zanepako³¢sya Slava. - Kol dyk kol. Aby hutchej uzho". ²
tady ¢yav³¢ sabe, yak sta³c' perad nasta¢n³caj ³ yak yana pytae: "Sel³von³k, za
yak³ chas abedzve truby napo¢nyac' basejn?" Byccam geta tak uzho vazhna. U bac'k³
¢ ³nstytuce elektronna-vyl³chal'naya mashyna za nekal'k³ hv³l³n padl³chyla,
kol'k³ vady prynyase raka ¢ celae vadashov³shcha za god, za dva... A
patreb³cca, dyk ³ na dzesyac' gado¢ naperad padl³chyc'. Ale scena gan'by byla
takaya yarkaya, shto Slava azh scepanu¢sya.
- Ty chago? - shturhnu¢ yago ¢ bok sused Kosc³k Mancev³ch.
- Vykl³cha cyabe, tady budzesh vedac', - prashype¢ uzlavany Slava.
- Byada vyal³kaya! - Kosc³k by¢ vydatn³kam, ³ dlya yago geta prablema ne
³snavala.
Slavu stala kry¢dna, shto ¸sc' lyudz³, yak³ya ne bayacca nasta¢n³ka¢, ³ ¸n
rashy¢ padkaloc' tavarysha.
- A ty vedaesh, shto tabe pastavyac'? - shapnu¢ ¸n, kosyachysya, c³ ne chue
Ra³sa F¸dara¢na.
Kosc³k raskry¢ rot, hace¢, v³dac', skazac', shto ne sumnyavaecca. Ale ¸n
by¢ sumlenny hlopec ³ tamu zavaga¢sya.
Slava za¢vazhy¢ na yago tvary razgublenasc', peramozhna paglyadze¢ ³
skaza¢:
- Bachysh...
² tut nasta¢n³ca, nareshce, zrab³la vybar. Vykl³kala Koscyu.
Mancev³ch neshta p³sa¢ na doshcy. SHto - Slava ne bachy¢ ² ne chu¢. YAk ³
nyada¢na, ¸n zno¢ ubachy¢ syabe lya doshk³. Byccam rashae ³ n³yak ne mozha rashyc'
zadachu, ³ krejda kryshycca, absypaecca na padlogu, peckae pal'cy. Slava navat
pac¸r pal'cy ab kalena, kab achysc³c' ³h ad krejdy, ³... na shtanah zastal³sya
belyya plyamk³. Slava pakruc³¢ galavoj, adganyayuchy pryv³d. Plyamk³ prapal³.
- Sel³von³k!
"Dachaka¢sya! - m³l'ganula dumka, ³ ¸n pakorl³va pajsho¢ da doshk³. - Ale
¢s¸ ro¢na shtany ne zapeckayu!" - z nezrazumelaj dlya syabe ¢partascyu rashy¢ ¸n.
A dalej bylo, yak u sne. ¨n staya¢, vada ne hacela cyachy z tyh zlashchasnyh
trub, kryshylasya krejda, sypalasya na padlogu...
- Aj, Sel³von³k, aj, Sel³von³k, - papraknula nasta¢n³ca, - ne vuchysh ³
na ¢rokah razma¢lyaesh...
YAna gavaryla neshta yashche. Slava ne sluha¢. ¨n, yak zacharavany, glyadze¢ na
kalena, dze krasaval³sya try belyya plyamk³ ad brudnyh pal'ca¢. ² tady
prygadalasya: scena, yakuyu ¸n uya¢lya¢, ³ scena, yakaya adbylasya z ³m na samoj
sprave, byl³ zus³m adnol'kavyya. Navat palosk³, hacya ¸n ne zb³ra¢sya ³h
rab³c', byl³ tak³ya zh.
Raz-poraz paglyadayuchy na plyamk³-palosk³, Slava ¢zdyha¢: ¸n byazvol'ny,
n³kchemny chalavek. A shto budze, kal³ yago napatkae sapra¢dnae vyprabavanne?
Potym padumalasya, shto n³yak³h tak³h vyprabavannya¢ u yago na bl³zhejshy chas ne
pradbachycca, ³ Slava pavesyale¢. Use getyya klopaty - drobyaz'. Padumaesh
zadacha! ¨n, kal³ zahocha, rashyc' yae s¸nnya... abo za¢tra.
Na vyal³k³m perapynku Slava pershym vybeg z klasa. Na getym perapynku
me¢sya adbycca ³h match z shostym "a". Slava zh centr napadzennya. ¨n padbyaga¢
uzho da sparty¢naj plyaco¢k³, dze bylo futbol'nae pole, yak raptam nejk³ golas
spyta¢: "CHago ty, ulasna, spyashaeshsya?" Slava hace¢ adkazac', navat az³rnu¢sya,
shukayuchy getaga nahabn³ka, ³ tady adchu¢, shto golas gucha¢ n³by ¢ ³m sam³m. "Vy
prajgraece", - pracyagva¢ golas. Slava spyn³¢sya, sc³snu¢ kulak³. Vos' yana,
byazvol'nasc'! Ale ¸n dakazha ¢s³m. ² sabe samomu, ³ shasc³klasn³kam. A perad
vacham³ staya¢ adz³n ³ toj zha ep³zod matcha. Slava azh plyunu¢. Treba zh: ¸n,
Sel³von³k, lepshy futbal³st klasa, u yakoga tak³ mocny ³ trapny ¢dar levaj,
vyhodz³c' adz³n na adz³n z varatarom shostaga "a" Pec'kam Masal'sk³m ³...
puskae myach pobach sa shtangaj. Pec'ka navat ne varuhnu¢sya, a pot'gm yashche ³
yazyk pakaza¢...
- Nu, ya tabe! - Slava sarva¢sya z mesca ³, m³nayuchy bramku, peraskochy¢
ceraz plot. Na hadu sk³dvayuchy sv³ter, pad yak³m byla ¢ yago nadzeta majka z
numaram dzevyac', ¸n kryknu¢: - Na pole, chas ne cerp³c'!
N³shto ne apra¢dvala Slav³nyh pradchuvannya¢. Uzho z pershaj atak³ ¸n zab³¢
gol. Pra¢da, shasc³klasn³k³ ne¢zabave zajgral³ lepsh, ale Slava ³ tavaryshy pa
kamandze zaho¢val³ peravagu ¢ l³ku.
- Zastalosya pyac' hv³l³n, - pavedam³¢ Kosc³k, prabyagayuchy m³ma Slavy.
- Ugu, - zadavolena k³¢nu¢ Slava ³ padnya¢ ruku, prosyachy pas.
Myach da yago ne dajsho¢. Bol'sh tago, ¸n zreza¢sya z nag³ abaroncy ³ ¢lyace¢
u varoty ³h kamandy. Slava nahmury¢sya. Pachynayuchy z centra, ¸n adda¢ pas
nazad Kosc³ku, a sam ³rvanu¢sya naperad. ² zno¢ myach da yago ne trap³¢,
zablyta¢sya ¢ nagah na ³h palav³ne polya. Potym, yak nehacya, vykac³¢sya z-pad
kupk³ hlopca¢ ³ spyn³¢sya. Ranej za ¢s³h lya myacha apynu¢sya shasc³klasn³k. Slava
azh zazhmury¢sya. Za dzve hv³l³ny da kanca matcha yany prajgraval³ ¢zho z l³kam
adz³n - dva.
- Adygraemsya! - kryknu¢ ¸n sva³m hlopcam. - Pasn³, Mancev³ch!
Kosc³k pasnu¢. Vydatna. Tak, yak tol'k³ ¸n ume¢: prama nasuprac' varot,
pad levuyu nagu. Udar!.. Myach lyac³c' pobach z bakavoj shtangaj, a Pec'ka...
pakazvae yazyk.
Zagucha¢ sv³stok suddz³. Zaplyaskal³ ¢ dalon³, zap³shchal³ dzya¢chaty,
zasv³scel³ hlopcy... Slava yak ne chu¢ usyago getaga. ¨n dz³v³¢sya z syabe, shto
tak dakladna pradbachy¢, yak skonchycca match.
² futbal³sty, ³ gledachy do¢ga ne zatrymal³sya na plyaco¢cy, pabegl³ ¢
klasy. Slava asta¢sya. ¨n panura bry¢ pa shkol'nym dvary ³ v³navac³¢ syabe za
promah. Na momant padumalasya, shto zaraz urok klasnaj ³ yana abavyazkova
spytae, dze geta Sel³von³k, c³ ne zahvare¢ chasam? A za¢tra nap³sha bac'kam
zap³sku, ³ ¸n sam adnyase yae. Slava pa pryvychcy pasprabava¢ uyav³c' sabe, shto
zaraz adbyvaecca ¢ klase, ale n³choga ne atrymalasya. Mro³lasya nejkaya luhta.
Treba zh, byccam ne klasnaya, a sam dyrektar - ¸n zhyve ¢ susedn³m z ³hn³m dome
- sustre¢shy bac'ku na a¢tobusnym prypynku, paskardz³¢sya na yago, Slavu.
Slava azh pamaca¢ svoj lob: takoe mozha pryvyaredz³cca tol'k³ hvoramu.
Adz³n, navat dva ¢rok³ - drobyaz', u gorshym vypadku na savet atrada
pacyagnuc'. Dyrektar tut n³ pry chym. Slava ¢zdyhnu¢ z pal¸gkaj ³ prybav³¢
kroku.
- Maz³la, maz³la!
Slava az³rnu¢sya, c³kava, kago geta tak drazhnyac'?
Nekal'k³ pershaklashak - vo, drabnota! - nahabna glyadzel³ na yago ³
pa¢taral³:
- Sel³von³k maz³la!
- YA vam dam maz³lu, - uzlava¢sya Slava ³ rushy¢ da malyh.
Hlapchuk³ k³nul³sya hto kudy. Tol'k³ adz³n, samy menshy, neshta
pramarudz³¢, ³ Slava da¢ yamu shturhelya. Ne nadta mocnaga, bol'sh, kab
napalohac'. Maly akaza¢sya nya¢klyudaj, zachap³¢sya nagoj za nagu ³ plyuhnu¢sya
tvaram u pyasok. ¨n adrazu zh padhap³¢sya ³ pamcha¢sya za astatn³m³, a Slava
za¢vazhy¢, shto ¢ hlopca z nosa pakazalasya kro¢. "Getaga yashche ne hapala, -
paduma¢ Slava. ² tut yago yak pacyagnula ¢znyac' vochy. ¨n ubachy¢ dyrektara, yak³,
stoyachy lya akna, razma¢lya¢ pa telefone ³ stroga glyadze¢ na yago. - Getaga mne
ne hapala!" - n³yakavata pa¢tary¢ sabe Slava ³ papl¸¢sya dadomu.
A dalej zno¢ bylo tak, yak yamu ¢ya¢lyalasya. Dyrektar sustre¢ na a¢tobusnym
prypynku bac'ku ³ raskaza¢, shto Slava ne tol'k³ prapuskae zanyatk³, a ³
kry¢dz³c' malyh.
Slava paslya ne spa¢ usyu noch. Ne tamu, shto dastalosya ad bac'k³. Geta
zdarylasya ne ¢pershynyu. ² ¢ tak³h vypadkah, yak by gorka n³ bylo, ¸n zasyna¢
hutka. S¸nnya zh ¸n na bac'kavy slovy navat ne zvyarnu¢ uvag³. YAgo galava byla
zanyata ³nshym: nya¢zho zbylosya zhadanne, yakoe pryjshlo da yago ran³caj na ¢roku,
nya¢zho cyaper ¸n zmozha zaglyadvac' u buduchynyu? ² chamu menav³ta ¢ yago, Slavy
Sel³von³ka, z'yav³lasya takaya zdol'nasc', a ne, skazham, u Kosc³ka Mancev³cha,
samaga lepshaga vuchnya ³h klasa?
N³choga pe¢naga Slava tak ³ ne pryduma¢. Tym ne mensh by¢ vel'm³ rady: ¸n
ne padobny na ³nshyh, ¸n umee pradbachyc' buduchynyu, yamu cyaper buduc'
zajzdrosc³c'. ² ne padazrava¢ Slava, shto chakayuc' yago cyaper ne shchasl³vyya
hv³l³ny, a adny nepryemnasc³...
Ranej Slava n³kol³ ne klapac³¢sya, shto budze potym. Budze, ³ ¢s¸. Cyaper
zha sta¢ bayacca navat dumac' pra geta "potym". Bo yak zadumaecca, to
abavyazkova spra¢dz³cca, dy ne dobrae, a, naadvarot, drennae. A galo¢nae,
nyama yamu n³yakaj karysc³ ad getaga.
Nu, shto b, zdavalasya, ne papyaredz³c' yamu syabe samoga: getaga ne rab³,
tudy ne hadz³, bo budze tak ³ tak. Dyk ne. YAk uzho syadz³sh u klase, ne
vyvuchy¢shy ¢roka, to tol'k³ tady davedaeshsya, chym skonchycca tva¸ gul'tajstva.
A shto ¢ f³z³chnym kab³nece zdarylasya! Navat soramna kamu skazac', shto ¢meesh
pradbachyc' buduchynyu. U toj dzen' k³ra¢n³k f³z³chnaga gurtka chamus'c³
zapazn³¢sya. Use hlopcy syadzel³ c³ha, chakal³. Adnamu Slavu yak hto kalyuchak na
stul panak³da¢. To tudy sunecca, to syudy. Pakul' ne zachap³¢ nagoj nejk³
provad ³ ne vyrva¢ yago z klemy. U kab³nece n³by malanka bl³snula, a tady
stala c¸mna-c¸mna. Tol'k³ gut Slavu ¢yav³lasya: uvahodz³c', n³byta, k³ra¢n³k
gurtka, pytaecca, shto zdarylasya, ³ kazha: "Parushal'n³kam tehn³k³ byaspek³ ne
mesca ¢ nashym gurtku. Tak, rabyaty?"
² n³hto ne paspachuva¢ yamu, Slavu Sel³von³ku, lepshamu futbal³stu ¢
klase: adnagalosna pastanav³l³ vyklyuchyc' yago z gurtka.
Hacya Slava ³ veda¢, shto ¢ sva³h pradbachannyah ne pamylyaecca, na gety raz
tol'k³ pasm³hnu¢sya sam sabe. Ne moguc' hlopcy vynesc³ yamu takoe surovae
spagnanne. ² ¢zradava¢sya: nareshce ¸n pamyl³¢sya.
Na zhal', ne pamyl³¢sya. Vyklyuchyl³, adnagalosna. SHto-shto, a glyadzec'
naperad ¸n, akazvaecca, ume¢. ² tut, upershynyu, Slava spaloha¢sya getaga
svajgo ¢mennya. ¨n zrab³¢sya ma¢kl³vym, ascyarozhnym. Kl³chuc' hlopcy na futbol,
a ¸n vydumlyae yakuyu-nebudz' prychynu, kab admov³cca, bo lepsh ne pajsc³ zus³m,
chym zagadzya vedac', kal³ ty pa varotah pramazhash. Ne vyvuchyc' urok - z klasa
zbyazhyc'. Kab ne papasc³ ¢ avaryyu - u a¢tobus ne syadze...
² Kosc³k, ³ astatn³ya syabry spachatku pytal³sya, shto z ³m. ¨n admo¢chva¢sya.
YAk ty ³m skazhash, kal³ ³ sam ne nadta razumeesh, shto geta ³ adkul' uzyalosya,
kal³ n³yak³h dokaza¢ ne maesh. Nu, ³ pajshla pra Slavu pagaloska yak pra
chalaveka nesuchasnaga, nya¢stojl³vaga. Slava navat pacha¢ chakac', shto yago
ne¢zabave na savet atrada pakl³chuc', kab tam spravazdachu tryma¢. Adnym
slovam, zhycc¸ pajshlo tudy-syudy, ³ ¸n skary¢sya getamu. Z zanyatka¢, kab ne
papasc³ ¢ yakuyu byadu, spyasha¢sya dadomu ³ zachynya¢sya ¢ sva³m pako³.
Af³shu, yakaya abvyashchala, shto ¢ shkolu pryedze kasmana¢t Pavel ²vanav³ch
Gushcha, Slava prachyta¢ yashche ran³caj. Na perapynku, kal³ ¢se vuchn³ byl³ na
dvary, ¸n zno¢ padysho¢ da ab'yavy. YAmu vel'm³ hacelasya pabyc' na sustrechy z
chalavekam, yak³ pershy z lyudzej stup³¢ na Mars, kal³ ¢dasca, pagavaryc' navat
z ³m, para³cca. Bo ab kosmase Slava mary¢ ledz' ne z pershaga klasa, hace¢,
yak vyrasce, stac' kasmana¢tam. YAshche nyada¢na ¸n by¢ upe¢neny, shto stane. A
cyaper uzho - ne. SHto z tago, kal³ ¸n navat ³ pagavoryc' z Gushcham? Varta tamu
tol'k³ papytac', yak Slava vuchycca, yak pavodz³c' syabe, c³ dobry ¸n syabar, ³
adrazu ¢s¸ skonchycca. Kamu patrebny dvoechn³k³ ³ nedyscypl³kavanyya? Slava, yak
nayave, pradstav³¢ sabe vyn³k magchymaj razmovy z kasmana¢tam ³ advyarnu¢sya ad
af³shy.
- Ty shto tak³ zasmuchany? - pachu¢ ¸n zboku chyjs'c³ c³h³ golas.
Slava paduma¢, shto geta zno¢ yagonae slavutae pradbachanne napam³nae ab
sabe, ³ ne adkaza¢.
- A ¢s¸-tak³? - ne adstava¢ golas.
Slava na ¢syak³ vypadak skas³¢ vochy. Pobach staya¢ nezna¸my chalavek ³
¢vazhl³va glyadze¢ na yago. Slava rashy¢, shto geta nehta z bac'ko¢, ³ pac³snu¢
plyacham³.
- Davaj projdzemsya, vun' da tago akna, - chalavek pakaza¢ na drug³ kanec
kal³dora ³ pakla¢ na Slav³na plyacho ruku. - Ty hto?
- Slava Sel³von³k, - adkryty laskavy poz³rk chalaveka spadaba¢sya yamu,
vykl³ka¢ daver.
- A ya - Pavel ²vanav³ch. Vos' ³ pazna¸m³l³sya. Tak? To shto ¢ cyabe za
byada, Slav³k?
U Slavy azh perahap³la gorla. Nu, kaneshne zh, ¸n vedae getaga chalaveka.
Kol'k³ razo¢ bachy¢ yago partrety ¢ gazetah, chasop³sah, pa telev³zary. YAk geta
¸n ne pazna¢ adrazu!
Gushcha glyadze¢ na yago, pasm³ha¢sya, ³ vyas¸lyya promn³k³-marshchynk³ va ¢se
bak³ razbegl³sya ad yago vachej. Potym Pavel ²vanav³ch pasur'¸zne¢ ³ skaza¢:
- Kal³ geta tajna, ya prashu prabachennya.
Ad rospachy, shto gety chalavek voz'me zaraz ³ pojdze, u Slavy na vachah
vystup³l³ sl¸zy. ¨n ledz' ne kryknu¢:
- Ne, ne...
- Ty, nape¢na, hochash stac' kasmana¢tam?
Slava tol'k³ matnu¢ galavoj, bayuchysya slovam³ parushyc' sva¸ shchasce.
- Us¸ zalezhyc' ad cyabe... - pacha¢ by¢ Gushcha, ale zapnu¢sya ³ spyta¢: -
Ne ¢s¸, tak?
- Aga, - vydav³¢ z syabe Slava ³ raptam adchu¢ pal¸gku: z getym chalavekam
ne treba ta³cca. - YA sta¢ by kasmana¢tam. Ale ya... pradbachu.
Pavel ²vanav³ch, n³by yamu bylo ¢s¸ zrazumelym, zgodna k³¢nu¢ galavoj ³
papras³¢:
- Kal³ laska, padrabyaznej.
Na ³mgnenne Slavu zno¢ ahap³¢ adchaj: raptam Gushcha ne zrazumee. Adnak
vaga¢sya nyado¢ga. Pavel ²vanav³ch ne aby-hto, kasmana¢t, ¸n us¸ zrazumee. ²
pacha¢ raskazvac', bayuchysya adnago, kab raptam ne zazv³ne¢ zvanok ³ ne
perashkodz³¢ ³m.
Gushcha sluha¢ uvazhl³va, sur'¸zna. Kal³ Slava skonchy¢, nejk³ chas
zaduml³va ma¢cha¢. Potym spyta¢:
- Pradbachann³ byvayuc' tol'k³ kepsk³ya?
- Uspam³nac' boyazna.
- Hochash ³h pazbav³cca?
- Vel'm³...
- Tak, tak, - zaklapochana pramov³¢ Pavel ²vanav³ch. - YAk³ ¢ vas nastupny
¢rok?
- F³z³ka...
- SHto gavorac' tvae pradbachann³?
- YA zh u kasmana¢ty zb³rayusya, - z dakoram adkaza¢ Slava.
- Znachyc', vyvuchy¢? Tak. Vyadoma, kal³ vyvuchy¢, to n³yak³ya pradbachann³ ne
strashnyya. A ³nshyya ¢rok³ ty ne sprabava¢ shtodnya vuchyc'? Ne? A ty pasprabuj.
Slava sume¢sya. ¨n, zreshty, ³ chaka¢ takoga k³runku ³h razmovy, ne treba
bylo pachynac'...
Pavel ²vanav³ch, n³by ne za¢vazhy¢ peramenu ¢ yago nastro³, prapanava¢:
- Vos' tabe moj telefon. Davaj damov³msya ab adnym. Ty cely tydzen'
budzesh vuchyc' ne tol'k³ f³z³ku, a ³ astatn³ya pradmety. A praz tydzen'
pazvon³sh mne. Paglyadz³m, shto atrymaecca. ² na futbol'nyya tren³ro¢k³ hadz³,
adpraco¢vaj udar levaj. Nu, a malyh... Razumeyu, geta vypadkova. Ale ty
starajsya ¢s¸-tak³ spachatku dumac', a potym rab³c'.
² tut zazv³ne¢ zvanok, kal³dor adrazu napo¢n³¢sya shumam - vokl³cham³,
smeham, tupatam.
- Pajdu ¢ nasta¢n³ckuyu, - skaza¢ Gushcha. - Pazvon³sh, ga?
- Abavyazkova! - kryknu¢ Slava.
Last-modified: Sun, 26 Oct 2003 09:53:16 GMT